علت دل درد در نوزادان، شایع‌ترین موارد

اگر نوزاد شما به شکل غیرمعمولی ناراحت و بی‌قرار به نظر می‌رسد یا گریه می‌کند، ممکن است دچار دل‌درد شده باشد. دقت کنید که نوزاد چه مواقعی ناراحت به نظر می‌رسد و چه علائم دیگری مانند تب، استفراغ یا اسهال دارد و از مجموع این اطلاعات همراه با کمک پزشک برای فهمیدن علت ناراحتی کودکتان استفاده کنید. در این مطلب می‌توانید با شایع‌ترین علل دل‌درد در کودکان آشنا شوید تا بتوانید به‌موقع و در زمان مناسب برای رفع مشکل کودک به پزشک مراجعه کنید.

قولنج نوزادی یا کولیک

قولنج توضیح قدیمی و معمول علم پزشکی برای دلدرد و سایر علائم نوزاد تحریک‌پذیر است. اما قولنج در واقع اصطلاح مورد استفاده برای توصیف گریهٔ غیرقابل کنترل در یک نوزاد سالم است. اگر کودک شما کمتر از پنج ماه دارد و بیش از حد و به شکل غیرقابل کنترلی برای بیش از سه ساعت متوالی در حداقل سه روز از هفته به مدت حداقل سه هفته گریه می‌کند و هیچ توضیح پزشکی برای پریشانی او وجود ندارد، مبتلا به قولنج یا کولیک تشخیص داده می‌شود. بیشتر شیرخواران بین سه و چهار ماهگی به میزان قابل توجهی بهبود می‌یابند و وقتی به پنج ماهگی می‌رسند، قولنج آنها کاملاً برطرف می‌شود. درمان مشخصی برای قولنج وجود ندارد، اما والدین و پزشکان پیشنهادهایی برای تسکین گریه و نارحتی ناشی از قولنج نوزاد دارند که معمولاً بی‌تأثیر هم نیست و شما می‌توانید آنها را هم امتحان کنید.

نفخ شکم

درد ناشی از گاز شکم یا همان نفخ شکم در سه ماهۀ اول زندگی شیرخواران شایع است، زیرا رودۀ آنها هنوز تکامل نیافته است. همچنین این مشکل بین سن شش تا ۱۲ ماهگی برای کودکان شایع است، زیرا در این فاصله غذاهای کمکی زیادی را برای اولین بار می‌خورند که ممکن است آنها را دچار نفخ کند.

یبوست

شایع‌ترین مشکل در کودکانی که اخیراً شروع به خوردن مواد غذایی کمکی کرده‌اند یبوست است. اگر دفعات یبوست کودکتان کمتر از حد معمول است، به ویژه اگر در سه روز گذشته مدفوع نداشته و هنگام مدفوع هم اذیت می‌شود، او احتمالاً یبوست دارد. از دیگر علائم یبوست مدفوع سفت و خشک است که دفع کردن آن برای کودک سخت است.

اگر کودکتان غذاهای کمکی می‌خورد، شما می‌توانید با تغذیۀ او با غذاهایی که مدفوع شل‌تری ایجاد می‌کند مثل بلغور جوی دوسر، زردآلو، گلابی، آلو و نخودفرنگی و کاهش غذاهایی که مدفوع سفت‌تری می‌سازد مثل موز، سیب، پورۀ سیب، هویج، برنج و کدو، یبوست کودک را برطرف کنید. اما به یاد داشته باشید که یکی از عوامل مهم در برطرف کردن یبوست کودکان دادن آب به مقدار کافی به آنهاست که لازم است جدی گرفته شود، پس کودک را تشویق به نوشیدن مایعات سالم بیشتر کنید. ورزش نیز می‌تواند به تحریک حرکات روده کمک کند. برای این کار، کودک خود را به پشت بخوابانید و پاهایش را به شکلی مشابه رکاب زدن دوچرخه حرکت دهید.

ریفلاکس

بیشتر نوزادان پس از تغذیه کمی شیر بالا می‌آورند یا حتی گاهی استفراغ خفیفی می‌کنند که ریفلاکس طبیعی است و مشکل در نظر گرفته نمی‌شود. این ریفلاکس حجم زیادی ندارد و کودک هم فشاری را تحمل نمی‌کند و اذیت نمی‌شود. کاهش میزان ریفلاکس طبیعی نیز راهکارهایی دارد که بهتر است آنها را مطالعه کنید. اما اگر نوزاد شما در دفعات خیلی زیاد استفراغ می‌کند، احتمالاً دچار ریفلاکس معده به مری یا ریفلاکس غیرطبیعی است. ریفلاکس غیرطبیعی زمانی اتفاق می‌افتد که دریچۀ بین مری و معدۀ کودک به درستی عمل نمی‌کند و غذا و اسید معده، از معده به گلو بالا می‌آید. این ریفلاکس که ریفلاکس پاتولوژیک نیز نامیده می‌شود می‌تواند باعث درد معده و احساس سوزش در گلو و قفسۀ سینه شود. بیشتر کودکان در سال اول زندگی از ریفلاکس خلاص می‌شوند.

اگر فکر می‌کنید کودک شما ممکن است ریفلاکس داشته باشد، ضروری است که با پزشک در این مورد صحبت کنید. او می‌تواند راه‌هایی برای کاهش علائم توصیه کند و همچنین بر کودک نظارت کند تا مطمئن شود که ریفلاکس کودک به بیماری ریفلاکس معده به مری یا همان GERD؛ گرد، تبدیل نشده است.

آلرژی غذایی

آلرژی غذایی می‌تواند باعث استفراغ، اسهال و دل‌درد شود. اگر کودکتان مدفوع خونی و التهاب پوستی خارش‌دار نیز دارد، ممکن است حساسیت غذایی عامل آن باشد. اگر کودک شما به یک مادۀ غذایی آلرژی دارد، بدن او با مادۀ غذایی مانند یک عامل مهاجم رفتار می‌کند و حملۀ سیستم ایمنی بدن را برنامه‌ریزی می‌کند و همین باعث بروز علائم آلرژی می‌شود که می‌تواند خفیف یا شدید باشد. اگر به نظر می‌رسد کودک در تنفس با مشکل مواجه است، صورت یا لب‌هایش متورم شده یا پس از تغذیه دچار استفراغ یا اسهال شدید می‌شود، با اورژانس تماس بگیرید.

اگر نوزادتان همیشه پس از خوردن یک مادۀ غذایی خاص در عرض دو ساعت علائم آلرژی را بروز می‌دهد، با پزشک صحبت کنید. ممکن است برای آزمایش به یک پزشک متخصص آلرژی کودکان ارجاع داده شوید. ضمناً، عارضۀ عدم تحمل لاکتوز، وقتی بدن فاقد آنزیم لازم برای هضم لاکتوز موجود در شیر هست اغلب در نوزادان نادر است. این عارضه معمولاً در دوران بعدی کودکی یا در طول سال‌های نوجوانی ظاهر می‌شود.

انسداد روده

اگر کودک شما یک دقیقه خوب به نظر می‌رسد و یک دقیقه بعد از درد به خود می‌پیچد، پاهایش را جمع می‌کند و به شدت گریه می‌کند، به ویژه اگر شدت و فراوانی این علائم رو به افزایش است و کودک استفراغ می‌کند، با پزشک تماس بگیرید. اگر فوراً نتوانستید به پزشک دسترسی پیدا کنید، کودک را به اورژانس ببرید. این علائم ممکن است نشانۀ یک انسداد روده مانند تنگی پیلور باشد، یعنی زمانی که عضلۀ متصل‌کنندۀ معده به روده به قدری ضخیم می‌شود که غذا نمی‌تواند از آن عبور کند یا درهم‌روی روده یعنی زمانی که یک بخش از روده در بخش مجاور فرو می‌رود.

مواد سمی

اگر کودک چیزی سمی مانند یک دارو، گیاه یا مادۀ شیمیایی را بلعیده باشد، ممکن است دچار دل‌درد و همچنین استفراغ یا اسهال شود. بلافاصله با اورژانس یا مرکز کنترل مسمومیت شهرتان تماس بگیرید. کودک همچنین ممکن است به علت قرارگیری زیاد در معرض سرب برای مثال از خاک، آب یا رنگ‌های قدیمی، دل‌درد گرفته باشد. اگر به مسمومیت با سرب مشکوک هستید، بهتر است از پزشک خود در مورد آزمایش سطح سرب بدن فرزندتان سؤال کنید.

سرماخوردگی و آنفلوانزا

سرماخوردگی و آنفولانزا هم می‌تواند باعث دل‌درد کودکان شود. دلیلش این است که بیشتر مخاط تولیدشده در اثر بیماری در دستگاه تنفسی فوقانی، از طریق گلو پایین می‌آید و می‌تواند معده را تحریک کند. برخی از کودکان برای دفع شدن مخاط از بدن خود استفراغ می‌کنند که معمولاً مخاط را خارج می‌کند و درد از بین می‌رود. اگر آنفلوانزا باعث استفراغ یا اسهال همراه با تب و کاهش اشتهای کودک شده است، می‌تواند به سرعت به کم شدن سطح آب بدن منجر شود، بنابراین باید مطمئن شوید که کودک شما در حین مبارزه با این بیماری مقدار زیادی شیر مادر یا اگر با شیر خشک تغذیه می‌کند، شیر خشک بیشتری دریافت کند.

سایر عفونت‌ها

عفونت مجاری ادراری کودک و حتی عفونت گوش نیز گاهی می‌تواند منجر به مشکلات معده، از جمله تهوع و استفراغ شود. اگر نوزاد استفراغ می‌کند یا دچار اسهال شده، ممکن است عفونتی داشته باشد که بهتر است خیلی سریع توسط پزشک بررسی شود. همچنین اگر فکر می‌کنید نوزادتان ممکن است به دلیل بیماری‌اش دچار کم‌آبی بدن شده باشد با پزشکش تماس بگیرید.

ماشین‌زدگی

اگر نوزاد در طول حرکت ماشین یا سایر وسایل نقلیه حالت تهوع دارد یا استفراغ می‌کند، ممکن است دچار تهوع ناشی از حرکت و تکان یا همان اصطلاحاً ماشین‌زدگی شده باشد. کارشناسان معتقدند که این اتفاق زمانی می‌افتد که ارتباط بین چیزی که کودک می‌بیند و آنچه با بخش‌های حساس به حرکت بدن خود مانند گوش درونی و برخی از عصب‌ها احساس می‌کند، قطع می‌شود. سعی کنید در طول سواری‌های طولانی در وسایل نقلیه، گاهی توقف کنید تا کودک هوای تازه تنفس کند. وجود کمی غذا در معدۀ کودک قبل از حرکت نیز ممکن است به بهتر شدن حال او کمک کند ولی بدون مشورت با پزشک کودکتان، هیچ دارویی به کودک ندهید.