علت زردی نوزاد، منشا آن از کجاست؟

زردی نوزاد در واقع از طریق ماده ای به نام بیلی روبین به وجود می آید ، بیلی رویین همان ماده ی دفعی ست که باعث بروز رنگ سبز و یا قهوه ای مدفوع نوزاد میشود ، محل دفع بیلی روبین از کبد انسان استپ، اما نوزادی که تازه متولد شده عموما کبدی نابالغ دارد و همین مسئله موجب عدم دفع بیلی روبین میشود ، پس بیلی روبینی که در بدن نوزاد تجمع یافته به جای دفع از طریق مدفوع در زیر پوست بدن نوزاد یا مخاط و سفیدی چشم نوزاد تجمع پیدا میکند و ممکن است تا جایی پیش رود که با چشم هم قابل مشاهده باشد و حتی افراد بی تجربه مثل والدین هم متوجه زردی نوزاد خود شوند، علت به وجود امدن زردی در نوزادان متنوع است یعنی دلایلی که نوزاد ممکن است به زردی مبتلا شود زیاد است که اینجا به تک تک انها میپردازیم.
به طور کلی دو نوع زردی وجود دارد که ممکن است نوزاد را درگیر کند؛ نوع اول زردی پاتولوژیک و نوع دوم زردی فیزیولوژیک.
در صورتی که زردی در بیست و چهار ساعت اول تولد اتفاق بیوفتد؛ زردی پاتولوژیک نام دارد و نیاز به بستری نوزاد هست و سریعا باید پیگیری شود تا قبل از رسوب بیلی روبین و ایجاد مشکلات برای کودک، اقدامات لازم انجام شود‌.

زردی فیزیولوژیک (طبیعی) و انواع آن :
زردی فیزیولوژیک بسیار رایج و شایع است که معمولا در روزهای ۲ تا ۶ تولد بروز میکند و در عرض هفته اول و دوم با پیگیری والدین برطرف میشود.
حال میخواهیم به زردی فیزیولوژیک و انواع آن بپردازیم که معنولا زمانی که والدین کودک را به خانه آورده اند یا در حال ترخیص از بیمارستان هستند شروع میشود:
زردی فیزیولوژیک ناشی از نقص شیردهی
که به دلیل ناکافی بودن شیر مادر به وجود می آید و مادر تلاش کافی در جهت ترشح بیشتر شیر از سینه خود ندارد و کودک اغلب گرسنه میماند.
زردی فیزیولوژیک ناشی از ناتوانی کبد در دفع بیلی روبین
کبد کودک تازه متولد شده ممکن است توانایی کافی در دفع بیلی روبین را نداشته باشد و باعث شود بیلی روبین در بدن باقی بماند و رسوب پیدا کند و زردی را بوجود اورد.
زردی فیریولوژیک ناشی از نارس بودن کودک
اگر مدت زمانی که نوزاد داخل رحم مادر هست کمتر از ۳۷ هفته باشد یا نوزاد با وزن کمتر از ۲/۵۰۰ کیلوگرم به دنیا امده است نوزاد را نارس یا پره مچور مینامیم که یکی از علل ایجاد زردی است. در کل زردی فیزیولوژیک اگر اصولی و به موقع درمان شود بی خطر است و میتوان در منزل توسط اجاره دستگاه فتوتراپی به سادگی درمان کرد.

زردی پاتولوژیک و انواع آن:
همانطور که در بالا توضیح داده شد زردی روز اول نوزاد پاتولوژیک نام دارد و انواع آن به شرح زیر است
زردی پاتولوژیک ناشی از ناسازگاری خونی :
گروه خونی افراد به دودسته Abo و Rh تقسیم میشوند هر فردی یکی از گروه های a, b, c هست و همچنین دسته rh به دو گروه مثبت و منفی هم تقسیم میشود ‌. که به دلیل عدم تطابق گروه خونی مادر و نوزاد (تفاوت گروه خونی ABO یا RH) این زردی اتفاق می افتد و مثلا ریسک زردی در کودکی که گروه خونی a یا b که مادرش o هست بیشتر است.
این زردی زمانی اتفاق می افتد که گروه خونی مادر و نوزاد متفاوت است و سیستم ایمنی بدن مادر آنتی بادی علیه نوزاد ترشح کند و گلبول های قرمز خون نوزاد را از بین ببرد و این باعث یک تجمع ناگهانی از بیلی روبین در بدن نوزاد میشود این زردی در روز اول تولد رخ میدهد که امروزه شیوع ان کنترل شده و با تزریق ایمونوگلوبولین Rh به مادر ظرف ۷۲ ساعت بعد زایمان میتوان مانع تولید انتی بادی های خطر افرین شده و زردی پاتولوژیک ناشی از عفونت مثل سپسیس و هپاتیت است.
زردی پاتولوژیک ِطول کشیده :
نوزادانی که زردی انها بیشتر از دو هفته به طول بیانجامد جزو زردی پاتولوژیک محسوب میشود و نیاز به بررسی توسط متخصص مربوط دارند.
زردی پاتولوژیک ناشی از فاویسم یا پرخونی :
که از مادران Iugr یا دیابتی یا مادرانی که مشکل تیروئید دارند متولد میشوند و حتما باید توسط متخصص چک شود.

چطور متوجه زردی نوزاد خود شوم؟
به طور اصولی و علمی زردی را با چشم عادی و حدودی تخمین نمیزنند اما یک متخصص با تجربه با توجه به کثرت نوزادانی که درمان کرده است میتواند قبل از انجام آزمایش زردی و خونگیری، حدودا زردی نوزاد را تشخیص بدهد و به اصطلاح بگوید درجه زردی نورادتان چند است و آیا اصلا احتیاجی به سنجش زردی و خونگیری هست یا خیر.

برای درمان زردی نوزادم چه اقدامی انجام دهم؟
بستری بیمارستان یا درمان در منزل توسط شرکتهای ارائه دهنده دستگاه های فتوتراپی؟ کدام گزینه بهتری ست؟
همانطور که میدانید مادر پس از زایمان و بعد از طی کردن روز اول و نهایتا دوم در صورت نداشتم مشکل مرخص میشود و میتواند بیمارستان را ترک کند در این مرحله یک عده از خانواده ها دچار مشکل میشوند این در صورتی ست که مشخص شود نوزاد تازه به دنیا آمده به زردی مبتلاست و باید درمان شود و والدین دچار سردرگمی میشوند که آیا کودکم در بیمارستان بماند یا به خانه ببرم ؟
درمان زردی نوزاد در بیمارستان یا در خانه هرکدام مزایا و معایب خود را دارد و در نهایت این شما هستید که تصمیم میگیرید کدام راه حل برای شما گزینه بهتری ست؟
به محض تشخیص زردی نوزاد شما ، کودک را در بخش NICU یا بخش مراقبت های ویژه نوزادان بستری میکنند که اگر از بحث هزینه گزاف بیمارستان جهت بستری نوزاد در بخش مراقبتهای ویژه بگذریم، به بحث عفونتهای بیمارستانی که هم مادر و هم نوزاد را درگیر میکند میرسیم مادر نوزاد هم مجبور است با وجود مرخص شدن از بیمارستان و احتیاج به استراحت و آرامش به دلیل خستگی و وجود بخیه ها و خونریزی در بخش مراقبت نورادان در کنار نوزادش وقت بگذراند که یقینا بخش عذاب آوری برای او خواهد بود و اگر هم گزینه ی دیگری مثل ترک بیمارستان را انتخاب کند نمیتواند به نوزادش شیر بدهد و عملا نوزاد به شیر مصنوعی روی می آورد و این هم میتواند در اینده باعث مشکلاتی شود ‌و جدا از مسئله مشکل در شیردهی؛ جدایی بین مادر و نوزاد باعث مشکلات عاطفی بین آن دو میشود که خودش یک عامل تحریکی افسردگی در روزهای اول بعد از زایمان است‌.
بسته به عدد زردی نوزاد تعداد روزهایی که نوزاد را در بیمارستان نگهداری میکنند متفاوت است و اگر مادر هم ماندن در بیمارستان را انتخاب کند، ریسک ابتلا به عفونتهای بیمارستانی هم در خودش و هم نوزادش بالا میرود.
همه اینها باعث میشوند شرکت های خدمات پزشکی و پرستاری در منزل، وظیفه درمان زردی نوزاد را با دستگاه زردی نوزاد عهده دار شوند تا خانواده نوزاد تازه متولد شده بتوانند بهترین خدمات بیمارستانی را با مشورت پزشک و کارشناسان شرکت یا مطب های خصوصی در منزل با کمترین و بصرفه ترین هزینه ها دریافت کنند و نگرانی خاطری بابت بستری نکردن نوزادشان در بیمارستان نداشته باشند .
تنها نکته ای که والدین برای استفاده از خدمات این شرکت ها باید بدانند این است که حتما از شرکت های معتبر درمان زردی نوزاد که شامل پزشک، پرستار و کارشناسان مربوطه جهت پشتیبانی خدمات هستند استفاده کنند و بدانند یک شرکت معتبر باید شامل یک مکان خاص برای ارائه خدمات باشد نه صرفا یک فرد عادی که در این زمینه به صورت انفرادی کار میکند و تمام دستگاه های درمان زردی مربوطه این شرکت ها دارای تاییدیه از وزارت بهداشت و درمان باشد .