حفظ قدرت باروری، چرا دشوار است؟

یک جراح و فلوشیپ زنان و زایمان و ناباروری گفت: با وجود پیشرفت‌های اخیر، حفظ باروری زنان در مقایسه با مردان دشوارتر و از توجه و اهمیت بیشتری برخوردار است.
افسانه محمدزاده، جراح و فلوشیپ زنان، زایمان و ناباروری و عضو هیات علمی پژوهشگاه و تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا در خصوص حفظ باروری گفت: حفظ باروری یعنی حفظ قدرت باروری فرد مراجعه کننده در حال حاضر به منظور استفاده از آن در آینده برای باروری البته در صورتی که قدرت باروری وی دچار مشکلاتی بوده و یا از بین رفته باشد.
وی با توضیح در این باره که قدرت باروری در زنان محدود است، سن را یکی از فاکتورهای بسیار مهم دانست و در خصوص مهم ترین گروه هایی که می شود برای آنها حفظ باروری را پیشنهاد داد، تشریح کرد: از سنین ۳۵ تا ۳۸ سال قدرت باروری به تدریج کاهش می یابد و در حدود چهل سالگی نه تنها توانایی باروری کم می شود بلکه احتمال سقط و تولد نوزادانی با مشکلات کروموزومی افزایش می یابد. بنابراین توصیه ما به زنانی که ازدواج نکرده اند و یا بنا بر دلایل شغلی، شخصی و تحصیلی فعلا تصمیمی برای بچه دار شدن ندارند این است که بحث حفظ باروری را جدی بگیرند و حتما قبل از ۳۸ سالگی در خصوص زمان بارداری و مادر شدن خود به صورت جدی فکر کنند و اگر این زمان به بعد از ۳۸ سالگی موکول شود، بهتر است هرچه سریعتر برای فریز تخمک و حفظ باروری خود اقدام کنند.
وی در ادامه افزود: گروهی از زنان نیز هستند که مبتلا به برخی بیماری هایی همچون سرطان بوده و نوع درمان آن ها همچون شیمی درمانی و رادیوتراپی می تواند سبب کاهش قدرت باروری تخمدان ها شود و تخریب تخمک ها را به دنبال داشته باشد. همچنین توصیه ما به زنانی که سابقه فامیلی یائسگی زودرس را در خواهر یا مادرشان دارند نیز، این است که به شدت به فکر حفظ باروری باشند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن سینا، تصریح کرد: دسته دیگری از زنان هستند که قرار است در ناحیه تخمدان آن ها اعمال جراحی انجام شود به ویژه زنانی که مبتلا به آندومتریوز هستند. بنابراین پیشنهاد ما به جراحان و بیماران مبتلا به آندومتریوز این هست که قبل از انجام عمل جراحی حتما به فکر انجماد تخمک ها و حفظ باروری باشند.
محمدزاده در خصوص شرایط مراجعه کنندگان برای حفظ باروری، تشریح کرد: مهم ترین موضوعی که باید به آن توجه شود، سن است که بهترین زمان زیر ۳۸ سال است. دومین موضوع آگاهی و دانستن این است که به چه دلیل می خواهند حفظ باروری داشته باشند، زیرا اگر دچار سرطان هستند و قرار است شیمی درمانی و رادیوتراپی را شروع کنند به طور حتم زمانی نیاز است تا بتوان تخمدان را تحریک کرده و وادار به تخمک سازی کنیم و زمانی در حدود ۱۴ الی ۲۰ روز نیاز است تا بتوانیم با دادن دارو تخمدان ها را تحریک کنیم.
وی همچنین یادآور شد: مسئله دیگر این است که آیا در حالت عادی، تخمدان تعداد کافی از تخمک هایی با کیفیت بالا را دارد یا خیر، یعنی ذخیره تخمدان را مورد بررسی قرار می دهیم. همچنین بررسی نوع بیماری زمینه ای و درگیری تخمدان با بیماری و بلوغ بیمار نیز بسیار حائز اهمیت است.
این فلوشیپ زنان، زایمان و ناباروری ضمن اشاره به اهمیت بلوغ بیمار جهت دریافت خدمات حفظ باروری، گفت: ما تنها در خانم های بالغ است که می توانیم تحریک تخمک گذاری، انجماد تخمک و انجماد جنین را انجام دهیم، بنابراین در بیمارانی که هنوز به سن بلوغ نرسیده اند و به خاطر مشکلاتی چون ابتلا به سرطان نیازمند حفظ باروری هستند، با توجه به حال عمومی وی و با انجام عمل جراحی، بافت تخمدان منجمد می شود .
محمدزاده در تشریح مراحل بارداری از طریق تخمک یا جنین منجمد، عنوان کرد: برای آن که تخمک منجمد شده را به رحم برگردانیم باید رحم را آماده کنیم و این اتفاق می تواند در یک سیکل طبیعی انجام شود و یا در سیکل های آماده سازی رحم با دارو صورت گیرد. یعنی دیواره رحم را آماده کرده و هورمون استروژن و پروژسترون را به خانم دهیم و زمانی که متوجه شدیم آندومتر یا همان دیواره رحم آماده پذیرش جنین هست، انتقال تخمک یا جنین، انجام می شود و از آنجا که این انتقال یک کار تیمی و گروهی است، توجه به ارتباط و همکاری میان پزشک زنان و جنین شناس بسیار اهمیت دارد تا در زمان مناسب تخمک و یا جنین به رحم منتقل شود، پس از انتقال، داروهای مورد نیاز تجویز و پس از دو هفته استراحت، از بیمار آزمایش خون گرفته می شود و بر این اساس متوجه شویم آیا یک بارداری موفق شکل گرفته است یا خیر.
وی همچنین بر این نکته مهم تاکید کرد: لزوما خانمی که حفظ باروری را انجام داده است به این معنا نیست که خودش نتواند باردار شود و یا زن و شوهری که جنین خود را فریز کرده و چند سال بعد تصمیم به بچه دار شدن می گیرند ممکن است بتوانند بارداری طبیعی را تجربه کنند و تنها در صورتی که بارداری طبیعی صورت نگیرد ما به بررسی چگونگی استفاده از تخمک و جنین می پردازیم.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا در خصوص استفاده از بافت تخمدان منجمد شده، افزود: می توان این بافت را مجددا درون حفره لگن قرار داد و یا زیر پوست کاشت تا شروع به فعالیت کند و از آنجا که ذخیره تخمک های این بافت محدود است در نتیجه این زمان هم کوتاه است. همچنین روش دیگر این است که با استفاده از تکثیر بافت نابالغ توسط جنین شناس، تخمک با استفاده از تکنیک IVM در محیط آزمایشگاه، تکثیر و بالغ شود.