تفسیر جواب ماموگرافی، پاسخ به ده سوال متداول

جواب آزمایشات معمولاً برای پزشک است و وظیفه تفسیر جواب ماموگرافی نیز بر عهده اوست. اما اگر به تفسیر آن علاقمند هستید، این جواب در دسترس شما نیز هست. اما برای این کار ابتدا باید با چند اصطلاح تخصصی پزشکی آشنا شوید.

ماموگرافی یک آزمایش عکس برداری با اشعه ایکس است که سلامت سینه را بررسی می‌کند. امروزه این آزمایش مؤثرترین ابزار تشخیص سرطان سینه، به ویژه در مراحل ابتدایی آن، است. هدف از جواب ماموگرافی ارائه آن به پزشک تفسیر کننده و پزشک اصلی شماست، اما این جواب معمولاً در دسترس خود شما نیز هست. پس شاید به تفسیر این گزارش علاقمند باشید. در هر صورت نباید فراموش کنید که تفسیر جواب ماموگرافی باید توسط پزشک متخصص انجام شود. در غیر این صورت به احتمال زیاد با سردرگمی‌های بسیاری روبرو می‌شوید. ما در اینجا به ۱۰ سوال معمول شما در این خصوص جواب می‌دهیم.

۱) BI-RADS چیست؟

BI-RADS از سرواژه عبارت گزارش عکس برداری از سینه و سیستم پایگاه داده تشکیل شده است. در واقع رادیولوژیست‌ها از این سیستم نمره دهی برای توضیح نتایج ماموگرافی استفاده می‌کنند. این سیستم همچنین ارزیابی‌ها را توضیح داده و اهمیت یافته‌ها را تفسیر می‌کند. ارزیابی‌ها از ۰ تا ۶ نمره دهی می‌شوند. هر کدام از این گروه‌ها معنی خاص خود را دارند که در پایین آن‌ها را تبیین می‌کنیم.

گروه ۰

نمره ۰ نشان دهنده آزمایش ناکامل است. احتمالاً خواندن و تفسیر جواب ماموگرافی مشکل خواهد بود. در بعضی موارد پزشک عکس‌های جدید با عکس‌های قدیمی‌تر مقایسه می‌کند تا بتواند وجود هرگونه تغییری را تشخیص دهد. اگر نمره BI-RADS صفر باشد، یعنی باید آزمایش‌ها و عکس برداری‌های بیشتری انجام شود تا بتوان ارزیابی نهایی را انجام داد.

گروه ۱

این نمره به معنی تأیید منفی بودن نتیجه ماموگرافی است. در تفسیر جواب ماموگرافی، نمره ۱ نشان می‌دهد که هیچ سرطانی مشاهده نشده و سینه‌های شما سالم هستند. اما توجه داشته باشید که ادامه دادن عکس برداری‌های مورد نیاز حائز اهمیت است.

گروه ۲

نمره ۲ نیز نشان دهنده عادی بودن نتایج ماموگرافی است. هیچ نشانه‌ای از سرطان وجود ندارد، اما شاید پزشک چند کیست خوش خیم را در جواب شما مشاهده کرده باشد. در این حالت توصیه می‌شود ملاقات‌های عادی خود با پزشک را ادامه دهید.

گروه ۳

نمره ۳ در تفسیر جواب ماموگرافی نشان می‌دهد که احتمالاً نتایج شما عادی هستند، اما ۲ درصد احتمال سرطان وجود دارد. در این حالت پزشک توصیه خواهد کرد که در شش ماه آینده نیز به مراجعات خود ادامه دهید تا خوش خیم بودن یافته‌ها اثبات شود. مراجعات منظم از نمونه برداری‌های متعدد و غیر ضروری جلوگیری می‌کند. همچنین، در صورت وجود سرطان پزشکان می‌توانند آن را در همان مراحل ابتدایی تشخیص دهند.

گروه ۴

نمره ۴ بر یافته‌های مشکوک یا غیر عادی دلالت دارد. در این حالت احتمال سرطان ۲۰ تا ۳۵ درصد است. پزشک از شما نمونه برداری خواهد کرد تا ابتلا یا عدم ابتلای شما به سرطان را مشخص سازد.

خود این نمره به سه زیرمجموعه دیگر تقسیم می‌شود:

- ۴A: مشکوکیت اندک نسبت به ابتلای به سرطان یا وجود یافته‌های بدخیم.

- ۴B: مشکوکیت متوسط نسبت به ابتلای به سرطان یا وجود یافته‌های بدخیم.

- ۴C: مشکوکیت بسیار نسبت به ابتلای به سرطان یا وجود یافته‌های بدخیم.

گروه ۵

نمره ۵ در تفسیر جواب ماموگرافی نشانه‌ای از مشکوکیت بسیار نسبت به ابتلای فرد به سرطان است. در این حالت احتمال ابتلای به سرطان سینه دست کم ۹۵ درصد است. توصیه می‌شود که حتماً نمونه برداری انجام دهید و دیگر مراحل درمان را مشخص سازید.

گروه ۶

تنها زمانی نمره ۶ را دریافت خواهید کرد که نمونه برداری را انجام داده و مشخص شوید که به سرطان سینه مبتلا هستید. این گروه و عکس‌های مرتبط آن به عنوان نمایش دهنده مقایسه چگونگی واکنش به درمان‌های ضروری از قبیل: شیمی درمانی، جراحی یا ... استفاده می‌شوند.

۲) کلسیفیکاسیون چیست؟

کلسیفیکاسیون عبارت است از نشستن املاح کلسیم در بافت سینه. این پدیده بسیار معمول است و اکثر آن‌ها غیر سرطانی هستند. وقتی که تعداد زیادی کلسیفیکاسیون در یک نقطه (فضا‌های کوچک کسلیم) مشاهده می‌شوند، می‌گوییم که با یک گروه مواجه شده ایم.

۳) کلیپ میکر چیست و چرا در نمونه برداری‌ها استفاده می‌شود؟

پس از آزمایش ماموگرافی، درصد کمی از زنان یافته‌هایی را به دست می‌دهند که نیازمند عکس برداری‌های تشخیصی بیشتر است. به این حالت فراخوانی گفته می‌شود. در تفسیر جواب ماموگرافی، اگر بیماری فرا خوانده شود، باید عکس برداری‌های بیشتری انجام شوند. اما تنها حدود ۲ درصد از زنان به نمونه برداری نیاز دارند. در نمونه برداری، رادیولوژیست متخصص عکس برداری از سینه یک کلیپ فلزی کوچک را وارد سینه می‌کند. به این ترتیب محل نمونه برداری برای مواردی که مستلزم آزمایشات بیشتری هستند، مشخص می‌شود.

۴) آیا توموسنتز (ماموگرافی دیجیتال ۳ بعدی) یک ابزار عکس برداری بهتر است؟

بله. توموسنتز تصاویر واضح تری را از هر یک از لایه‌های سینه نمایش می‌دهد. به این ترتیب کمک می‌کند تا رادیولوژیست بینش بهتری نسبت به تفسیر جواب ماموگرافی داشته باشد. توموسنتز اجازه می‌دهد تا سرطان‌های بیشتر و اخطار‌های غیر صحیح کمتر دیده شوند.

۵) آیا باید به جای ماموگرافی اسکن ام. آر. آی را انجام دهم؟

می‌توانید اسکن ام. آر. آی سینه را برای آزمایشات بیشتر انجام دهید. اما نمی‌توان به عنوان جایگزین ماموگرافی از آن استفاده کرد. اسکن‌های ام. آر. آی معمولاً برای موارد زیر کاربرد دارند:

- ریسک بالای عکس برداری برای بیماری که احتمال ابتلای او به سرطان در طول زندگی، بیش از ۲۰ درصد است.

- خونی یا شفاف بودن ترشحات نوک پستان

- آزمایش قبل از عمل جراحی

- پیگیری شیمی درمانی

۶) پس از ماموگرافی چکار کنم؟

بسیاری اوقات پرسیده می‌شود که اگر پس از نرمال بودن تفسیر جواب ماموگرافی تغییرات یا علائمی را مشاهده کردم، باید چکار کنم؟ در پاسخ باید بگوییم که می‌توانید خودتان سینه‌های تان را آزمایش کنید. این کار حائز اهمیت است، چون به شما اجازه می‌دهد تا سینه‌های تان و حالت عادی آن‌ها را بهتر بشناسید. در صورت مشاهده علائم یا تغییرات غیر عادی در ناحیه سینه، می‌توانید درخواست آزمایشات بیشتر را بدهید. تغییرات یا علائم غیر عادی سینه را نادیده نگیرید. اما در نظر داشته باشید که تغییرات سبک زندگی، از قبیل: افزایش وزن، کاهش وزن، تغییرات هورمونی و درمان جایگزینی هورمون، می‌توانند باعث تغییر سینه‌های شما شوند.

تذکر: ممکن است پزشک پس از اولین آزمایش ماموگرافی اصلی شما را برای آزمایشات بیشتر دعوت کند، چون او هیچ ماموگرافی دیگری در اختیار ندارد تا به مقایسه تفسیر جواب ماموگرافی‌های انجام شده بپردازد. به این صورت می‌توانید تغییرات سینه خود در طول زمان را شناسایی کنید.

۷) اگر به سرطان سینه مبتلا باشم، آیا باید کودکانم نیز آزمایش ماموگرافی را انجام دهند؟

بله. اما این مسئله به سن کودکان نیز مرتبط است. شاید سونوگرافی یا اسکن ام. آر. آی. سینه گزینه بهتری باشند. در این مورد با پزشک متخصص خود مشورت کنید.

۸) عدم تقارن در تفسیر جواب ماموگرافی به چه معنی است؟

عدم تقارن سینه‌ها به مقایسه سینه‌ها اشاره می‌کند. رادیولوژیست ماموگرافی را به منظور نگاه کردن به تفاوت در وضعیت و شکل سینه‌ها مورد بررسی قرار می‌دهد. در غالب موارد تراکم و معماری سینه‌ها دارای تقارن هستند، اما گاهی اوقات جواب ماموگرافی حاکی از عدم تقارن در تراکم سینه هاست. این حالت‌ها عمومیت دارند و معمولاً غیر سرطانی هستند. اما اگر تغییرات غیر متقارنی در بافت سینه مشاهده شود، احتمال دارد که رادیولوژیست آزمایشات بیشتری را انجام دهد. این نکته می‌تواند بر یک یافته مهم دلالت داشته باشد.

۹) تراکم فیبروگلندول چیست؟

بافت فیبروگلندول به ناحیه‌هایی در سینه اشاره می‌کند که حاوی غده‌های ترشح کننده شیر یا مجرا‌های شیر هستند. تراکم فیبروگلندول به ناحیه‌های پراکنده تراکم در سینه اشاره می‌کند. این یک بافت نرمال است که همراه با چربی دیده می‌شود.

۱۰) سوال پایانی

در تفسیر جواب ماموگرافی من نوشته شده که سینه‌ها "به صورت ناهمگونی متراکم هستند و شاید توده‌های کوچک را مبهم سازند". معنی این جمله عبارت است از اینکه بافت‌های شما نسبتاً متراکم هستند. این یک پدیده عادی است و جای نگرانی نیست. گاهی اوقات بافت‌های متراکم تفسیر صحیح جواب ماموگرافی را دشوار می‌سازند. در صورت لزوم، پزشک گزینه‌های عکس برداری مختلف را با شما مرور خواهد کرد.