درباره عکس رنگی رحم، آنچه باید بدانید

عکس رنگی رحم معمولاً برای تشخیص موارد خاص توسط پزشک تجویز می شود. عکس رنگی از این جهت که تصویری برجسته و واضح از اندام تولید مثل در اختیار پزشک قرار می دهد، اهمیت دارد.

برای بررسی دلایل ناباروری، مطمئن شدن از سالم بودن اندام رحم و … عکس رنگی رحم ضرورت می یابد. معمولاً این عکس باید همراه با سایر آزمایشات فرد در اختیار پزشک قرار گیرد تا او بتواند نتیجه قطعی را در مورد تاخیر باروری، نوع بیماری و … به شما ارائه دهد.

عکس رنگی از رحم یک شمای کلی از وضعیت و موقعیت داخلی رحم در اختیار شما قرار می دهد. در اصطلاح پزشکی به این عکس، هیستروسالپنگوگرافی می گویند.

معمولاً با استفاده از عکس رنگی رحم، می توان بسیاری از مشکلات و علل نازایی و تاخیر ناباوری را دنبال و بررسی کرد. مشکلات رحمی بسیاری در این تصاویر رویت می شوند. گرفتگی لوله های رحم یکی از شایع ترین مشکلات در ناباروری است. چون این مسئله مانع از لقاح طبیعی می گردد. مشکلات رحمی از جمله انسداد لوله های رحمی یا چسبندگی رحم در این تصاویر به راحتی قابل تشخیص است.

فیبرم رحمی از جمله مشکلاتی که در این عکس به راحتی قابل بررسی و پیگیری است. به غیر از فیبرم رحم، پولیپ، چسبندگی رحم، انسداد لوله های رحمی و … بسیاری از موارد را می توان در عکس رحم به شکل رنگی جست و جو کرد و آن گاه اقدامی مفید برای درمان چسبندگی رحم و … انتخاب کرد.

نحوه انجام عکس رنگی رحم

هیستروسالپنگوگرافی در اتاق رادیولوژی و به کمک اشعه ایکس گرفته می شود. برای گرفتن یک عکس رنگی بدین طریق به زمان تقریبی ۱۰ تا ۳۰ دقیقه نیاز دارید. برای شروع کار عکس برداری فرد به حالت معاینه بر روی تخت قرار می گیرد. بعد از برقراری این وضعیت، پزشک متخصص یک اسپکولوم درون واژن می گذارد. اسپکولوم وسیله کاربردی در معاینه رحم می باشد و بیشتر برای باز کردن رحم از آن استفاده می شود. امکان وارد کردن لوله نازک به درون رحم نیز از طریق همین اسپکولوم انجام می شود. این لوله ظریف و باریک از طریق دهانه رحم به درون رحم راه می یابد.

تزریق ماده حاجب برای گرفتن عکس رحم توسط پزشک متخصص انجام می شود. زمانی که ماده جاجب از طریق لوله وارد رحم می گردد، باید تمامی ابعاد رحم را به شکل یکپارچه اشباع سازد. هر گونه خلل و ناهمگونی در فضای رحم مانع از این پخش یکپارچه می گردد. در نتیجه انسداد لوله های رحمی، پولیپ رحم، فیبرم رحم و … مشخص می گردد.

با پر شدن رحم از این ماده حاجب، عکس برداری آغاز می شود. پزشک متخصص با دیدن عکس رنگی از رحم می تواند نظر قطعی را درباره وضعیت رحم ارائه کند. رحم با تزریق ماده حاجب جمع می شود(منقبض می گردد) و همین مسئله به شکل دردناک در فرد بروز می کند. برای بهبود این درد انقباض می توانید از داروهای مسکن از جمله ایبوپروفن استفاده کنید. معمولاً این داروی مسکن قبل از انجام عکس رنگی به شما خورانده می شود. این زمان حدود نیم ساعت تا یک ساعت قبل از عکس رنگی رحم است تا در حین مراحل انجام هیستروسالپنگوگرافی درد کمتری را متحمل شوید. اگر شما در بافت رحمی خود دارای گرفتگی در ناحیه لوله های رحمی باشید، درد بیشتری بر شما عارض می شود.

عوارض هیستروسالپنگوگرافی

این روش عکس گرفتن بدون عارضه انجام می شود اما گاهی نیز ممکن است با لکه بینی، عفونت رحم، درد موقت و یا خونریزی همراه باشد. اگر بعد از این عکس برداری دچار تب شدید به همراه درد شدید و این علائم چند روز ادامه داشت، باید به پزشک خود اطلاع دهید. برای عکس برداری از رحم باید زمان مناسبی را در نظر داشته باشید. بهترین تصویر رنگی از رحم در حد فاصل بعد از اتمام دوران پریودی و قبل از تخمگ گذاری مجدد می باشد. برای به دست آوردن تصویری واضح از رحم بهتر است در این زمان اقدام به عکس برداری از رحم کنید.

عکس رنگی از داخل رحم زمانی که فرد دارای مشکل ورم و التهاب در ناحیه لگن، خونریزی های ممتد و بی علت واژینال و عفونت رحمی باشد، انجام نمی گیرد. بنابراین پزشک متخصص دستور عکس رنگی رحم پس از بهبود بیمار را صادر می کند.

نکات مهم در مورد عکس برداری رنگی رحم

گرفتن عکس رنگی رحم می تواند عوارضی را در بدن شما تشدید کند. از این رو بهتر است در صورت داشتن عفونت های لگنی و یا التهاب در لگن از انجام این عکس برداری خودداری کنید و یا زیر نظر پزشک اقدام به این عمل نمایید.

زنان باردار باید از گرفتن عکس رنگی رحم خودداری کنند و یا در صورت الزامی بودن این عکس با پزشک خود در این رابطه صحبت کنند.

کسانی که دارای پریودی منظمی هستند، می توانند دوران بعد از تمام شدن پریودی را برای عکس برداری رنگی رحم انتخاب کنند تا این عمل نتیجه بخش باشد.

قبل از انجام این عکس برداری، بهتر است تن به آزمایشات و معاینات مختلف دکتر زنان و زایمان دهید. در این صورت پزشک از نبود عفونت رحمی و … در بدن شما اطمینان حاصل می کند. رضایت نامه به همراه خود داشته باشید تا اجازه عکس رنگی رحم برای شما فراهم شود. بهتر است یک نفر را برای کمک کردن به خودتان در اختیار داشته باشید. چون ممکن است بعد از اتمام این عکس برداری، درد داشته باشید.

نحوه انجام هیستروسالپنگوگرافی

پوزیشن عکس رحم دقیقاً مانند معاینه لگن است. یعنی فرد به بر روی کمر دراز می کشد و زانوها را از یکدیگر باز و به شکل خمیده قرار می دهد. پزشکان به طور عمومی برای تخمین ابعاد رحم از ناحیه زیر شکم فشار وارد می کنند. البته این فشار باید همراه با فشاری از داخل واژن باشد. با این دو حرکت می توان ابعاد تقریبی از رحم را مشاهده کرد. برای شروع ابتدا واژن و رحم را ضدعفونی و دهانه رحم را نیز با گیره کوچکی فیکس می کنند. با این فیکس کردن امکان ورود لوله پلاستیکی در رحم به وجود می آید. حالا زمان ریختن رنگ ها فراهم شده است. در یک طرف لوله وارد شده به داخل رحم، یک بالون کوچک پر از هوا وجود دارد.

اسپکولوم با جای گذاری لوله در رحم، برداشته می شود. این لوله باید در حدود ۶ اینچ خارج از رحم باشد. رنگ لازم برای عکس برداری نیز از طریق همین لوله جای گذاری شده وارد (به اندازه یک قاشق غذاخوری) رحم می گردد. برای عکس رنگی رحم چندین تصویر گرفته می شود و در این مرحله برای بهتر شدن عکس باید لگن خود را تکان دهید. در پایان نیز بالون اشباع از هوا تخلیه می گردد و کار با خروج لوله به اتمام می رسد.

عوارض هیستروسالپنگوگرافی

ممکن است این عکس برداری پس از انجام سبب کرامپ لگن(به مدت چند روز) و یا مقداری خونریزی شود. اگر این خونریزی از حد عادی خارج شود و به همراه تب باشد و یا همچنین درد به طور قابل توجهی در ناحیه لگن افزایش یابد، باید به پزشک خود فوراً مراجعه کنید. عده ای از خانم ها نسبت به ماده حاجب حساسیت دارند. متخصصان زنان و زایمان برای گرفتن این عکس ها از رنگ محلول در آب استفاده می کنند. این رنگ ها نتیجه بهتری برای رحم خواهند داشت. عفونت بعد از عکس رنگی در موارد کمی اتفاق می افتد و تقریباً در هر ۱۰۰ نفر، ۳ نفر را شامل می شود.

کارهای بعد از عکس برداری

فرد بعد از انجام این عکس باید ۳۰ دقیقه تحت مراقبت باشد تا در صورت به وجود آمدن حساسیت و خونریزی و یا درد ناراحت کننده اقدامات لازم انجام شود.

اگر متخصصان زنان و زایمان این عکس را برای شما انجام دهند، در همان لحظه می توانند نتیجه عکس برداری را به شما اطلاع دهند.

این بازه زمانی برای رادیولوژیست بیشتر است و به یک یا دو روز زمان برای بازبینی عکس رحم نیاز دارد و آن گاه نتیجه به پزشک متخصص مخابره می شود.

مزیت هیستروسالپنگوگرافی

در این عکس برداری، گرفتگی عضلات لگن کم بوده و در نتیجه مانع چندانی برای عکس برداری وجود ندارد. ضمن اینکه اشعه کمتری نیز وارد بدن می شود. عده ای نیز از بی حسی برای تحمل درد عکس استفاده می کنند. در این عکس تصویر واضحی از لوله های رحم دیده می شود. در نتیجه اگر به علت ترس و نگرانی این لوله ها باز نشوند و دچار اسپاسم شدید شوند، استفاده از بیهوشی همراه با عکس برداری الزامی است.