نرخ مرگ و میر مادران، چقدر است؟

آمار مرگ و میر در مادران به طرزی باورنکردنی بالا است. تقریبا ۸۳۰ زن هر روز به خاطر مشکلات مربوط به بارداری و زایمان می میرند. در سال ۲۰۱۵ تخمین زده شد که ۳۰۳ هزار زن در طول بارداری و وضع حمل مرده اند. تقریبا اکثر این مرگ و میر ها به دلیل کمبود منابع اتفاق افتاده است و اغلب آن ها قابل پیشگیری بوده است.

نکات کلیدی

- روزانه تقریبا ۸۳۰ زن به دلایل قابل پیشگیری مربوط به بارداری و زایمان می میرند.

- ۹۹ درصد از مرگ و میر مادران در کشورهای در حال توسعه اتفاق می افتد.

- مرگ و میر در مادران, در مناطق روستایی یا کشورهای فقیر تر بیشتر است.

- دختران نوجوان بیشتر از زنان در معرض خطر مشکلات مرگ و میر هستند.

- مراقبت های مهارتی خوب قبل و بعد و در طول بارداری می تواند جان زنان و نوزادان تازه دنیا آمده را حفظ کند.

- بین سال های ۱۹۹۰ و ۲۰۱۵ مرگ و میر جهانی مادران تقریبا ۴۴ درصد کمتر شد.

- بین سال های ۲۰۱۶ و ۲۰۳۰ ، به عنوان بخشی از اهداف رشد قابل تحمل هدف این است که نرخ مرگ و میر جهانی مادران کمتر از ۷۰ از هر ۱۰۰ هزار تولد باشد.

در تعدادی از کشورهای جنوب صحرای آفریقا کشور ها سطح مرگ و میر در مادران شان را از سال ۱۹۹۰ به دو قسمت تقسیم کرده اند. در مناطق دیگر، که شامل آسیا و آفریقای شمالی می شود پیشرفت های بیشتری هم داشته اند. بین سال های ۱۹۹۰ و ۲۰۱۵ نرخ مرگ و میر جهانی( تعداد مرگ و میر در هر هزار تولد) ۲٫۳ درصد در هر سال کاهش یافت. اگرچه نرخ افزایشی در سرعت گرفتن این روند کاهشی در مرگ و میر های مادری تا ۲۰۰۰ مرگ و میر مشاهده شد. در بعضی کشورها کاهش سالانه مرگ و میر مادری در سال های ۲۰۰۰-۲۰۱۰ تقریبا بالای ۵٫۵ درصد بوده است.

اهداف رشدی قابل تحمل و استراتژی جهانی برای سلامت زنان، بچه ها و نوجوانان

با توجه به این موضوع که تسریع در کاهش روند مرگ و میر مادری امکان پذیر است، کشورها اکنون هدف یکسانی دارند و آن کاهش نرخ مرگ و میر مادری است. یکی از این اهداف این است که نرخ مرگ و میر جهانی مادران کمتر از ۷۰ در هر ۱۰۰ هزار تولد شود و نرخ مرگ و میر مادران در هیچ کشوری بیشتر از دو برابر میانگین نرخ مرگ و میر جهانی نباشد.

در چه جاهایی مرگ و میر در مادران اتفاق می افتد؟

تعداد بالای مرگ و میر در بعضی مناطق نشان دهنده عدم دسترسی به خدمات سلامت، و فاصله ی چشم گیری بین ثروتمندان و فقرا می باشد. تقریبا تمام مرگ و میر در مادران (۹۹درصد) در کشورهای در حال توسعه اتفاق می افتد. بیشتر از نیمی از این مرگ ها در کشورهای جنوب صحرای آفریقا و تقریبا یک سوم از آن در جنوب آسیا اتفاق می افتد. بیشتر از نیمی از این مرگ و میر ها در قرارگاه های به ظاهر انسان دوستانه و حساس اتفاق می افتد.

نرخ مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه در سال ۲۰۱۵ از هر ۱۰۰ هزار تولد ۲۳۹ می باشد که در مقایسه با کشورهای توسعه یافته این نرخ ۱۲ در هر ۱۰۰ هزار تولد می باشد. اختلافات زیادی بین کشورها وجود دارد، اما در این کشورها، و بین زنان با درآمد کم و زیاد و آن زن هایی که در مناطق روستایی زندگی می کنند در مقایسه با زنانی که در مناطق شهری زندگی می کنند تفاوت زیادی وجود دارد.

خطر مرگ و میر مادری در دختران نوجوان زیر ۱۵ سال بیشتر است و مشکلات بیشتری در بارداری و زایمان دارند که دلیل عمده مرگ نوجوانان دختر در کشورهای در حال توسعه است.

زنان در کشورهای در حال توسعه به طور میانگین، بارداری های بیشتری نسبت به کشورهای توسعه یافته دارند و ریسک مرگ و میر در بارداری شان بیشتر است. خطر مرگ و میر یک زن- احتمالا یک دختر ۱۵ ساله که به دلایل بارداری خواهد مرد- یک از ۴۹۰۰ تا در کشورهای توسعه یافته می باشد، که در مقایسه با کشورهای در حال توسعه این عدد یکی از ۱۸۰۰ تا خواهد بود. در کشورهای که به عنوان یک ایالت حساس از آن نام برده می شود، این ریسک یک از ۵۴ تا می باشد که شکست در دست آورد های سیستم سلامت را نشان می دهد.

چرا زنان می میرند؟

زنان به دلایل شرایط بغرنج در طول بارداری و بعد از زایمان می میرند. بیشتر این مشکلات در طول بارداری بیشتر می شود و اکثر این مشکلات قابل پیشگیری و قابل درمان هستند. ممکن است مشکلات دیگری از قبل از بارداری وجود داشته باشند اما در طول بارداری بدتر می شوند به خصوص اگر به عنوان بخشی از سلامت زن در نظر گرفته نشود. اکثر مشکلات که تقریبا برای ۷۵ درصد زنان اتفاق می افتد و باعث مرگ و میر شان می شود شامل:

- خونریزی شدید(اکثرا بعد از زایمان)

- عفونت ها( معمولا بعد از زایمان)

- فشار خون بالا در بارداری( بیماری پره اکلامپسی و اکلامپسی)

- مشکلات زایمان

- سقط جنین نادرست

بقیه ی دلایل مرگ و میر به دلیل بیماری هایی مثل مالاریا، و ایدز در طول بارداری می باشد.

چگونه می توان زندگی زنان را نجات داد؟

بیشتر مرگ و میر های مادری قابل پیشگیری هستند، چون راه حل های مراقبان سلامت برای جلوگیری یا مدیریت این مشکلات به خوبی شناخته شده است. تمامی زنان نیاز به دسترسی به مراقبت های پیش از تولد در دوران بارداری، مهارت های استادانه در زایمان و مراقبت و حمایت در هفته های بعد از تولد دارند. سلامت مادران و نوزادان به هم مربوط است. تخمین زده شده است که تقریبا ۲٫۷ میلیون نوزاد تازه متولد شده در سال ۲۰۱۵ مرده اند. به علاوه ۲٫۶ میلیون جنین مرده دنیا آمده است. به طور ویژه ای مهم است که تمامی زایمان ها توسط متخصصان سلامت با مهارت صورت گیرد چون مدیریت به جا و مناسب درمان می تواند بین تولد و زندگی هر دو مادر و نوزادان تفاوت ایجاد کند.

خونریزی شدید بعد از تولد می تواند یک زن سالم را در عرض چند ساعت بکشد اگر به او توجه نشود. تزریق فوری اکسی توسین بعد از زایمان به صورت موثری خطر خونریزی را کاهش می دهد.

عفونت بعد از زایمان اگر زایمان در شرایط کاملا بهداشتی صورت گیرد و اگر نشانه های اولیه عفونت به موقع شناخته و درمان شود می تواند از بین برود.

پره اکلامپسی( اختلالی در بارداری که در اثر فشار خون بالا رخ می دهد) باید خیلی زود شناخته شود و به طور صحیحی مدیریت شود قبل از اینکه تبدیل به نوع بدتر آن (اکلامپسی یا پر فشاری خون) و مشکلات تهدید کننده ی زندگی شود. مدیریت داروها مثل منیزیم سولفات برای بیماری پره اکلامپسی می تواند خطر ابتلا به بیماری اکلامپسی(نوع شدید آن) را کاهش دهد.

برای جلوگیری از مرگ و میر مادری، باید از بارداری های نا خواسته و خیلی زود جلوگیری کرد. تمامی زنان به خصوص نوجوانان، نیاز به دسترسی به لوازم جلوگیری از بارداری، خدمات زایمان در شرایط ایمن و مراقبت های بعد از زایمان دارند.

چرا زنان مراقبت های لازمه را دریافت نمی کنند؟

زنان فقیر در نواحی دور دست کمترین میزان مراقبت های سلامت را دریافت می کنند. به خصوص در مناطقی با کارکنان ماهر کم، همانند کشورهای جنوب صحرای آفریقا و آسیای جنوبی. به طور جهانی در سال ۲۰۱۵ تولد هایی که در خانه صورت می گرفت در کشورهای ثروتمند در حدود بیست در صد بود اما این نسبت در کشورهای فقیر به دو برابر می رسید. که این به این معنا بود که میلیون ها تولد توسط شخصی غیر از ماما یا پزشک یا حتی یک پرستار آموزش دیده انجام می شده است. در کشورهای پر درآمد، تمامی زنان حداقل ۴ بار قبل از زایمان ویزیت می شوند، توسط یک متخصص سلامت ماهر زایمان می شوند و مراقبت های بعد از زایمان را نیز دریافت می کنند. در سال ۲۰۱۵ تنها ۴۰ درصد زنان باردار در کشورهای کم درآمد مراقبت های قبل از بارداری را دریافت کرده بودند.

عوامل دیگری که باعث می شود زنان از مراقبت های حین بارداری و بعد از زایمان محروم بمانند شامل موارد زیر است:

- فقر

- مسیر دور و فاصله مکانی

- عدم اطلاعات

- خدمات ناکافی

- عرف فرهنگی

برای بهبود سلامت مادران، موانعی که رسیدن به کیفیت خدمات سلامت مادر را محدود می کند باید شناخته شود و تمامی سطوح سیستم سلامت مشخص شوند.

چه کسی پاسخگو است

بهبود سلامت مادری یکی از اولویت های افراد کلیدی می باشد. این افراد کسانی هستند که تلاش می کنند مرگ و میر مادری را با افزایش اسناد محققان، فراهم کردن مدارک بر پایه درمان و راهنمایی های برنامه ریزی شده، استانداردهای جهانی و فراهم کردن حمایت های تکنیکی از افراد ایالت ها کاهش دهند.

به علاوه آن افراد از درمان های موثر و قابل قبول دفاع می کنند، راهکارهای آموزشی و خط مشی ها برای کارکنان سلامت تنظیم می کنند و کشور ها را حمایت می کنند که برنامه ها و سیاست ها را اجرا کرده و فرآیند آن را نظاره می نمایند.

در گردهمایی عمومی ملت های متحده که در سال ۲۰۱۵ در نیویورک با مدیریت بان کی مون آغاز شد استراتژی جهانی برای سلامت زنان، بچه ها و نوجوانان برای سال های ۲۰۱۶ تا ۲۰۳۰ طراحی شد. این استراتژی ها یک مسیر مشخص از دستورالعمل های سال های قبل ۲۰۱۵ بود که به عنوان اهداف رشد قابل تحمل مطرح شد. هدف آن پایان دادن به تمامی مرگ و میر های قابل پیشگیری زنان بچه ها و نوجوانان است و یک محیطی فراهم می سازد که در آن تمامی گروه ها نه تنها زنده می مانند بلکه می توانند رشد و نمو یافته و اطرافشان را ببینند و خدمات سلامت به خوبی اجرا شود.

به عنوان بخشی از استراتژی های جهانی و هدف پایان بخشیدن به مرگ و میر مادری افرادی که در این زمینه کار می کنند اهداف زیر را می خواهند:

- شناسایی عدم کیفیت و کیفیت در سرویس های خدمات سلامت به مادران و نوزادان

- اطمینان از پوشش دهی جهانی سلامت برای تولد مجدد، سرویس های خدمات سلامت مادران و نوزادان

- شناسایی تمامی دلایل مرگ و میر های مادران، امراض مربوط به مادران و نا توانایی های مربوطه

- قوی کردن سیستم سلامت برای جمع آوری اطلاعات با کیفیت به منظور پاسخ به نیاز ها و اولویت های زنان و دختران

- اطمینان از قابل قبول بودن خدمات سلامت به منظور بهبود کیفیت خدمات مراقبتی و داشتن حق تساوی برای همه افراد