ناشنوا بودن نوزاد، قابل پیشگیری است؟

یکی از نقایص هنگام تولد ناشنوایی است. حدود ۴ نفر در هر هزار نوزاد متولد شده مشکلات جدی در شنوایی دارند. ناشنوایی که هنگام تولد بروز می‌کند ناشنوایی ارثی نامیده میشود. ناشنوایی همچنین می‌تواند در کودکی یا بزرگسالی بروز کند. ۳۰ سپتامبر، ۸ شهریور روز جهانی ناشنوایان است. همه می‎دانیم که ناشنوایی تاثیر بسیار زیادی بر زندگی کودک و خانواده او می‌گذارد زیرا زبان و ایجاد ارتباط در ۳ سال اول زندگی اتفاق می‌افتد، ناشنوایی می‌تواند همه این موارد را تحت تاثیر قرار دهد و مشکلات یادگیری در مدرسه و محیط زندگی ایجاد کند. غربالگری زودهنگام، تشخیص و درمان کودکان با مشکلات ناشنوایی کمک می‌کند تا مهارت زبان آموزی را مانند دیگران یاد بگیرند. از آنجا که تشخیص مشکلات شنوایی در نوزادان سخت است، بیشتر بیمارستان‌ها حتما بررسی لازم را انجام می‌دهند.

کاهش شنوایی و ناشنوایی می‌تواند ژنتیکی باشد یا بر اثر جراحت و بیماری بروز کند. در برخی موارد هم علت ناشنوایی ناشناخته است. حدود 90 درصد از نوزادان با ناشنوایی ژنتیکی والدین با شنوایی مناسب دارند. عوامل ژنتیک حدود 50 درصد ناشنوایی‌ها را شامل می‌شود. حدود 25 ژن در ناشنوایی موثر هستند. تقریبا 30 درصد از کودکان با ناشنوایی نقص هنگام تولد دارند. در چنین مواردی ناشنوایی بخشی از یک سندرم است.
بیماری‌هایی که می‌توانند موجب ناشنوایی نوزاد شوند شامل عفونت دوران بارداری مانند سرخجه، سیتومگالو ویروس، توکسوپلاسموز، هرپس و سفلیس است. نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می‌آیند هم در خطر ابتلا به ناشنوایی هستند.
بعد از تولد ضربه به سر یا عفونت دوران کودکی مانند مننژیت، سرخک و آبله مرغان می‌تواند باعث ناشنوایی شود. برخی درمان‌ها مانند آنتی بیوتیک استرپتومایسین و داروهای مرتبط هم می‌تواند باعث ناشنوایی شود. عفونت گوش نیز می‌تواند به تدریج باعث کاهش شنوایی شود.

ناشنوایی انواع گوناگون دارد
زمانی که صدا به گوش خارجی می‌رسد در کانال گوش حرکت کرده به پرده صماخ می‌رسد. ورود صدا باعث تکان خوردن پرده صماخ می‌شود که در نتیجه سه استخوان کوچک در گوش میانی حرکت می‌کنند. در این مسیر کانال گوش، پرده صماخ و گوش میانی صدا را از دنیای خارج به گوش داخلی می‌آورند. درون گوش داخلی هزاران سلول مویی نازک صدای وارده را تشخیص داده و به سیگنال‌هایی که روی اعصاب شنوایی سوار شده تبدیل می‌کند که پالس عصبی به مرکز شنوایی در مغز می‌فرستد.
ناشنوایی ممکن است در هرکدام از قسمتهای این مسیر اتفاق بیفتد
ناشنوایی ژنتیکی زمانی اتفاق می‌افتد که صدا از گوش خارجی وارد گوش میانی می‌شود. انسداد در کانال گوش، آسیب در پرده صماخ یا عفونت در گوش میانی از جمله شرایطی است که میتواند موجب ناشنوایی ارثی شود. این نوع از ناشنوایی موقتی است و معمولا با انجام عمل جراحی بهبود می‌یابد.
ناشنوایی حسی زمانی اتفاق می‌افتد که سلولهای مویی داخل گوش داخلی نمی‌توانند نوسانات ورودی را تشخیص دهند یا پالسهای عصبی به مغز منتقل نمی‌شود. عفونت‌های پیش از بارداری، کمبود اکسیژن هنگام تولد یاعوامل ژنتیکی می‌تواند باعث این نوع ناشنوایی شود.
ناشنوایی ترکیبی زمانی رخ می‌دهد که کودکی که ناشنوایی حسی دارد ناشنوایی ژنتیکی هم داشته باشد. بسیار مهم است کودکانی با ناشنوایی دائمی مشکلات شنوایی گوش میانی‌شان درمان شود تا شنوایی‎شان بیش از حد کاهش نیابد.

غربالگری نوزاد برای ناشنوایی
نوزادان با یکی دو آزمایش غربالگری میشوند تا مشخص شود نوزاد چقدر به صدا واکنش نشان می‌دهد. هردو آزمایش 5 تا 10 دقیقه طول می‌کشد، بدون درد بوده و زمانی که نوزاد در خواب است هم می‌توان انجامش داد.
در آزمایش OAE یک میکروفون در گوش نوزاد قرار می‌گیرد. میکروفون به کامپیوتر وصل شده و صدای ملایم کلیک کردن به گوش نوزاد فرستاده شده و پاسخ گوش داخلی به صدا ثبت می‌شود.
در آزمایش AABR صدای آرام کلیک کردن از طریق سمعک به گوش نوزاد می‌رسد. سنسورها در سر قرار گرفته و به کامپیوتر متصل می‌شود تا فعالیت امواج مغزی را در واکنش به صدا اندازه‌گیری کند.
در صورتی که نوزاد در این آزمایش‌ها دچار مشکل باشد دوباره این آزمایش‌ها تکرار می‌شود و به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع داده می‌شود تا آزمایش‌های تکمیلی انجام شود. آزمایش‌های تشخیصی تا ۳ ماهگی نوزاد باید کامل شود. والدین باید بدانند که تست غربالگری نمی‌تواند ناشنوایی را تشخیص دهد. تا ۵ درصد نوزادان نتایج غیرطبیعی در بررسی شنوایی نشان می‌دهند و آزمایشهای تکمیلی یک مورد از ۱۰ مورد را واقعا مشکل‌دار تشخیص می‌دهد.
تست تشخیصی برای نوزادان زیر 6 ماه مانند تست غربالگری خودگار است اما اطلاعات بیشتری به متخصص می‌رساند.

نشانه های کم شنوایی در نوزادان و کودکان
والدین باید نشانه‌های کاهش شنوایی را در نوزادشان شناسایی کنند. برخی علائم عبارتند از: واکنش نشان ندادن به صدای بلند، برنگشتن به سمت صدا بعد از ۶ ماهگی، غان و غون نکردن در ۹ ماهگی، استفاده نکردن از یک کلمه تا ۱۸ ماهگی، استفاده از زبان بدن به جای بیان کلمه.
راه های پیشگیری از ناشنوایی نوزادان
با اینکه برخی اوقات نوزاد بر اثر عوامل ژنتیکی یا دیگر شرایط غیرقابل اجتناب دچار ناشنوایی میشود، مواردی وجود دارد که میتواند خطر ابتلا به این مشکل را کاهش دهد. از جمله مواردی که باید به آن دقت کنید عبارت است از:
-هیچ وسیله‌ای را وارد کانال گوش نوزاد نکنید حتی گوش پاکن
-کودک را دربرابر بیماری‌های دوران کودکی ایمن کنید چون برخی بیماریها باعث ناشنوایی می‌شود.
- سرماخوردگی و عفونت گوش نوزاد را بررسی کنید. اگر کودک نشانه عفونت گوش را داشت با پزشک مشورت کنید.
-از صداهای بلند دوری کنید.