بازی های کامپیوتری برای کودکان، گمونم معتاد شده!

فرزندم به شدت به بازی‌های کامپیوتری معتاد شده است چکار باید بکنم؟ آیا تمام بازی‌های کامپیوتری برای فرزندم مضر هستند؟

باید واقع بین باشیم، بازی‌های کامپیوتری جالب هستند. کودکان حرکات تولید شده توسط خودشان، شکل‌ها و تصاویر، صداها، امتیاز آوردن خودکار، مهارت‌هایی که به دست می‌آورند و هیجان بردن و یا بیشتر کردن امتیازاتشان را دوست دارند. بعضی از بازی‌های کامپیوتری جنبه آموزشی نیز دارند. آن‌ها هماهنگی بین دست‌ها و چشم‌ها را بیشتر می‌کنند، توانایی پردازش اطلاعاتی را که از چند راه مختلف حسی، همزمان وارد مغز می‌شوند، بیشتر می‌کنند و زمان واکنش به محرک‌ها را کاهش می‌دهند. همچنین آن‌ها کامپیوتر را به نحو شیرینی به کودک معرفی می‌کنند. از سوی دیگر، کودکان گاهی ساعات بیشتری از آنچه والدینشان مایلند صرف بازی‌های کامپیوتری می‌کنند. این امر باعث می‌شود که در انجام فعالیت‌های مهم دیگر نظیر تکالیف مدرسه کوتاهی کنند. اگر احساس می‌کنید که کودکتان بیش از حد با این قبیل بازی‌ها مشغول شده است، باید با آن جدی برخورد کنید. با این حال، به خاطر بسیارید که در مورد بسیاری از کودکان، جالب بودن و جذابیت بازی‌ها در ابتدا بیشتر است و به مرور زمان کم می‌شود.

1- همراه کودک بازی کنید

اگر تاکنون بازی‌های کامپیوتری نکرده‌اید، قضاوت در مورد آن‌ها را به بعد از آزمایش آن‌ها موکول کنید. در این صورت متوجه خواهید شد که بعضی از آن‌ها واقعا به کودک کمک می‌کنند که برخی از موضوعات و مهارت‌های ضروری را یاد بگیرد. یک گردش به باشگاه محلی‌تان ترتیب دهید و به کودک اجازه دهید که بازی‌های مورد علاقه‌اش را به شما نشان دهد. خودتان هم آن‌ها را یکبار امتحان کنید تا یک حالت رقابت پدید آورید. اگر خودتان در خانه کامپیوتر دارید، با یکدیگر به یک مغازه فروش نرم افزار بروید. بازی‌هایی را انتخاب کنید که علاوه بر دارا بودن ارزش آموزشی، جذاب باشند. هر دو شما از چنین برنامه‌هایی که منطق ریاضی را به کار می‌گیرد، لذت خواهید برد.

۲- از بازی‌های کامپیوتری به عنوان جایزه استفاده کنید

از این برنامه‌ها به عنوان انگیزه‌هایی برای انجام کارهایی نظیر تکالیف مدرسه یا کارهای منزل استفاده کنید: «جرالد، می‌تونی بعد از اینکه مشق‌هات رو نوشتی و ما آن‌ها را دیدیم، نیم ساعت بازی کنی.» یا این که به کودک در مقابل انجام دادن مقدار بیشتری از کارهای خانه، پول بدهید تا بتواند در باشگاه یا مراکز تفریحی دیگر بازی کند.

3- اجازه دهید کودک از بازی کردن سیر شود

اگر کودک شما می‌خواهد به قیمت انجام ندادن کارهای دیگر به بازی‌های کامپیوتری بپردازد، با او قراری بگذارید؛ بدین ترتیب که بعد از ظهر روزهای تعطیل هر چقدر که دوست دارد بازی کند و حتی تا دیروقت بازی کند (البته در باشگاه با نظارت مسئولان) یا این که با او مسابقه‌ای بگذارید؛ بدین ترتیب که کدام یک از شما می‌تواند مدت زمان بیشتری بازی کند. به او این فرصت را بدهید که تا جایی که دوست دارد، بازی کند و از بازی کردن، «سیر» شود.

۴- پیامدهای منفی را به کار گیرید

هنگامی که تمام روش‌های دیگر ناموفق بودند، کامپیوتر را قفل کنید و یا این که سیم آن را بیرون بکشید تا کودک مجبور شود اجازه بازی کردن را کسب کند. به تدریج به او بفهمانید که نتایج سوء استفاده از امکانات چه خواهد بود و دقیقا مدت زمانی را که در اثر سوء استفاده، کامپیوتر مهر و موم خواهد شد، مشخص کنید. سپس پیگیری کنید که تا چه حد، از دستورات شما پیروی می‌کند.

کودکی که مرتبأ چیزهای مختلی می‌خواهد

بعضی از کودکان مرتبا چیزهای مختلفی را درخواست می‌کنند. در مورد خواسته خود پافشاری می‌کنند و آن را همین الان می‌خواهند! اگر آن را به دست نیاورند، لگد می‌زنند جیغ می‌کشند و این کار را تا به دست آوردن چیزی که می‌خواهند، ادامه می‌دهند. با این که خواستن برای تمام ما امری طبیعی است، تسلیم شدن باعث می‌شود که به زودی خواسته‌ها به تقاضاها و فرامینی تبدیل شود که بر زندگی شما به عنوان والدین، حکمفرمایی خواهد کرد. خوب است به تقاضاهای کودکتان گوش دهید و برای پاسخ به آن‌ها تصمیم‌های سنجیدهای بگیرید. اگر جواب شما «نه» باشد، بهتر است «نه» بگویید، نه «شاید». از سوی دیگر، اگر دلیلی وجود ندارد که درخواست کودک را برآورده نکنید و می‌توانید آن را پاسخگو باشید، چرا جواب مثبت ندهید؟ همیشه مخالفت کردن و همیشه تسلیم شدن، پیامدهای سنگینی دارند. این که چرا یک کودک پیوسته چیزهای مختلفی را تقاضا می‌کند، دلایل متعددی دارد. شیرینی در مغازه، چیزی برای خوردن، توجه مداوم شما، یک اسباب بازی جدید، یک کتاب داستان و اگر آن‌ها را نگیرد، جنجال راه می‌اندازد. دلیل اصلی این است که او به خوبی می‌داند که باید آن قدر اعصاب شما را خرد کند تا تقاضاهایش اجابت شوند. گاهی او صرفا به این دلیل می‌خواهد، می‌خواهد، می‌خواهد که همیشه به او داده شده است، داده شده است، داده شده است. گاهی کودک از نفوذ خاصی بر روی والدین خود برخوردار است. اگر رفتار شما طوری است که در پله دوم به کودک می‌گویید برایت آب نبات نمی‌خرم و در پله چهارم می‌گویید: «خیلی خوب بابا، می‌خرم!» به این دلیل که نمی‌توانید بیش از این در مقابل فشار کودک مقاومت کنید، در نهایت، پافشاری کودک را تقویت کرده‌اید. برای حل کردن چنین مواردی، باید یاد بگیرید که وقتی منظورتان نه است، «نه» بگویید و دیگر نظرتان را عوض نکنید. این کار آسان نیست؛ به ویژه برای والدینی که مشغله‌شان زیاد است و آن قدر که دوست دارند، نمی‌توانند با کودکشان باشند. ولی این کار شدنی است.

1- تجربه کودک را عوض کنید

مهم نیست که چرا کودک انتظار دارد شما بلافاصله درخواست او را برآورده کنید. قدم اول شما این است که تجربه‌ای را که مبنای چنین انتظاراتی شده است، تغییر دهید.

2- گروهی عمل کنید

هر کسی که با کودک سروکار دارد، باید به عنوان بخشی از حل مشکل عمل کند. این افراد شامل پرستار کودک و پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها نیز می‌شود. هیچ چیز مانند این عبارت آشنا از پدر بزرگ که می‌گوید «آبنبات رو بده بهش بابا!» بدخلقی کودک را ابقاء نمی‌کند. همه باید با نقشه شما همکاری کنند تا در نهایت، وضعیت موجود تغییر کند. اگر تمام افراد نمی‌توانند همکاری کنند و یا همکاری نمی‌کنند، ارتباط کودک با فرد مزبور باید برای مدتی محدود شود. بدین ترتیب کودک می‌فهمد که والدین، از پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها متفاوتند.

3- خودتان نزد کودک باشید

کودکان می‌توانند به آسانی به هدیه‌های والدین، هنگامی که از آن‌ها به عنوان جایگزین‌هایی برای حضور فیزیکی (منظور این است که خود پدر یا مادر، نزد کودک حضور داشته باشند)، با توجه و یا جبران حرف‌های تند قبل و یا راهی برای ابراز محبت استفاده می‌شود، عادت‌ کنند. سعی‌نکنید با دادن اشیاء مادی به کودک، محبت خود را ابراز کنید، بلکه به جای آن، زمان بیشتری نزد کودک باشید برای او وقت بگذارید. همیشه، زمان‌هایی، به طور غیرمشروط، به او محبت و توجه کنید. زمانی که او آن را تقاضا نمی‌کند و یا از شما چیزی نمی‌خواهد. سپس به آن لحظه‌های ویژه را نیز اضافه کنید. لحظه‌های ویژه می‌تواند خواندن یک قصه قشنگ در هنگام بازی کردن دونفری و یا این که گفتگو در مورد وقایع روز بعد باشد. بگذارید بداند که اطرافیانش او را دوست دارند و برای دیگران ارزش دارد.

کودکی که مرتبأ چیزهای مختلی می‌خواهد

4- برای تغییر رفتار کودک برنامه ریزی کنید

اگر می‌خواهید کودک رفتارش را تغییر دهد، باید ابتدا رفتار خودتان را تغییر دهید. از پیش فکر کنید. هنگامی که جنجال شروع شد هر کجا که هستید برای پاسخگویی به خواستن‌های کودک آماده باشید. در درجه اول، از مکان‌های عمومی که در آن‌ها چنان مضطرب می‌شوید که نمی‌توانید با وجود نق نق کودک در مقابل خواسته‌های کودک مقاومت کنید، بپرهیزید. کودک باید بداند که شما جدی هستید. بنابراین، طرح جدید خود را در منزل شروع کنید. سپس قبل از رفتن به مغازه خواروبار فروشی به کودک بگویید که در آن‌جا تنها اشیاء موجود در فهرست را خریداری خواهید کرد. از او بخواهید که یک یا دو خوراکی دلخواهش را پیشنهاد کند و آن‌ها را به لیست اضافه کنید. سپس در راه خواروبار فروشی مشارکت او را تحسین کنید.

5- به گفته خود عمل کنید

قبل از رفتن به مغازه، قانون را تکرار کنید: بجز موارد موجود در فهرست، خرید دیگری انجام نخواهد شد. اگر کودک تقاضای خوراکی دیگری می‌کند، چند ثانیه مکث کنید تا تقاضا را بررسی‌کنید و سپس دلیلی ارائه دهید، مثلا «نه، برای تو خوب نیست.» حرف خود را عوض نکنید. ممکن است روش برخورد با جرج چهار ساله که دائما تقاضای چیزهای مختلفی می‌کرد، برای شما هم مفید واقع شود. مادر جرج به او گفت که تنها می‌تواند در فروشگاه یک چیز را برای خودش انتخاب کند، و با هم تصمیم گرفتند که آن یک چیز کتاب باشد. برای به دست آوردن کتاب، جرج می‌بایست هیچ چیز دیگری را درخواست نکند و آرام روی نیمکت مغازه بنشیند. این روش مؤثر واقع شد.

6- همیشه تصمیم خود را به طور واضح به کودک بگویید

بگویید که چه چیزهایی را می‌توانید بخرید و چه چیزهایی را نمی‌توانید بخرید. فرض کنید که کودک شما در ساعت هفت و سی دقیقه بعداز ظهر یک شیرینی می‌خواهد. به چشم‌های او نگاه کنید و با لحنی ثابت و دوستانه توضیح دهید که این درخواست منطقی نیست چون الان شام حاضر می‌شود «ولی می‌تونی بعد از شام یکی بخوری».

7- تسلیم نشوید

هنگامی که تصمیم خود را گرفتید و به کودک گفتید، به آن پایبند باشید! حتی در صورتی که کودک داد و فریاد می‌کند و یا به این سو و آن سو لگد می‌زند، تسلیم نشوید. مقاومت خود را محک بزنید. به عنوان مثال بیایید در نظر بگیریم که شما در قسمت خروجی سوپرمارکت هستید و کودکتان تاکنون پنجاه چیز مختلف، از شیرینی تا شکلات و آدامس را درخواست کرده است. در حالی که شما در حال پرداخت بهای خرید خود هستید، کودک شروع به جیغ زدن می‌کند که برایم شکلات بخر. صبر کنید و دست و پای خود را گم نکنید. این یک تجربه مهم یادگیری برای هر دو شماست. روش‌هایی که نام برده شده است را به کار گیرید و به خودتان این طور انگیزه دهید که تسلیم شدن تحت فشار، تنها به کودک یاد خواهد داد که جیغ زدن کارگر می‌افتد و این که او بر شما تسلط دارد.

8- از تحسین استفاده کنید

به تدریج با رد فزاینده درخواست‌های کودک و کسب صبر بیشتر در مقاومت در برابر انجام خواسته‌هایش، سعی‌کنید او را سخاوتمندانه برای تلاش‌هایش در زمینه همکاری تحسین کنید. به ویژه برای قبول کردن «نه». گاهی بدون این که کودک درخواستی کرده باشد، چیزی را که کودک معمولا درخواست می‌کند، به او بدهید. با این حال، به این کار عادت نکنید زیرا بدین ترتیب، کودک انتظار آن را پیدا خواهد کرد و شما سرجای اولتان برخواهید گشت.

9- پیشرفت کودک را یادداشت کنید

بسیاری از والدین، استفاده از جدول را برای ثبت پیشرفت‌های کودک بسیار مفید می‌یابند. رفتار مطلوب را معین کنید و سپس آن را بشمارید. کودک با پذیرفتن جواب نه و یا با اطاعت از فرامین شما نمره‌ای خواهد گرفت. نمره‌ها را با یکدیگر جمع کنید و در بیرون رفتن بعدی برای کودک جایزه‌ای به انتخاب خودش بخرید.

10- یاد بگیرید که شکست نخورید

برخورد کردن با توفان بداخلاقی و رفتار ضد اجتماعی کودک دراماکن عمومی، به تصمیم قطعی شما نیاز دارد. در چنین شرایط ناخوشایندی، هیچ راه حلی بهتر از قاطعیت و پایداری والدین نیست. فرض کنید که در حال صرف شام لذیذی در یک رستوران دوست داشتنی هستید. لسلی می‌خواهد قبل از خوردن حتی یک قاشق از غذایش، تکه سوم کیکش را بخورد. شما می‌گویید: «نمی‌شود!» و او شروع به نق زدن می‌کند. یک‌بار به او تذکر بدهید و در صورت لزوم او را از میز شام دور کنید؛ مثلا او را به داخل ماشین و یا اتاق خلوتی ببرید و تا هنگامی که دست از بدخلقی‌اش برنداشته و قول همکاری نداده است، او را به سر میز شام برنگردانید. اگر همچنان به رفتار ناپسندش ادامه داد، مجبور خواهید شد او را به منزل برگردانید. این کار را انجام دهید؛ حتی اگر این تصمیم باعث شود که تفریح سایر بچه‌ها متوقف شود. در چنین حالتی به بچه‌ها قول یک برنامه دیگر را بدهید. چند روز بعد دوباره بچه‌ها را بیرون ببرید و این بار لیلی را با همسرتان در منزل تنها بگذارید. دفعه بعد لی لی را نیز مجددا با خودتان ببرید و به او این فرصت را بدهید که نشان دهد می‌تواند همکاری کند.