سقط مکرر در زنان، درصد آن در سنین باروری

سقط مکرر خودبه‌خودی، یکی از مشکلات برخی زوجین است که باعث نگرانی و ناکامی آنها در بچه دار شدن می شود.

سقط مکرر جنین به شرایطی اطلاق می‌شود که جنین در طی نیمه اول بارداری، دو یا سه مرتبه بیشتر به صورت خودبه خودی سقط شود.

سهیلا انصاری پور جراح و متخصص زنان، زایمان و فلوشیپ ناباروری، در خصوص سقط مکرر و شیوع آن در جامعه، گفت: اگر خانمی در نیمه اول بارداری (۲۰ الی ۲۴ هفتگی) ، دو بار متوالی سقط بالینی و یا گزارشی توسط سونوگرافی داشته باشد و یا اینکه سه بار به صورت غیر متوالی سقط داشته باشد، سقط مکرر خوانده می شود.

وی در ادامه افزود: سقط یکی از شایع‌ترین عوارض بارداری است و حدود ۱۵ درصد از زنان ممکن است یک مرتبه آن را تجربه کنند. یعنی یک خانم از هر ۶ نفر خانم، ممکن است یکبار سقط را در دوران بارداری تجربه کند. اما شیوع سقط مکرر در حدود ۲ تا ۵ درصد خانم ها را در سنین باروری در برمی گیرد.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه ابن سینا با اشاره به علل سقط مکرر، تشریح کرد: در بیش از ۸۰ درصد مواقع سقط جنین در سه ماهه اول و خصوصا کمتر از ۱۰ هفته بارداری اتفاق می افتد، شامل بارداری های شیمیایی که فقط نتیجه تست بارداری مثبت می شود و یا بارداری های پوچ که فقط ساک بارداری تشکیل می شود، همچنین بارداری هایی که به رغم تشکیل جنین اما فعالیت قلب جنین مشاهده نمی شود. در بیشتر اوقات، وقتی سقط در هفته های اول بارداری اتفاق می افتد، علت آن ناهنجاری های ساختمانی و یا کروموزومی جنین است و این مشکلات عموما ناشی از اشکالات تخمک است. اگرچه اخیراً مشکلات اسپرم هم مطالعه و بررسی شده و نشان داده شده است که اشکالات اسپرم هم می‌تواند از جمله علل سقط باشد، اما در اکثر مواقع، سقط زودرس ، مرتبط با اشکالات تخمک است.

انصاری پور با اشاره به اینکه یکی از مهم ترین فاکتو های خطر سقط مکرر، سن خانم ها است که با بالا رفتن آن احتمال سقط های حاملگی افزایش پیدا میکند، تاکید کرد: اگر چه علل دیگری همچون علل ایمونولوژی، رحمی، اختلالات اکتسابی و مادرزادی انعقادی- هورمونی هم برای سقط مکرر وجود دارد اما شایع‌ترین علت سقط مکرر چنانچه در هفته های اول بارداری باشد مربوط به مسائل جنینی است.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا با اشاره به طرح بررسی بارداری ۹۱۱ بیمار مبتلا به سقط مکرر و پیامدهای ناشی از آن از سوی این مرکز، تشریح کرد: مرکز درمان ناباروری ابن سینا از سال ۸۲ به صورت تخصصی، نخستین کلینیک سقط مکرر کشور را راه‌اندازی کرد. این کلینیک کار خود را به صورت تیمی متشکل از متخصصان ایمونولوژی، تغذیه، زنان، ژنتیک، اورولوژی، داخلی و روانپزشکی آغاز کرد و مسئولیت تحقیق، پژوهش و درمان بیماران مبتلا به سقط مکرر را به عهده گرفت. از سال ۹۴ با اختصاص فضایی فیزیکی مستقل به این کلینیک، زنان باردار و غیر باردار توانستند از قبل از بارداری، حین بارداری و تا هنگام تولد نوزاد، تحت مراقبت قرار بگیرند. به این ترتیب داده های این بیماران ثبت شد. این داده ها شامل اطلاعات مربوط به ۹۱۱ بیمار مبتلا به سقط است که باید گفت نتایج جالبی از تجزیه و تحلیل این اطلاعات به دست آمده است.

وی در ادامه تشریح کرد: در واقع مهم ترین فاکتوری که با سقط مکرر ارتباط داشته است، سن خانم ها و تعداد سقط مکرر است. به طوری که هر چه سن خانم ها و تعداد سقط آنها به ویژه، در بیماران بالاتر می رود، احتمال وقوع سقط مکرر افزایش می یابد. البته در این داده‌ها، سن خانم ها به صورت اکثریت، یعنی ۷۱ درصد زیر ۳۵ سال بودند، ۲۳ درصد از آنها ۳۵ تا ۴۰ سال و تنها ۶ درصد موارد بالای ۴۰ سال بودند. بنابراین میزان موفقیت بستگی کامل به سن خانم ها و تعداد سقط آنان دارد.

انصاری پور در خصوص دخالت فاکتور مردانه در علت سقط مکرر عنوان کرد: در واقع نیمی از ژن ها و کروموزوم های جنین از پدر به ارث می رسد و برای ارزیابی و بررسی آن، تست هایی وجود دارد که از گذشته نیز برای تشخیص سقط مکرر مرسوم بوده است، شامل درخواست آزمایش کاریوتیپ یا کروموزوم والدین. از آنجا که حدود ۲ تا ۳ درصد والدین یعنی پدر و یا مادر می‌توانند مبتلا به اختلالات جابجایی کروموزومی باشند با استفاده از مشاوره ژنتیک می‌توانند از طریق عمل IVF وانجام تست های تشخیصی قبل از لانه گزینی، جنینی سالم داشته باشند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه ابن سینا در تشریح دورنمای درمان سقط مکرر در آینده، عنوان کرد: در حال حاضر با توجه به مطالعات بسیاری که انجام شده است، نتیجه درمان سقط مکرر برای بسیاری از بیماران رضایت بخش است. به رغم اینکه حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد، حتی در برخی موارد تا ۷۰ درصد از علل سقط ناشناخته هستند، نتیجه بهتری حتی نسبت به سقط مکرر با علل مشخص دریافت می‌شود. با توجه به مطالعات و تحقیقاتی که در حال حاضر انجام می شود، به نظر می‌رسد میزان سقط مکرر با علل ناشناخته در آینده رو به کاهش خواهد بود.

این متخصص زنان و زایمان در تشریح هزینه های درمان در سقط مکرر، گفت: با توجه به دستورالعمل های کلی و بین المللی که وجود دارد، برخی از تست ها باید برای بیمارانی که دو بار سقط متوالی و بالینی داشتند انجام شود. یک سری از تست‌ها نیز نباید انجام شود و در خصوص برخی از تست‌ها نیز اختلاف نظرهایی وجود دارد. بنابراین با توجه به مشورت های صورت گرفته با متخصصان ژنتیک و ایمونولوژی به یک اتفاق نظر رسیدیم تا بیماران را بر اساس میزان و نوع سقط، تقسیم بندی کرده و تست های مورد نیاز برای آنها انجام شود. همچون بیمارانی که سقط های زودرس پوچ و یا سقط هایی در مراحل اولیه بارداری دارند که با استفاده از درمان‌های انتظاری و ساده‌تر می‌توانند درمان شوند، در نتیجه هزینه ها نیز برای این بیماران پایین‌تر است. درمان های هزینه بر و تهاجمی تر نیز به بیمارانی اختصاص می‌یابد که تعداد سقط های بالاتری داشته اند و درمان های قبلی ایشان با شکست مواجه شده است.