افزایش وزن کودک، ده دلیل پزشکی

افزایش وزن کودک همیشه در نتیجه رژیم غذایی ضعیف و یا کم تحرکی فیزیکی نیست. علل ژنتیکی و بیولوژیکی نیز می‌توانند در این امر دخالت داشته باشند. با هم ۱۰ دلیل چاقی کودکان را بررسی می‌کنیم، شاید چاقی کودک شما به یکی از دلایل زیر باشد.

مقاومت بدن در برابر لپتین

وقتی که کودکی دچار چاقی می‌شود، همه خیلی راحت انگشتشان را به سمت والدین کودک نشانه می‌برند اما علل واقعی افزایش وزن کودک و از دست دادن آن می‌تواند بسیار ظریف باشد. در برخی مواد، فقدان فعالیت فیزیکی روزانه، تغذیه نامناسب و بیش از حد خوردن می‌تواند مقصر باشد. به گفته ابونی هولیر، پزشک متخصص اطفال در هیوستون تگزاس، توضیح می‌دهد: کمتر از ۵ درصد موارد چاقی به علت سندرم‌های ژنتیکی یا ناهنجاری‌های متابولیکی وجود دارد. اما این بدان معنا نیست که اصلا وجود ندارند. دکتر هولیر می‌گوید مقاومت بدن در برابر لپتین، اگر چه به ویژه درکودکان کمیاب است، اما می‌توان به آن توجه کرد. لپتین یک هورمون تولید شده در سلولهای چربی بدن است که به مغز می‌گوید که شما سیر هستید و بین تعداد کالری که شما می‌سوزانید و چربی ذخیره شده بدن تعادل برقرار می‌کند. برخی افراد، بدنشان لپتین را به درستی تنظیم نمی‌کند و باعث مقاومت لپتین می‌شود. هولیر می‌گوید: تصور می‌شود که وقتی مسیرهایی از جمله لپتین (یا بخشهای دیگر مغز از جمله در این مسیر) تخریب می‌شوند، ممکن است منجر به چاقی شود.

هیپوتیروئیدیسم یا تیروئید کم کار

هیپوتیروئیدیسم اگر چه در کودکان نادر است، اما می‌تواند منجر به افزایش وزن کودک شود. این وضعیت باعث می‌شود غده تیروئید، هورمون تیروئید را به میزان خیلی کمی ترشح کند در حالی که این هورمون متابولیسم، فشارخون، انرژی و غیره را تنظیم می‌کند. به گفته ماریا مگوایر متخصص اطفال از گروه پزشکی دانشگاه مریلند: معمولا کم کاری تیروئید باعث افزایش وزن ملایم می‌شود نه چاقی واقعی یا افزایش وزن شدید. تیروئید ممکن است باعث مشکلات دیگر سلامتی مانند خستگی و افسردگی ‌شود که می‌تواند در چاقی کودکان نقش داشته باشد.

داروها نیز ممکن است موجب افزایش وزن کودک شود

اگر فرزند شما در حال حاضر برای بیماری یا اختلالی دارو مصرف می‌کند و در حال افزایش وزن است، داروها را می‌توان مقصر دانست. استر کی لیو پزشک اطفال از مرکز پزشکی واشنگتن می‌گوید: برخی از داروها می‌توانند شما را سریعتر گرسنه کنند و در عوض متابولیسم را کاهش دهند یا مایعات بدن را افزایش دهند که منجر به افزایش وزن می‌شود. مهمترین دارهایی که بر وزن کودک اثر می‌گذارند، داروهای ضد افسردگی، دارهای ضد تشنج، استروئیدهای خوراکی و بعضی از آنتی هیستامین‌ها هستند. این داروهای افزایش دهنده وزن در واقع تاثیر مستقیم دارند.

مشکلات روده موجب افزایش وزن کودک می شود

قطعا رژیم غذایی غیر بهداشتی می‌تواند منجر به چاقی در کودکان شود. شیرینی و میان وعده‌های شیرین و شور باعث افزایش وزن کودک شما می‌شود حتی اگر کودکی فعال باشد. اما اگر همه تلاش خود را برای تغذیه فرزندتان با رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها و سبزیجات انجام دهید، ولی کاهش وزن کودک مشاهده نشود، ممکن است دلیل دیگری داشته باشد. طبق نظر والتر گامان پزشک خانواده در موسسه مراقبت بهداشتی تگزاس، میکروبیوم روده ناسالم را می‌توان در کودکان مقصر دانست. یافته‌های اخیر نشان می‌دهد که اگر بدن به خصوص در کودکان باکتری سالم در روده خود نداشته باشد، می‌تواند منجر به چاقی شود و سپس در ادامه موجب دیابت و سایر مشکلات مربوط به سلامتی شود. دکتر گامان می‌گوید: غذاهای بسته بندی شده و فرایند شده، شیرین کننده‌های مصنوعی و رنگ، همراه با استفاده از آنتی بیوتیکها در نابودی باکتری‌های خوب و رشد بیش از حد باکتری‌های بد نقش مهمی ایفا می‌کنند. در برخی موارد، تغییر رژیم غذایی فرزندتان با افزودن غذاهای غنی از پربیوتیکها یا پروبیوتیکها مانند ماست یونانی ساده و بدون افزودنی می‌تواند کمک کند. اما سایر مسائل اساسی نیز ممکن است سبب روده ناسالم شود، مانند آلرژی‌های ناشناخته غذایی یا عدم تحمل لاکتوز. اگر فرزند شما به نظر می‌رسد که مشکلات شکمی را مرتبا تجربه می‌کند، بهتر است که توسط پزشک متخصص اطفال ارزیابی شود.

سندروم کوشینگ

سندرم کوشینگ موجب می‌شود که بدن کورتیزول بیشتری تولید کند، هورمونی که بعضی موارد در بدن از جمله فشار خون، قند خون را تنظیم می‌کند و این بدلیل عملکرد نادرست غده هیپوفیز است. به گفته دکتر مگوایر، سندرم کوشینگ می‌تواند با تجمع چربی درا اطراف کمر و شکم رشد کودک را کند نماید. بچه‌هایی با سندرم کوشینگ در معرض خطر بلوغ زودرس، دیابت و کلسترول بالا و فشار خون هستند.

سندرم پرادر ویلی

سندروم پرادر ویلی یک اختلال نادر ژنتیکی است که می‌تواند بر کودکان تاثیر بگذارد و با اعمالی که سبب افزایش می‌شوند مانند خوردن غذا ارتباط دارد. بنابر نظر دکتر موریس مدیر پزشک اطفال در مرکز سن جوزف دانشگاه مریلند PWS شایع‌ترین سندرم چاقی است. او خاطر نشان می‌ند که پزشکان آن را تا دو سالگی در نوزادانی که ضعیف هستند یا تُن ماهیچه‌ای و قدرت آن در بدنشان کاهش یافته، بررسی می‌کنند (به آن هیپوتونیا گفته می‌شود)، اگر کودک بین ۲ تا ۶ سالگی هیپوتونیا داشته باشد و تاخیر رشد عمومیت داشته باشد، ممکن است به این علت باشد. هنگامی که این بیماری همراه با عادات مضر غذایی باشد، علائم PWS از جمله تاخیر رشد و اختلالات شناختی می‌تواند سبب افزایش وزن کودک شود.

دیابت بارداری

زنان مبتلا به دیابت بارداری، که یک وضعیت بارداری است که می‌تواند باعث فشار خون بالا و مشکل تنظیم خون شود، ممکن است کودکی با افزایش خطر وزن بالای هنگام تولد که می‌تواند در دوران بچگی هم ادامه داشته باشد، به دنیا بیاورند. از مادران انتظار می‌رود که به علائم بالقوه دیابت حاملگی توجه کنند. دکتر مگوایر یادآور شد که نوزادان متولد شده در مادران مبتلا به دیابت حاملگی ممکن است بین ۴ تا ۴/۵ نیم کیلوگرم وزن به هنگام تولد داشته باشند و همچنین کودکانی که از مادرانی با دیابت بارداری به دنیا می‌آیند خطر ابتلا به چاقی و افزایش BMI در آنها بالاتر است.

تغذیه کودک با شیر خشک

اگر چه تغذیه با شیر خشک همیشه سبب چاقی و افزایش وزن کودکان نمی‌شود، اما بعضی از متخصصین پزشکی اعتقاد دارند که بین آنها ارتباطی وجود دارد. به گفته دکتر مگوایر یکی از نظریه‌ها نشان می‌دهد که نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، توانایی بیشتری برای کنترل مصرف غذا دارند نسبت به نوزادان با تغذیه کمکی یک مقدار مشخصی غذا در بطری می‌خورند- اگرچه در مورد کودکان تغذیه شده با شیر مادر که از بطری غذا خوردند همان قضیه درست است. و میزان پروتئین بالاتر تغذیه کمکی ممکن است ارتباطی با چاقی داشته باشد. شیر مادر می‌تواند بهتر از غذای کمکی با نیاز کودک شیرخوار سازگار باشد. یک تحقیق انجام شده بوسیله محققان آلمانی می‌گوید ۴/۵ درصد بچه‌های تغذیه نشده با شیر مادر در این تحقیق در سن مدرسه دچار اضافه وزن بودند در مقایشه با ۲/۸ کودکان تغذیه شده با شیر مادر. آیا می‌دانستید که تغذیه با شیر مادر همچنین ممکن است بیش فعالی در کودکان را کاهش دهد.

افسردگی

به گفته دکتر مگوایر افسردگی چاقی ایجاد نمی‌کند اما اثرات ویران کننده آن می‌تواند نقش مهمی در افزایش وزن کودک داشته باشد. مگوایر می‌گوید: افسردگی در ایالات متحده رایج است- شیوع آن در حدود ۲ درصد درکودکان مدرسه و در حدود ۵ تا ۸ درصد در نوجوانان است، اما افزایش وزن همراه با افسردگی خفیف است. او توضیح می‌دهد که خوردن بیش از حد و یا عدم میل به شرکت در فعالیت‌های بدنی، دو عارضه جانبی معمول، ممکن است سبب افزایش وزن کودک شود. با این حال این ارتباط اغلب به طریقی دیگر ممکن است رخ بدهد یعنی کودکان چاق مبتلا به افسردگی شوند.

آسم و آلرژی

آسم و آلرژی به طور مستقیم موجب افزایش وزن کودک نمی‌شود اما ممکن است به طور غیر مستقیم وزن کودک را تحت تاثیر قرار دهد. دکتر لیو می‌گوید: کودکان مبتلا به آسم و رینیت آلرژیک دچار مشکل تنفس می‌شوند که می‌تواند تحرک فیزیکی آنها را برای ورزش محدود کند. و استروئیدهای خوراکی و آنتی هیستامین‌ها که موجب پیشرفت این شرایط می‌شوند، نیز ممکن است در افزایش وزن کودک موثر باشند. اگر فرزندتان مشکلی در فعالیت بدنی دارد با پزشک خود درباره علائم آسم صحبت کنید.