آزار جسمی کودکان، علائم و نشانه‌های آن

متاسفانه بیشتر کودکان، متجاوزان خود را می‌شناسند و اغلب می‌ترسند آنچه را برایشان رخ می‌دهد، گزارش دهند. تعدادی علائم هشدار وجود دارد که باید مراقب آن‌ها باشید تا بتوانید از آزار بیشتر کودک، پیشگیری کنید.

کودک‌آزاری چیست؟

در حالی که قوانین کودک‌آزاری ممکن است در کشورهای مختلف جهان متفاوت باشد، اما کارشناسان هر آسیب یا بدرفتاری عمدی با کودک زیر 18 سال را کودک‌آزاری و جرم اعلام کرده‌اند. کودک‌آزاری انواع مختلفی دارد و برخی از انواع آن می‌تواند همزمان رخ دهد.

علائم کودک‌آزاری چیست؟ ۱۲ نشانه هشداردهنده 

مهم نیست که پدر، یا مادر شده‌اید، یا نه، باید با علائم کودک‌آزاری، علائم آزار جسمی کودکان و انواع دیگر کودک‌آزاری آشنا باشید تا بتوانید در خط مقدم مقابله با سوء استفاده از کودکان قرار بگیرید. علائم کودک‌آزاری همیشه آشکار نیست. علائم و نشانه‌های خاص به نوع سوء آزار بستگی دارد و بسیار متفاوت است.

آزار جسمی

هر نوع آسیب فیزیکی، از کبودی‌های جزئی تا شکستگی که منجر به آسیب قابل توجه شود، یا حتی تهدید به آسیب فیزیکی، جزو آزار جسمی محسوب می‌شود. همچنین آسیب‌هایی که با توضیحات داده شده، مطابقت ندارد یا مشکلات پزشکی یا دندانی درمان نشده، می‌تواند نشانه آزار فیزیکی باشد.

علائم آزار جسمی کودکان

علائم آزار جسمی کودکان عبارتند از:

• صدمات مکرر مانند کبودی، بریدگی، سیاهی چشم یا سوختگی بدون توضیح کافی، یا شکایت از درد بدون آسیب آشکار
• ترس شدید از رفتن به خانه، یا دیدن والدین
• پوشیدن لباس‌هایی که ارتباطی به آب و هوا ندارد. مثلا پوشیدن لباس‌هایی که ممکن است صدمات وارده به بازوها یا پاها را پنهان کند.

غفلت

ناتوانی در تامین نیازهای اولیه کودک مانند غذا، سرپناه، مراقبت‌های پزشکی، غفلت از مراقبت کودک به شمار می‌رود، اما ناتوانی در برآورده کردن نیازهای کودک که ناشی از ناتوانی مالی باشد، جزو این مورد به شمار نمی‌آید.

علائم غفلت

علائم غفلت عبارتند از:

• سوءتغذیه آشکار، دزدی غذا توسط کودک، یا گدایی کردن
• عدم رعایت مداوم بهداشت شخصی که سلامتی کودک را به خطر می‌اندازد
• کودک به مدت طولانی بدون مراقبت رها می‌شود

آزار جنسی (سوء استفاده جنسی)

هر نوع تماس یا قرار گرفتن در معرض تعرض جنسی، از جمله استثمار از طریق فحشا یا پورنوگرافی، سوء استفاده جنسی محسوب می‌شود. علائم فیزیکی غیرمعمول، به ویژه در ناحیه تناسلی را نادیده نگیرید. اگر کودکی خونریزی، یا ترشحاتی دارد که غیرعادی به نظر می‌رسد، یا از درد زیاد شکایت دارد، کودک را در اسرع وقت نزد پزشک ببرید. طبیعی است که کودکان نسبت به اعضای جنسی بدن خود کنجکاوی نشان دهند. با این حال، اگر آن‌ها شروع به نشان دادن رفتارهایی کنند که بالغ‌تر از سنشان به نظر برسند، یا اظهارات نامناسب در مورد جنسیت داشته باشند، این‌ها نشانه‌های سوء استفاده جنسی در کودکان است. 

علائم آزار جنسی کودکان

علائم آزار جنسی کودکان عبارتند از:

• ترس شدید از تنها ماندن با بزرگسالان جنس خاص
• نظرات، رفتارها یا بازی‌های جنسی فراتر از آنچه رفتار مناسب سن کودک تلقی می‌شود
• آگاهی از روابط جنسی فراتر از حد انتظار سن کودک
• قربانی شدن جنسی کودکان دیگر

سوء استفاده عاطفی

ایجاد عمدی درد ذهنی یا عاطفی که به سلامتی کودک آسیب می‌رساند، سوء استفاده عاطفی محسوب می‌شود.

علائم سوء استفاده عاطفی

علائم سوء استفاده عاطفی عبارتند از:

• مراقبی که کودک را تحقیر می‌کند، عشق را از او دریغ می‌کند و به نظر می‌رسد که نگران مشکلات کودک نیست
• تغییرات قابل توجه در خلق و خو و رفتار کودک مانند گوشه‌گیری، پرخاشگری، سازگاری بیش از حد، افسردگی و اضطراب

سوء استفاده پزشکی

شاید این مورد به گوشتان نرسیده باشد، اما سوء استفاده پزشکی نیز، جزو موارد کودک‌آزاری است. سوء استفاده پزشکی، شرایطی است که شخصی عمدا سعی می‌کند کودکی را بیمار کند، یا او را در معرض خطر قرار دهد تا به مراقبت پزشکی نیاز داشته باشد.

مشخصات آزارگر کودک

باید به کودک یاد بدهیم که اگر کسی ادعا کرد والدینش را می‌شناسد و به او پیشنهاد ماشین‌سواری، یا هر پیشنهاد دیگری داد، کودک باید ابتدا با والدین، پدربزرگ و مادربزرگ یا بزرگسال مورد اعتماد دیگر تماس بگیرد.

با این حال، به عنوان پدر و مادر باید حتی مراقب آشنایان نیز باشید. عامل سوء استفاده جنسی معمولا فردی است که فرزندتان از قبل می‌شناسد؛ افرادی مانند یکی از اعضای خانواده یا مربی، معلم یا دوست خانوادگی. 

اگر به کودک‌آزاری و آزار جسمی کودک مشکوک هستید چه باید بکنید؟

هنگامی که مشکوک شدید که شخصی کودک را آزار و اذیت می‌کند، باید برای محافظت از کودک در برابر هر نوع آسیب بیشتر اقدام کنید و فورا به دنبال کمک باشید. در ادامه با اقدامات دیگری که می‌توانید برای محافظت از کودک انجام دهید، آشنا می‌شوید: 

• اگر مشکوک هستید که کودکی مورد آزار قرار گرفته است، با اورژانس اجتماعی، پلیس یا بیمارستان تماس بگیرید.
• اگر کودک به مراقبت فوری پزشکی نیاز دارد، با اورژانس تماس بگیرید. 

اگر فکر می‌کنید به فرزندتان آسیب رسیده 

• اگر فکر می‌کنید فرزندتان در خطر آزار و اذیت شما قرار دارد، یا فکر می‌کنید که خودتان به فرزندتان آسیب رسانده‌اید، با یک دوست، خویشاوند یا روانشناس تماس بگیرید و مطمئن شوید که فرزندتان در جایی امن و دور از شماست. ممکن است به یک مشاور نیاز داشته باشید تا به شما در درک احساستان کمک کند.
• اگر مشکوک هستید که شخصی که می‌شناسید در حال سوء استفاده از کودک است، باید کودک را از آزارگر دور نگه دارید و به پلیس اطلاع بدهید. 
• اگر فکر می‌کنید فرد مورد نظر ممکن است در آینده کودک را ببیند، مطمئن شوید که تمام تماس‌های بعدی او با کودک تحت نظارت شما است. هرگز فرد مظنون به سوء استفاده را تهدید نکنید، یا خودتان قانون وضع نکنید. اجازه دهید نظام حقوقی، مجازات مناسب را برای شخص آزارگر تعیین کند.

راه‌های دیگر برای کمک در شرایط آزار جسمی کودکان

وقتی از طرف یک کودک آزاردیده صحبت و عمل می‌کنید، از او در برابر اثرات احتمالی و پایدار سوء استفاده، مانند مشکلات روانی یا سوء مصرف مواد مخدر محافظت می‌کنید. همچنین با این اقدام، می‌توانید چرخه خشونت را که اغلب در مورد قربانیان سوء استفاده رخ می‌دهد بشکنید.

در سوء استفاده جنسی، حس‌هایی مختلف مانند احساس گناه و خجالت در کودکان ایجاد می‌شود. خطوط ارتباطی را با فرزندتان باز نگه دارید تا اگر اتفاقی برایش رخ داد، او آنقدر احساس راحتی کند که این موضوع را با شما در میان بگذارد.

داشتن مکالمات منظم با فرزندتان درباره مراقبت از خودش، ایده بسیار خوبی است. حتی در اوایل 4 یا 5 سالگی، صحبت کردن در مورد اعضای بدن با کودک اشکالی ندارد. می‌توانید به قسمت‌های مختلف بدن او اشاره کنید و از او نام اندام‌ها را بپرسید. هنگامی که کودک به اندام خصوصی خود اشاره کرد، می‌توانید بگویید: «هیچ‌کس اجازه ندارد آن را لمس کند.» 

این مکالمات را مثبت نگه دارید تا فرزندتان دچار استرس نشود. با افزایش سن کودک به این مکالمات ادامه دهید. طوری با فرزندانتان صحبت کنید تا بداند که شما به دنبال قضاوت نیستید، بلکه می‌خواهید به او کمک کنید.

خلاصه

همان‌طور که متوجه شدید علائم کودک‌آزاری شامل علائم آزار جسمی کودکان، آزار جنسی و حتی سوء استفاده پزشکی است. هر کدام از این انواع کودک‌آزاری، علائم متفاوتی دارند. مثلا علائمی مانند کبودی، سوختگی و شکستگی، علائم آزار جسمی هستند. خونریزی واژینال غیر عادی و ترس شدید از تنها ماندن با بزرگسالان جنس خاص، از علائم آزار جنسی و تعرض به کودک محسوب می‌شوند. با این علائم آشنا باشید تا به موقع از آزار بیشتر کودک، پیشگیری کنید.