مایع منی مرد، چه ارتباطی با بارداری دارد؟

مایع منی یک مایع سفید یا خاکستری است که از انسداد مجرای ادرار (لوله در آلت تناسلی) آزاد می شود. معمولا هر میلی لیتر مایع منی حاوی میلیون ها اسپرم است، اما اکثریت حجم آن شامل ترشحات غدد در اندام های تولید مثل مردان است.
هدف از مایع منی صرفا برای تولید مثل است، به عنوان وسیله ای برای انتقال اسپرم به داخل دستگاه تولید مثل زنانه. اگر چه انزال مایع منی همراه با ارگاسم و لذت جنسی است، نعوظ و ارگاسم با مکانیسم های جداگانه کنترل می شود و انتشار اسپرم در اکثر افراد برای رابطه جنسی لذت بخش ضروری نیست.

مایع منی کجا تولید می شود؟
- بیضه ها و اپیدیدیم: ۵ درصد
کیسه مایع منی: 46-80 درصد
غدد پرستات: ۱۳-۳۳ درصد
غدد مجاری ادراری و بلبوترول: 2-5 درصد
مایع منی شامل ترشحات غدد است اما تنها ۵ درصد از بیضه ها می آید.

آیا ناباروری مردانه کاهش می یابد؟
مقالات متعدد نشان داده اند که تعداد اسپرم ها در حال کاهش است و باروری مردان در حال کاهش است. یکی از گسترده ترین گزارش ها، یک مقاله در سال ۱۹۹۲ توسط کارلسون و همکاران بود که ۶۱ مقاله پژوهشی منتشر شده از سال ۱۹۳۸ را بررسی کرده است و نتیجه گرفت که متوسط تعداد اسپرم به میزان ۴۲ درصد کاهش یافته است. با این وجود، تجزیه و تحلیل آنها از بسیاری جهات ناقص بود و نتیجه گیری آنها قابل اعتماد نیست.

چندین مطالعه گذشته درباره کیفیت مایع منی، با نتایج متناقض منتشر شده است. برخی معتقدند شمار اسپرم ها کاهش می یابد و دیگران معتقدند تغییری نمی کنند. حتی اگر تعداد اسپرم در حال کاهش باشد، تأثیر بر باروری مشخص نیست. در حال حاضر هیچ مدرک روشنی وجود ندارد (۴ علت اصلی و ۷ درمان ناباروری در مردان و تشخیص آن).

آیا عوامل محیطی بر باروری مردان تاثیر می گذارد؟
- Thalates: در صنعت پلاستیک
- آلکیل فنول ها: در مواد شوینده صنعتی و خانگی
- بیسفنول A: در پوشش غذاها و درمانی دندانپزشکی
- آفت کش های آلی کلر (لیندان، DDT، و غیره): در لینانان در غلات، میوه های نرم، کلم
- دیوکسین ها: در تولید کاغذ
- وینکلوزولین: در قارچ کش در غذاها
- فیتواستروژن: در محصولات سویا
بسیاری از عوامل محیطی دیگر که می توانند باروری مردان را تحت تأثیر قرار دهند امروزه بیش از 50 سال پیش وجود دارد. عوامل عبارتند از:
- اختلالات غدد درون ریز
- آلاینده های سمی
- عفونت های منتقله از راه جنسی
- کمبود روی
- الکل
- سیگار کشیدن
- استفاده از استروئید آنابولیک
- تابش یونیزه
خراب کننده های غدد درون ریز مواد شیمیایی موجود در محیط زیست هستند که به علت توانایی آنها برای تأثیر منفی بر سیستم غدد درون ریز (هورمونی)، باعث عواقب سلامتی می شود. آلاینده های صنعتی، سیگار کشیدن و مصرف الکل می توانند باروری را تحت تاثیر قرار دهند.
برخی از این سموم می توانند باعث اختلالات تولید مثل، بیماری های عصبی، اختلالات سیستم ایمنی و سرطان شوند.

مایع منی طبیعی چگونه است؟
مایع منی معمولا سفید یا خاکستری است، اما گاهی اوقات زرد رنگ است. مایع منی صورتی یا قرمز نشان دهنده وجود خون است. اگر چه این مسئله به ندرت به علت یک مشکل بهداشتی جدی است، مردان مبتلا به اسپرم خونی باید از مشاور خانواده راهنمایی بگیرند.
لخته های مایع منی بلافاصله پس از انزال، یک مایع چسبنده و ژل مانند ایجاد می کند. این ماده دوباره بعد از 5 تا 40 دقیقه مایع می شود. برای مایع منی کاملا طبیعی است گلوله های ژله مانند تشکیل دهند و این نشان دهنده هیچ مشکل بهداشتی و یا باروری نیست. تجزیه لخته و مایع شدن می تواند باعث مشکلات باروری شود.
متوسط حجم مایع منی تولید شده در انزال ۲ تا ۵ میلی لیتر است. حجم به طور مداوم کمتر از ۱.۵ml (هیپسپرمی) و یا بیش از ۵.۵ml (هایپرسپرمی) احتمالا غیر طبیعی است. حجم کمتر بعد از انزال مکرر دیده می شود و پس از مدت زمان طولانی، حجم مایع منی افزایش می یابد.
سازمان بهداشت جهانی تعریفی از تعداد طبیعی اسپرم فراهم کرده است:
- غلظت اسپرم ها باید حداقل ۲۰ میلیون در هر میلی لیتر باشد
- کل حجم مایع منی باید حداقل 2 میلی لیتر باشد
- تعداد کل اسپرم ها در انزال باید حداقل ۴۰ میلیون باشد
- حداقل 75 درصد از اسپرم ها باید زنده باشند (طبیعی است که تا 25 درصد مرده باشند)
- حداقل ۳۰ درصد از اسپرم ها باید شکل و فرم طبیعی داشته باشند (مورفولوژی اسپرم باید چقدر باشد؟)
- حداقل 25 درصد از اسپرم ها باید با سرعت حرکت رو به جلو شنا کنند
- حداقل ۵۰ درصد از اسپرم ها باید به جلو حرکت کنند.
اندازه گیری تعداد اسپرم یک کسب و کار بسیار فنی است و نتایج می تواند تحت تاثیر بسیاری از عوامل باشد از جمله مدت زمان بین انزال و تجزیه و تحلیل نمونه اسپرم، و نحوه نگهداری نمونه در هنگام حمل به آزمایشگاه.