انحراف چشم در کودکان، عوارض و درمان آن

سال‌هاست که پیش از آغاز مدرسه، دوره‌های غربالگری کودکان برای شناسایی زودهنگام انحرافات چشمی برگزار می‌شود. در اصطلاح علمی به انحراف چشم، استرابیسم می‌گویند و این عارضه زمانی رخ می‌دهد که محورهای چشمی با هم، هم‌جهت نباشند و دو چشم در راستای هم قرار نگرفته باشند.

معمولا فردی که دچار انحراف چشم می‌شود، انحراف به سمت داخل، خارج، بالا و بینی دارد. موارد حاد و شدید آن را اطرافیان فرد هم به راحتی می‌توانند تشخیص دهند اما در بعضی موارد، انحراف خفیف است و هر فردی قادر به تشخیص آن نیست بلکه تنها از عهده متخصص برمی‌آید. انحراف چشم معمولا به دو شکل وراثتی و مادرزادی و اکتسابی بروز می‌کند. این عارضه چشمی به خودی خود مهم نیست و هیچ مشکلی را ایجاد نمی‌کند اما گاهی پیش‌ می‌آید که انحراف چشمی علائمی از تومور مغزی را آشکار می‌کند که باید به موقع به داد آن رسید.

یکی از عوارض انحراف چشم دوبینی است اما معمولا کودکان را درگیر نمی‌کند و بیشتر در سنین بالاتر بروز می‌‌کند. کودکانی که از همان سنین پایین دچار انحراف‌چشم می‌شوند، بیشتر درمعرض خطر تنبلی چشم قرار می‌گیرند که اگر در همان سنین شناسایی شده و درمان آغاز شود، این انحراف به مرور بهبود می‌یابد اما چنانچه ادامه‌دار باشد، می‌تواند در آینده تبدیل به دوبینی شود.

گاهی هم پیش‌ می‌آید که وارد‌ آمدن ضربه به مغز یا ترومایی که بر اثر تصادفات، درگیری‌ها یا وارد آمدن ضربه‌های سنگین به سر رخ داده، ممکن است باعث ایجاد شکستگی در اطراف کره چشم شود که درنهایت می‌تواند منجر به انحراف چشم شود. معمولا انحراف چشم را می‌توان به دو روش جراحی و غیرجراحی درمان کرد. البته پزشک در ابتدا سعی می‌کند با روش‌های غیرتهاجمی جراحی مانند تجویز عینک، تجویز منشور یا تزریق بوتاکس انحراف چشم را درمان کند. بعضی تصور می‌کنند عمل جراحی اصلاح انحراف چشم حتما باید بعد از ۱۸ سالگی انجام شود اما این باور کاملا نادرست است و تعیین زمان عمل تنها با در نظر گرفتن شرایط بیماری و توسط پزشک معالج صورت می‌گیرد.

به‌عنوان مثال، گاهی ممکن است انحراف چشم در نوزاد یک‌ساله تحت عمل جراحی قرار گیرد که بیشتر در موارد مادرزادی این کار انجام می‌شود اما اگر انحراف چشم به دلایلی چون اکتساب یا وارد آمدن تصادف، ضربه و مسائل عروقی باشد، پزشکان معمولا فرصتی ۶ ماهه را مشخص و بعد از آن اقدام به عمل جراحی می‌کنند. بهترین زمان کنترل چشم و بینایی کودکان در بدو تولد و نیز در ۶ ماهگی است که در صورت وجود انحراف چشمی، هرچه سریع‌تر می‌توان آن را تشخیص داد و درمان کرد.