افزایش مایع آمنیوتیک، چه دلایلی دارد؟

چه دلایلی باعث افزایش مایع آمنیوتیک می شود؟ آیا می دانید پلی هیدرآمنیوس چیست؟ پلی هیدرآمنیوس چه عوارضی دارد؟ پلی هیدرآمنیوس (hydramnios)، به مقدار بیش از اندازه مایع آمنیوتیک که اطراف جنین در رحم را احاطه کرده، اشاره دارد. اگر این مایع درون رحم زیاد شود چه خطراتی می تواند برای مادر و جنین بوجود آورد؟ ما در این مقاله از بخش زنان و زایمان دکتر سلام، می خواهیم به بررسی علائم، عوارض و پیشگیری از افزایش مایع آمنیوتیک بپردازیم. با ما همراه باشید تا در این مورد بیشتر بدانید.

مقدار مایع آمنیوتیک تا هفته 36 بارداری، تا حدود یک چهارم حجم رحم، افزایش می یابد. پس از گذشت این زمان، مقدار مایع آمنیوتیک کاهش پیدا می کند. در این مقاله، به علائم و نشانه های بیش از اندازه مایع آمنیوتیک نگاهی می اندازیم. همچنین علل احتمالی و خطرات آن را برای مادر و کودک مورد بررسی قرار می دهیم.
با جمع شدن بیش از اندازه مایع آمنیوتیک در اطراف جنین در داخل رحم، زنان عارضه پلی هیدرآمنیوس (تجمع بیش از حد مایع آمنیوتیک در کیسه آمنیوتیک) را تجربه می کنند. این مایع اضافی، در طول دوران بارداری و هنگام زایمان، خطر عوارض را افزایش می دهد. در نتیجه، پزشکان معمولا سطح مایع آمنیوتیک را تا زمان زایمان، تحت کنترل قرار می دهند.
کلیه های جنین مایع آمنیوتیک را تولید می کنند که توسط ادرار جنین، وارد رحم می شود. سپس جنین، مایع آمنیوتیک را می بلعد و آنرا با حرکات تنفسی دوباره جذب می کند. عمل بلع به حفظ تعادل مقدار مایع آمنیوتیک در رحم کمک می کند.
این فرآیند باعث حفظ تعادل مداوم بین تولید و جذب مایع آمنیوتیک می شود. بروز یک اختلال بر تعادل این مایع، عوارضی را بر روی مادر و جنین به وجود می آورد.

افزایش مقدار مایع آمنیوتیک، اغلب بدون علامت و نشانه است اما در صورت بروز علائم، موارد زیر اتفاق می افتد که عبارتند از مشکل تنفسی، انقباضات زود هنگام رحم و در شراط شدید تر، باعث درد در شکم می شود.
رحم بزرگتر از سن جنین، حاکی از مقدار بیش از اندازه مایع آمنیوتیک در داخل رحم می باشد و در این حالت است که معمولا زن باردار، متوجه بزرگ شدن سریع شکم خود می شود.

افزایش مقدار مایع آمنیوتیک به دلایل مختلفی می تواند اتفاق بیفتد، از جمله:
-حاملگی های چند قلو، زنانی که دو یا بیشتر از دو جنین در رحم خود دارند.
-دیابت مادر که پزشکان به عنوان دیابت حاملگی از آن یاد می کنند.
-جنین در بلع مایع آمنیوتیک مشکل دارد.
-افزایش میزان ادرار جنین.
-ناهنجاری های مادرزادی، مانند انسداد دستگاه گوارشی و مجاری ادراری جنین، یا رشد غیرطبیعی مغز و نخاع.
-مشکلات مربوط به ساختار ژنتیکی جنین، ریه ها و یا سیستم عصبی.
-بروز یک عفونت در جنین.
-کم خونی یا کمبود گلبول قرمز خون در جنین.
گاهی اوقات، پزشک ممکن است هیچ دلیلی برای افزایش مایع آمنیوتیک، پیدا نکند. در این گونه موارد، پزشکان علت را پدیده ای ایدیوپاتیک (به وجود آمدن خود به خودی بیماری و یا به دلایل ناشناخته) عنوان می کنند.

خطرات و عوارض
تحقیقاتی که در رابطه با افزایش میزان مایع آمنیوتیک صورت گرفته، نشان دهنده بروز عوارض خاص و خطرناکی بر روی مادر و کودک است.
عوارض احتمالی که ممکن است برای مادر اتفاق بیفتد، عبارتند از:
-درد زایمان طولانی مدت
-انقباضات زودهنگام رحم که به زایمان زودرس منجر می شود
-جداشدن زودهنگام جفت از دیواره رحم
-ترکیدن کیسه آب زودتر از موعد مقرر
-مشکل تنفسی
-شل شدن بیش ازاندازه وکوچک شدن رحم پس از زایمان
-خونریزی غیر قابل کنترل بعد از زایمان
عوارض احتمالی که ممکن است برای کودک اتفاق بیفتد، عبارتند از:
-بروز اختلالات مادرزادی
-اندازه یا وضعیت غیر عادی جنین که باعث بروز مشکلاتی در هنگام زایمان می شود.
-وضعیت خطرناک بند ناف، به این معنی که، بند ناف به دور جنین میپیچد و سبب نرسیدن اکسیژن به جنین می شود.
-در موارد خیلی شدید تر، منجر به مرگ جنین می شود.

تشخیص افزایش مایع آمنیوتیک
پزشکان قبل از تولد نوزاد، مقدار مایع آمنیوتیک را مورد بررسی قرار می دهند و به این منظور، از آزمایش اولتراسوند استفاده می کنند. با استفاده از امواج اولتراسوند، میزان مایع آمنیوتیک در رحم مورد اندازه گیری قرار می گیرد، همچنین، هر گونه اختلالی که در جنین وجود داشته باشد، با این روش مشخص می شود.
عوامل دیگری نیز ممکن است باعث افزایش مایع آمنیوتیک شوند که پزشکان، مادران باردار را از این نظر نیز مورد آزمایش قرار می دهند این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر شوند:
-آزمایش خون به منظور بررسی دیابت دوران بارداری یا عفونت
-روشی با عنوان آمنیوسنتز که پزشک نمونه ای از مایع آمنیوتیک داخل رحم را جمع می کند و برای تجزیه و تحلیل ژنتیکی، به آزمایشگاه می فرستد.

درمان
برای درمان میزان افزایش مایع آمنیوتیک ، پزشکان تلاش می کنند که مقدار مایع آمنیوتیک را در رحم کاهش دهند. این حالت باعث طولانی تر شدن دوران بارداری و بهتر شدن شرایط سلامتی مادر می شود. پزشک با انجام یکی از روش های زیر، قادر به کاهش حجم مایع آمنیوتیک می باشد:

در این روش، پزشکان مایع آمنیوتیک را از داخل رحم بیرون می کشند. با این حال، جامعه پزشکی درباره اینکه چه میزان مایع باید خارج شود و یا با چه سرعتی این عمل باید انجام گیرد، هنوز به یک نظر قطعی نرسیده است.

مصرف داروی ضد التهابی غیر استروئیدی مانند مهارکننده های پروستاگلاندین سنتتاز یا سولینداک
افزایش میزان مایع آمنیوتیک، خطر عوارض را افزایش می دهد، به همین دلیل، پزشکان معمولا با شروع هفته ۳۲ بارداری، جنین را با دقت زیر نظر می گیرند.

پلی هیدرآمنیوس اصطلاحی پزشکی برای افزایش بیش از اندازه مقدار مایع آمنیوتیک در رحم می باشد که به دلایل متعددی می تواند اتفاق بیفتد، از جمله دیابت دوران بارداری، حاملگی های چند قلو یا وجود ناهنجاری و وضعیت غیر عادی در جنین. در بعضی موارد، پزشکان، علت را نمی توانند تشخیص دهند.
زنانی که دچار افزایش مایع آمنیوتیک می شوند، ممکن است شاهد انقباضات زودهنگام، درد زایمان طولانی تر، مشکلات تنفسی و سایر مشکلات در هنگام زایمان باشند. این وضعیت عوارضی بر روی جنین نیز می گذارد از جمله مشکلات آناتومیک، حالت غیر طبیعی جنین و در موارد خیلی شدیدتر، منجر به مرگ جنین می شود.
اهداف درمانی شامل خارج کردن مقدار اضافی مایع آمنیوتیک می باشد. یک پزشک، مایع اضافی را ممکن است با روشی به نام کاهش آمنیوسنتز (amnioreduction ) خارج کند و یا پزشکان دیگر ممکن است از روش های دارویی استفاده کند. در بیشتر موارد، پزشکان، جنین را از لحاظ نشانه ها و علائم عوارض احتمالی، به دقت زیر نظر می گیرند.