بهداشت دهان نوزادان، نکاتی برای رعایت آن

بسیاری از والدین سلامت دهان و دندان کودکشان را جدی نمی‌گیرند تا وقتی یکی از دندان‌ها دچار مشکل شود. لازم است بدانید که شما می‌توانید مراقبت از لثه‌های کودکتان را از دوران نوزادی و خیلی زود شروع کنید. در این مطلب می‌توانید با نکاتی برای بهداشت دهان نوزادان وقتی هنوز دندانی ندارند، نکاتی برای مراقبت از دهان و دندان کودکان، درآمدن اولین دندان‌ها و تأثیر پستانک در رشد فک و دهان کودک آشنا شوید.

چگونگی تمیز کردن دهان نوزاد

درست است که هنوز نمی‌توانید از مسواک و خمیردندان استفاده کنید، اما می‌توانید از یک گاز پانسمان یا یک دستمال بسیار نرم و تمیز برای پاک کردن لثه‌های کودک استفاده کنید. این کار را می‌توان از چند روز بعد از تولد شروع کرد و تا درآمدن اولین دندان ادامه داد تا باکتری‌ها پاک و از چسبیدن آنها به لثه‌ها جلوگیری ‌شود. همچنین باکتری‌ها پلاک‌هایی به جا می‌گذارند که می‌توانند وقتی دندان‌های کودک درآمدند به آنها آسیب بزنند، پس لثه‌های نوزادتان را به ویژه پس از تغذیه و قبل از خوابیدنش تمیز کنید و با درآمدن اولین دندان نیز استفاده از مسواک را شروع کنید. برای تمیز کردن دهان نوزادتان می‌توانید طبق راهنمایی زیر عمل کنید:

- دست‌هایتان را تمیز بشویید.

- دست‌ها را با یک حولهٔ تمیز خشک کنید، نه حوله‌ای که روی مبل یا تخت افتاده است.

- از یک گاز پانسمان نو و نرم برای پاک کردن لثه‌های کودک استفاده کنید.

- آن را مرطوب کنید و خیلی آرام و باملایمت روی لثه‌های کودک بکشید.

- این کار را به آرامی انجام دهید تا هیچ زخم، خراشیدگی یا قرمزی به وجود نیاید.

- بعد از استفاده آن را دور بیندازید و دوباره استفاده نکنید.

- حداقل دو بار در روز این کار را تکرار کنید.

نکاتی برای رعایت بهداشت دهان و دندان شیرخوار

با رعایت نکاتی مهم می‌توان کمک کرد تا کودکتان بعد از اینکه مرحلۀ نوزادی را نیز گذراند و کمی بزرگ‌تر شد یا دندان‌هایش شروع به درآمدن کرد، به او در داشتن دهان و دندان‌هایی سالم کمک کرد. شما می‌توانید موارد زیر در این زمینه به یاد داشته باشید:

- اطمینان حاصل کنید که کودکتان فلوراید کافی را که به طور طبیعی در آب یافت می‌شود دریافت می‌کند.

- اگر آب شهری شما فلوراید ندارد از یک دندان‌پزشک مورد اعتماد بخواهید برای کودک مکمل فلوراید بنویسد، اما یادتان باشد که مصرف بیش از حد فلوراید نیز خوب نیست و موجب مشکلاتی خواهد شد.

- اگر کودکتان انگشتش را با شدت زیادی می‌مکد در مورد آن با پزشک مشورت کنید.

- از زمانی که دندان‌های کودک درآمدند به او در رختخواب شیر ندهید، زیرا با این کار ریسک پوسیدگی را افزایش می‌دهید. این پوسیگی‌ها را کرم‌خوردگی شیشه‌شیر هم می‌نامند.

- برای پیشگیری از کرم‌خوردگی شیشه‌شیر، به شیر خشک فقط آب اضافه کنید و از اضافه کردن مایعات دیگر به شیر خشک بپرهیزید.

- از دادن نوشابه، آب‌میوه و دیگر نوشیدنی‌های شیرین به کودک پرهیز کنید. نوشیدنی‌های شیرین باعث خرابی دندان می‌شود. باکتری‌ها از شکر موجود در نوشیدنی‌های شیرین تغذیه می‌کنند و با تولید اسید به دندان کودک حمله می‌کنند.

- قاشق و چنگال خودتان را در دهان کودک نگذارید، بزاق شما ممکن است باکتری‌هایی به جا بگذارد که باعث پوسیدگی دندان‌های کودک شود.

- کودکتان را تشویق کنید که از چهار یا شش ماهگی از لیوان نی‌دار مخصوص کودک استفاده کند.

- از زمانی که قطرۀ آهن برای کودک شما تجویز می‌شود، پس از هر بار دادن قطرۀ آهن، دندان شیرخوار خود را با پارچه‌ای نرم و تمیز یا گاز پانسمان به آهستگی پاک کنید.

- بعد از دادن قطرۀ آهن، به کودک شیرخوار خود شیر بدهید تا دندان‌ها را از آهن پا شود، و به دلیل نگرانی از سیاه شن دندان‌ها مصرف مکمل حاوی آهن را قطع نکنید.

- اگر کودکتان در سنی است که می‌تواند آب بخورد، بعد از قطرۀ آهن به کودک آب جوشیده بدهید.

- نزدیک یک سالگی کودک بهتر است برای ویزیت دندان‌ها به یک دندان‌پزشک فوق تخصص کودکان مراجعه کنید.

- هرگاه به توصیۀ پزشک یا دندان‌پزشک کودکتان مسواک زدن کودک را شروع کردید حتماً از خمیردندان ویژۀ کودکان استفاده کنید.

درآمدن اولین دندان‌ کودک

بیشتر کودکان اولین دندانشان را بین چهار تا هفت ماهگی درمی‌آورند. اگر کودکتان رشد سریعی دارد، ممکن است سفیدی اولین دندان او را که معمولاً یکی از دندان‌های میانی پایین است از سه ماهگی ببینید و اگر رشد آهسته‌تری دارد، ممکن است اولین دندانش را تا یک سالگی یا بعد از آن درنیاورد. همچنین کودکان زودرس ممکن است چند ماه دیرتر از دیگر کودکان دندان دربیاورند. وقتی کودکتان سه ساله می‌شود خودش می‌تواند دندان‌هایش را مسواک بزند ولی او مهارت‌ و آگاهی کافی برای خوب مسواک زدن را ندارد، پس حداقل تا شش سالگی حتماً در این کار به او کمک کنید تا نحوهٔ درست مسواک زدن را بیاموزد.

تأثیر پستانک در رشد فک و دندان

اگر کودکتان از پستانک استفاده می‌کند و آن را قبل از دو سالگی کنار بگذارد، معمولاً آسیبی به دندان‌ها، فک یا توانایی گاز زدن غذا در آنها وارد نمی‌شود که البته فرزند شما احتمالاً با مراقبتی که شما ترتیب داده‌اید و خیلی قبل‌تر از رسیدن به این سن دیگر استفاده از پستانک را کنار گذاشته است. در طول سال‌هایی که کودکان پستانک می‌گیرند، فقط دندان‌های شیری آنها درمی‌آید و دندان‌های دائمی معمولاً از سن شش سالگی شروع به ظاهر شدن می‌کند. با این حال، هرچه فرزند شما مدت طولانی‌تری پستانک بگیرد، بیشتر احتمال دارد که رشد دندان‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. اگر در مورد این موضوع نگران هستید، با پزشک یا دندان‌پزشک کودکتان صحبت کنید تا از رشد مناسب فک و دندان کودک مطمئن شوید. همچنین یادتان باشد هرگز پستانک را با قرار دادن در دهان خودتان تمیز نکنید، زیرا کارشناسان می‌گویند بزاق بزرگسالان حاوی باکتری‌هایی است که می‌تواند به محض جوانه زدن دندان‌های کودک، آنها را دچار پوسیدگی کند.