بررسی علت و روش های درمان پریود نامنظم در نوجوانی

قاعدگی نامنظم در زنان اتفاقی شایع است و خیلی از خانم‌ها حداقل یک بار در طول زندگی خود دچار بی‌نظمی در پریود شده‌اند. اما در دختران نوجوانی که به تازگی قاعدگی و پریود شدن را تجربه می‌کنند، ممکن است این بی‌نظمی بیشتر باشد و حتی تا چند ماه پیاپی سیکل قاعدگی در آنها از روند خوبی برخوردار نباشد. این مقاله به موضوعاتی مانند بی‌نظمی پریود در دختران نوجوان، و علت و روش‌های درمان قاعدگی نامنظم در آنها می‌پردازد.

بیشتر بخوانید: چه دلایلی باعث زود پریود شدن میشود؟

اولین قاعدگی در نوجوانی چگونه است؟

اولین قاعدگی در نوجوانی، که به آن «منارک» هم گفته می‌شود، یک اتفاق طبیعی و مهم در زندگی هر دختر است. این اتفاق نشان‌دهنده شروع بلوغ و توانایی باروری در اوست. به طور معمول، اولین قاعدگی بین 10 تا 15 سالگی اتفاق می‌افتد. میانگین سن شروع قاعدگی 12 سالگی است. عوامل مختلفی مانند ژنتیک، تغذیه، و شرایط آب و هوایی می‌توانند بر سن شروع قاعدگی تأثیر بگذارند. در صورت بروز خونریزی شدید، درد غیرطبیعی یا سایر علائم نگران‌کننده، به پزشک مراجعه کنید.

بی نظمی پریود چیست؟

در حالت نرمال و طبیعی دوره پریود هر 28 روز و به مدت 4 روز تا یک هفته اتفاق می‌افتد. البته این برای همه زنان مشابه نیست و بعضی از زنان سیکل قاعدگی را بین 21 تا 35 روز تجربه می‌کنند. اما پریود نامنظم زمانی اتفاق می‌افتد که سیکل قاعدگی یک زن کمتر از 21 روز و یا بیشتر از 35 روز باشد. همچنین ممکن است علاوه بر تغییر در زمان این دوره، مشکلات دیگری از جمله خونریزی‌های شدید و یا کم، درد بیش از حد، لکه بینی‌های غیر عادی و دیگر موارد نیز در یک پریود نامنظم اتفاق بیوفتد. بی‌نظمی پریود در دختران نوجوان و در ماه‌های ابتدای شروع این تجربه، می‌تواند طبیعی باشد اما دلایل دیگری از جمله میزان هورمون‌ها، استرس، کاهش یا افزایش وزن یا بعضی عادات تغذیه‌ای و ورزشی، مصرف برخی داروها و غیره این مشکل را افزایش می‌دهد. در واقع قاعدگی نامنظم به دلیل عدم سازگاری با تغییرات هورمونی دوره بلوغ است.

علت بی نظمی پریود در دختران نوجوان چیست؟

بی‌نظمی پریود در دختران نوجوان می‌تواند علل و دلایل مختلفی داشته باشد که از آن جمله به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

نارسایی تخمدان

مشکلات مربوط به تخمدان از جمله نارسایی تخمدان و یا سندروم تخمدان پلی کیستیک می‌تواند موجب بروز بی‌نظمی در پریود شود. اگر به دلیل وجود این مشکلات تخمدان از تولید تخمک ناتوان باشد، فولیکول‌ها در تخمدان باقی مانده و این باعث می‌شود تا سیکل بیش از 35 روز اتفاق افتد. این اختلال هورمونی، یکی از شایع‌ترین علل بی‌نظمی پریود در دختران نوجوان است. PCOS می‌تواند باعث ایجاد کیست‌های کوچک در تخمدان‌ها و اختلال در تخمک‌گذاری شود.

اندومتریوز

در اندومتریوز بافت‌های داخل رحم، خارج از رحم رشد می‌کنند و این موجب بروز پریود نامنظم و همینطور دردهای شدید و خونریزی‌های طولانی می‌شود. این بافت نابجا می‌تواند در تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ، و سایر نواحی لگن رشد کند. آندومتریوز می‌تواند باعث ایجاد التهاب و چسبندگی در تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ شود. این امر می‌تواند تخمک‌گذاری را مختل کند و منجر به پریودهای نامنظم شود. همچنین، آندومتریوز می‌تواند باعث تغییر در سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون شود. این تغییرات هورمونی می‌توانند چرخه قاعدگی را نامنظم کنند.

بلوغ دیررس

بلوغ دیررس و مشکلاتی که در چرخه هیپوفیز هیپوتالاموس ایجاد می‌شود منجر به پریود نامنظم شده و این در خیلی از دخترانی که دیرتر از حالت نرمال به بلوغ می‌رسند، شایع است. در این موارد یک تا دو سال زمان نیاز است تا سیکل قاعدگی منظم شود. در واقع، بلوغ دیررس به خودی خود باعث بی‌نظمی پریود نمی‌شود، اما می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکلاتی باشد که بر چرخه قاعدگی تأثیر می‌گذارند. در واقع، برخی از دلایل بلوغ دیررس می‌توانند منجر به اختلال در تولید هورمون‌های جنسی و در نتیجه، بی‌نظمی پریود شوند.

کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید

بیماری‌های مربوط به غده تیروئید تاثیرات مختلفی از جمله بی‌نظمی در پریود دارند. غده تیروئید بر روی تخمدان و هورمون‌های جنسی تاثیرگذارند و کم کاری یا پر کاری تیروئید می‌تواند تاثیر مستقیمی بر روی نظم در قاعدگی بگذارد. غده تیروئید، یک غده کوچک پروانه‌ای شکل در جلوی گردن است که هورمون‌های تیروئید را تولید می‌کند. این هورمون‌ها نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن، رشد و تکامل، و عملکرد سیستم تولید مثل دارند. اختلال در عملکرد تیروئید، چه کم‌کاری و چه پرکاری، می‌تواند بر چرخه قاعدگی تأثیر بگذارد و باعث بی‌نظمی پریود در دختران نوجوان شود.

دیابت

دیابت و مشکلات مربوط به تخمدان با هم در ارتباط هستند و در مواردی وجود دیابت می‌تواند منجر به سندروم تخمدان پلی کیستیک شود. اگر دیابت خیلی زود تشخیص داده شده و درمان شود می‌توان مشکلات بی‌نظمی در پریود را نیز برطرف نمود. دیابت، به ویژه دیابت نوع 1، می‌تواند بر سطح هورمون‌های بدن تأثیر بگذارد. انسولین، هورمونی که در دیابت دچار اختلال می‌شود، نقش مهمی در تنظیم سایر هورمون‌ها، از جمله هورمون‌های جنسی، دارد. اختلال در سطح انسولین می‌تواند منجر به عدم تعادل هورمونی و در نتیجه، بی‌نظمی پریود شود.

استرس و اضطراب

یکی از مهمترین عوامل بروز بی‌نظمی قاعدگی در دختران نوجوان وجود استرس و اضطراب در آنهاست. استرس می‌تواند به دلایل مختلف مانند مشکلات خانوادگی، مشکلات موجود در مدرسه، مشکلات درسی و غیره ایجاد شود که در نهایت بر روی سیکل قاعدگی آنها تاثیر می‌گذارد.  استرس و اضطراب می‌توانند بر هورمون‌های تنظیم‌کننده چرخه قاعدگی تأثیر بگذارند و باعث بی‌نظمی پریود شوند.

ورزش‌های سنگین

با اینکه همیشه گفته می‌شود که داشتن برنامه روتین ورزشی از اهمیت زیادی برای سلامت جسم برخوردار است اما اگر میزان و نوع این ورزش‌ها سخت و بیش از حد سنگین باشد، ممکن است مشکلاتی از قبیل ایجاد بی‌نظمی در پریود به وجود آید. ورزش شدید می‌تواند باعث کاهش سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون شود و در نتیجه، بی‌نظمی پریود را به همراه داشته باشد.

علائم بی نظمی پریود در دختران نوجوان چیست؟

قاعدگی نامنظم و با بی‌نظمی در پریود می‌تواند دارای علائم مختلفی باشد که با مشاهده هر یک از آنها می‌توان به پزشک مراجعه نمود. واضح‌ترین علامت بی‌نظمی پریود در نوجوانی، تغییر در دفعات یا مدت چرخه قاعدگی است. علائم دیگری که در تشخیص این مشکل کمک می‌کنند عبارتند از:

• خونریزی شدید یا دوره‌های طولانی: میزان خونریزی در سال‌های ابتدایی بلوغ بیشتر از زمان بزرگسالی است اما همین خونریزی هم اگر از حالت نرمال این سن بیشتر باشد، نوعی بی‌نظمی را در پریود نشان می‌دهد.
• خونریزی خفیف یا لکه‌بینی بین پریودها: در مقابل، خونریزی کم و خفیف و همچنین لکه‌بینی غیر عادی در زمان غیر عادی می‌تواند علامت دیگری از پریود نامنظم به شمار رود.
• گرفتگی یا درد شکم: وجود درد در دوره پریود و چند روز پیش از آن طبیعی است اما اگر این درد بیش از حد و بسیار آزار دهنده باشد، خوب است که به پزشک مراجعه شود.
• سردرد یا میگرن: بروز سردردهای شدید و غیر عادی، همینطور میگرن می‌تواند از علائم بی‌نظمی در پریود دختران نوجوان محسوب شود.
• تغییرات خلقی یا تحریک‌پذیری: بروز نواسات خلقی، افسردگی کوتاه مدت و اندوه از عوارض طبیعی پریود است. اما چنانچه این تغییرات خلقی یا تحریک‌پذیری عصبی بیشتر از حد باشد، از علل پریود نامنظم به شمار می‌رود.

مهم است که چرخه قاعدگی و علائم مرتبط با آن را پیگیری کنید. این اطلاعات می‌تواند هنگام مراجعه به پزشک و صحبت با او درباره سلامت باروری، مفید واقع شود.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با پزشکان متخصص زنان و زایمان

روش های درمان قاعدگی نامنظم در نوجوانان

وجود بی‌نظمی در قاعدگی می‌تواند مشکلات مختلفی را برای فرد به همراه داشته باشد. در دختران نوجوانی که به تازگی این تجربه را از سر می‌گذرانند، بی‌نظمی در پریود آزار دهنده‌تر است. به همین دلیل با به کارگیری روش‌های درمانی بهتر است سعی در کاهش این بی‌نظمی داشته باشید.

1- چرخه قاعدگی خود را دنبال کنید

خانم‌ها باید ردیابی چرخه قاعدگی خود را از همان دوران نوجوانی آموزش ببینند چون این کار می‌تواند به آن‌ها کمک کند هر گونه الگو یا تغییر در چرخه قاعدگی خود را شناسایی کنند. مثلا می‌توانید از یک تقویم یا یک برنامه ردیابی پریود برای ثبت روز شروع و پایان پریود و همچنین علائم مرتبط استفاده کنید.

2- سبک زندگی سالم داشته باشید

داشتن یک رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و مدیریت استرس می‌تواند به تنظیم چرخه قاعدگی شما کمک کند. مطمئن شوید که به اندازه کافی می‌خوابید و از سیگار کشیدن، مصرف مواد مخدر و مصرف الکل خودداری کنید .

بیشتر بخوانید: چیزهایی که در پریود به دخترتان نباید بگویید

3- با پزشک خود صحبت کنید

اگر قاعدگی‌های نامنظم را تجربه می‌کنید، یا می‌خواهید دلیل پریودهای نامنظم در نوجوانی را بدانید، با پزشک خود صحبت کنید. او می‌تواند به شناسایی هر گونه بیماری زمینه‌ای، یا عدم تعادل هورمونی که ممکن است در پریودهای نامنظم تاثیر داشته باشد، کمک کند. پزشک همچنین ممکن است داروها یا درمان‌های دیگری را برای کمک به تنظیم چرخه قاعدگی توصیه کند.

4- از روش‌های کنترل بارداری هورمونی استفاده کنید

روش‌های کنترل بارداری هورمونی، مانند قرص یا چسب، می‌تواند با ارائه دوز ثابتی از هورمون‌ها چرخه قاعدگی را تنظیم کند. این هورمون‌ها می‌تواند از تخمک‌گذاری جلوگیری و به تنظیم چرخه قاعدگی شما کمک کند. پزشک همچنین می‌تواند به شما کمک کند تصمیم بگیرید که آیا کنترل هورمونی برای شما مناسب است، یا نه.

5- صبور باشید

پریودهای نامنظم در دوران بلوغ، یک مشکل رایج است و تنظیم شدن پریود چند سال طول می‌کشد. مهم است که صبور بمانید و در مورد چرخه قاعدگی خود خیلی مضطرب یا نگران نباشید.

بیشتر بخوانید: تاخیر پریود تا چه زمانی طبیعی است؟

در چه شرایطی باید نگران پریودهای نامنظم باشم؟

اگر رابطه جنسی داشته‌اید و پریود نشده‌اید، لازم است با پزشک خود صحبت کنید چون ممکن است باردار باشید. همچنین اگر این شرایط را دارید، به پزشک اطلاع دهید:

• پریودهای منظمی داشتید که بعدا نامنظم شدند.
• پریود نمی‌شوید.
• روی صورت، چانه، سینه یا شکم موهای زائد دارید.
• پریودهای شما بیشتر از ۷ روز طول می‌کشد، خونریزی شدید دارید، یا زودتر از ۲۱روز پریود می‌شوید.
• فاصله دو پریود شما بیشتر از ۴۵ روز است.
• گرفتگی شدید یا درد شکم دارید.
• در بین دوره‌های قاعدگی، خونریزی دارید.
• قاعدگی شما به مدت ۳ سال یا بیشتر است که نامنظم شده.

پزشک ممکن است قرص‌های هورمونی یا سایر داروها را تجویز کند یا تغییراتی در سبک زندگی توصیه کند که می‌تواند به شما در داشتن قاعدگی منظم کمک کند.

بیشتر بخوانید: کم شدن فاصله بین دو پریود

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟

همانطور که گفته شد بی‌نظمی در پریود علل مختلفی داشته و می‌تواند به دلیل مشکلات روحی و جسمی متفاوتی ایجاد شود. اگر دارای بی‌نظمی زیادی در قاعدگی خود هستید، خوب است که هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید تا در صورت وجود مشکلات جدی‌تر، روند درمان آغاز شود. مواردی از جمله دقیق نبودن تاریخ شروع پریود، خونریزی‌های شدید و یا خفیف غیر عادی، لکه‌بینی غیر عادی، ترشحات بدبو و هر مورد غیرطبیعی دیگر می‌توانند در بی نظمی قاعدگی شما تاثیرگذار باشند. در صورت مشاهده هر کدام از آنها بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

خلاصه

بهترین راهکار این است که دلیل قاعدگی‌های نامنظم در نوجوانی را بفهمید و بدانید که این دوره‌ها اغلب بخشی طبیعی از بلوغ هستند. اگر علائمی غیرمعمول را تجربه می‌کنید، مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا هر نوع بیماری زمینه‌ای تشخیص داده و درمان شود.

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان مراجعه کنید.