چسبندگی لگن در زنان، تعریف و علائم آن

اندومتریوز شایع ترین علت چسبندگی در حفره های لگن و شکم برای زنان است. قبل از آن ، بیماری التهابی لگنی (PID) شایعترین علت چسبندگی به حساب می آید. در اندومتریوز، در مقایسه با چسبندگی های معمولی ناشی از جراحی مکرر که فقط شامل نوارهای فیبری است، بافت‌های اطراف ممکن است تحریک شوند و در نهایت موجب زخمی شدن بافت و زخمهای فیبرمانند و چسبندگی گردد که شامل غدد اندومتریوز، استروما و التهاب است. این بافت می‌تواند در تمام بافت‌های بدن به جز طحال به‌وجود آید، ولی رایج‌ترین محل پدیدآمدن آن، لگن است که در این قسمت هم، تخمدان‌ها بیشتر گرفتار اندومتریوز می‌شوند. شایعترین شکل چسبندگی اندومتریوز می تواند سبب ایجاد تخریب درون تخمدانها، لوله های فالوپ، رحم، روده کوچک و عناصر بین روده، رکتوم و بخش رکتو واژینال شود. این چسبندگی می تواند فضای بین دو اندام متمایز را ایجاد کند، تا با بافت اسکار و آنزیم های التهابی پر شود و در نهایت باعث درد در ناحیه لگن و شکم شود. به همین علت تعریف چسبندگی به صورت هرچه واضحتر مهم است و در اینجا نقش آنها در توسعه اندومتریوز را مشخص کنیم و گزینه های درمانی برای بیماران که از چسبندگی اندومتریوز رنج می برند، مورد بحث قرار می دهیم.

آنها چه هستند؟

چسبندگی ها به صورت بافتهای اسکار و نوارهای فیبری مانند هستند. به طور معمول این بافت ها به شکل نوارهای فیبری ضخیم رخ می دهد، اما می تواند به صورت ورقه های نازک نیز پدید آید.

شکل گیری چسبندگی اندومتریوز معمولا باعث می شود که فضای بافت بین دیواره رحم و رکتوم ناپدید شود، زیرا دیواره رحم خلفی و رکتوم قدام و کلا سگمویید با هم از طریق یک بافت فیبری ضخیم جوش می خورند.

چسبندگی شکم چیست؟

اندام هایی که در داخل شکم و حفره های لگنی قرار دارند، ویژگی بسیار خاصی دارند که از لحاظ ظاهر لغزنده، براق و دائما در حال حرکت هستند. چسبندگی به صورت باند هایی است که بین اندام ها تشکیل می شود و حرکات و عملکرد آنها را محدود کرده و باعث درد می شود. این چسبندگی می تواند روی روده گسترش یابد و سرانجام منجر به انسداد روده شود و باعث ایجاد علائمی مانند تولید مدفوع کوچک، یبوست و تهوع شود.

چگونه شکل می گیرند؟

اکثر چسبندگی ها در واکنش به اختلالات بافتی و باعث تمایل ذاتی بدن برای حفظ هوموستازی می شود که باعث مکانیزم ترمیم بدن باشد. دلایل مختلفی وجود دارد که این مکانیزم می تواند منجر به تشکیل چسبندگی شود. در زیر فقط چند مورد ذکر شده است:

چسبندگی سطحی:

باعث ایجاد یک باند فیبری داخل حفره لگن می شود.

چسبندگی ثانویه به علت جراحی:

یکی از شایعترین علل چسبندگی عوارض جراحی است. به یاد داشته باشید که چسبندگی به دلیل تمایل طبیعی بدن برای حفظ تعادل صورت می گیرد. جراحی چیزی نیست که در روال طبیعی بدن گنجانده شود، بنابراین طبیعی است که چسبندگی در طی مراحل ایجاد شود. به یاد داشته باشید، جراحی فقط باید بر اساس رضایت بیمار انجام شود و به عنوان آخرین راه، اگر سایر گزینه های درمان برای بیمار مفید نباشد و بیشتر به نفع بیمار باشد و به منظور آخرین راه برای از بین بردن علائم بیماری صورت گیرد. با این حال، به این معنا نیست که عوارض نمی تواند بوجود آید و بدون ریسک باشد. یکی از این عوارض تشکیل چسبندگی است. به همین علت مهم است که با پزشک خود صحبت کنید تا کم خطرترین روشهای درمانی ودر صورت نیازجراحی با رویکرد حداقل تهاجمی انجام گیرد.

چسبندگی ثانویه به دلیل عفونت:

بیماری عفونی اغلب منجر به تشکیل چسبندگی می شود. به عنوان مثال، عفونت که موجب بیماری التهابی لگنی (PID) می شود، اغلب باعث تشکیل چسبندگی در حفره لگن، به خصوص در لوله های فالوپ می شود. این چسبندگی می تواند سبب نگرانی شود، زیرا می تواند خطر ناباروری و حاملگی خارج از رحم را افزایش دهد.

چسبندگی های ثانویه به دلیل اختلالات ژنتیکی(به عنوان مثال اندومتریوز):

هنگامی که ما می گویند به علت اختلالات ژنتیکی، چسبندگی تشکیل شده است جای نگرانی بیشتر است. اندومتریوز تنها نمونه ای است که بخاطر اختلالات ژنتیکی رخ می دهد. چسبندگی اندومتریوز، که از بافت اندومتری نابجا، آنزیم التهابی و برگشت خون قاعدگی متولد شده است، می تواند در حفره های لگن ایجاد شود. این چسبندگی می تواند سبب نگرانی شود، چرا که تشکیل آن می تواند خطر بیماری را افزایش دهد و نه تنها علائم ( دوره های دردناک قاعدگی، خونریزی شدید قاعدگی و غیره) بیماری زمینه ای را افزایش می دهد، بلکه می تواند بیمار را در معرض خطر اختلالات متضاد مثل ناباروری و اختلال روده یا حتی انسداد روده قرار دهد.

چه نوع جراحی به طور معمول منجر به تشکیل چسبندگی لگن می شود؟

چسبندگی لگن پس از سزارین: به دنبال سزارین تشکیل چسبندگی در مثانه به صورت باند فیبری متصل به دیواره قدامی رحم امری غیر معمول نیست. این موضوع خود می تواند سبب مشکل و درد در هنگام دفع ادرار شود.

چسبندگی ثانویه به دلیل اندومتریوز که به حفره رحم متصل می شودکه پیدایش آن پس از سزارین غیر معمول نیست.

چسبندگی لگن پس از myomectomy:

میومکتومی روشی برای حذف فیبروئیدها یا همان فیبروم است . حتی در

روش لاپاروسکوپی، چسبندگی می تواند در امتداد دیواره رحم قدامی و خلفی ایجاد شود. در واقع، باید خاطرنشان شد که اغلب خونریزی با روش های میومکتومی رخ دهد. به همین دلیل انتخاب جراح بسیار متخصص و باتجربه جهت به حداقل رساندن ریسک جراحی و به دنبال آن خونریزی و کاهش خطر ابتلا به چسبندگی بسیار مهم است.

چسبندگی لگن پس از هیسترکتومی:

حتی زمانی که رحم برداشته شود، چسبندگی می تواند در اندام های تولید مثل، اطراف لگن، تخمدان ها، روده و مثانه تشکیل شود.

علائم چسبندگی لگن چه هستند؟

علایم چسبندگی لگن بسته به شدت آن و جای شکل گیری در بدن متفاوت است. با این حال، پزشکان معمولا با پدیدار شدن علائم بیشتر به دنبال بیماری که سبب چسبندگی شده است می روند تا خود چسبندگی. به همین دلیل منجر به اشتباه در تشخیص یا درمان ناکارآمد می شوند. شایع ترین علامت جهانی که چسبندگی ایجاد می کند درد در لگن است. این اتفاق این دلیل رخ می دهد که چسبندگی با توجه به ماهیت "چسبناک" بودنش، باعث ایجاد همپوشانی و فشار روی اعصاب و بافت خاص درون منطقه می شود. علائم دیگربسته به محل توسعه چسبندگی متفاوت است و عبارتند از:

- بالای کبد، شامل دیافراگم (غشای زیر ریه ها): درد پس از نفس عمیق.

- روده: تحریکات دردناک روده، گرفتگی های رحمی، یبوست، اسهال، گاز، نفخ، تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، کاهش وزن، مشکل در دفع

- واژن و رحم: مقاربت دردناک یا قاعدگی دردناک.

- هرعضو از بدن: بدون علائم. به یاد داشته باشید، همه چسبندگی ها باعث درد نمی شوند و همه دردها هم ناشی از چسبندگی نیست.

اگر شما در معرض هر کدام از این علائم هستید و احتمال می دهید چسبندگی لگن علت احتمالی درد شما است، باید پزشک متخصص خود را مطلع کنید و معاینه شوید.