تیروئیدیت بعد از زایمان، چیست و چه نشانه هایی دارد؟

تیروئیدیت ( التهاب تیروئید ) پس از زایمان postpartum thyroiditis یک بیماری غیر شایع است که طی آن غده تیروئید ( غده ای به شکل پروانه که در قاعده گردن درست زیر سیب آدم قرار دارد) که قبلاً دارای کارکرد طبیعی بود ظرف سال اول بعد از زایمان ملتهب می شود.
تیروئیدیت پس از زایمان ، غالباً چند هفته تا چند ماه به طول می انجامد . اما ممکن است تشخیص تیروئیدیت پس از زایمان دشوار باشد زیرا غالباً نشانه های بیماری را به اشتباه به استرس ناشی از ولادت نوزاد و نابسامانی های خلقی بعد از زایمان نسبت می دهند.
در بسیاری از خانم هایی که دچار تیروئیدیت پس از زایمان می شوند، ظرف ۱۲ تا ۱۸ ماه پس از شروع نشانه ها، عملکرد تیروئید به حد طبیعی باز می گردد . اما در بعضی خانم هایی که تیروئیدیت پس از زایمان را تجربه می کنند، عوارض دائمی به وجود می آید.

علل‌:
علت دقیق تیروئیدیت پس از زایمان روشن نیست . اما در خانم هایی که دچار تیروئیدیت پس از زایمان می شوند غالباً در اوایل بارداری و پس از وضع حمل غلظت آنتی بادی ها ی ضد تیروئید anti- thyroid antibody بالا است . در نتیجه ، اعتقاد بر این است که احتمالاً خانم هایی که دچار تیروئیدیت پس از زایمان می شوند دارای شرایط زمینه ای تیروئید اتوایمون autoimmune thyroid condition هستند که به علت نوسانات عملکرد ایمنی بعد از وضع حمل شعله ور می شود. به نظر می رسد این بیماری زمینه ای بسیار مشابه بیماری هاشیموتو Hashimoto's disease باشد که طی آن دستگاه ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می کند.
در صورت وجود هر یک از موارد زیر، احتمال بروز تیروئیدیت پس از زایمان افزایش می یابد:
وجود یک نابسامانی اتوایمون مانند دیابت نوع یک
سابقه ی تیروئیدیت پس از زایمان
سابقه قبلی بیماری های تیروئید
بالا بودن غلظت آنتی بادی های ضد تیروئید
سابقه خانوادگی بیماری های تیروئید
در عین حال که دراین مورد ، انجام بررسی های بیشتر ضروری است، اما نتایج بعضی از بررسی های انجام شده، رابطه ای میان تیروئیدیت پس از زایمان و افسردگی نفاسی ( پس از زایمان ) را نشان داده است . در نتیجه، در صورت وجود افسردگی پس از زایمان ، احتمالاً پزشک به بررسی نحوه عملکرد تیروئید اقدام خواهد کرد.

عوارض ‌:
در بسیاری از خانم هایی که دچار تیروئیدیت پس از زایمان می شوند، درنهایت عملکرد تیروئید به ویژه ظرف ۱۲ تا ۱۸ ماه پس از آغاز نشانه ها به حد طبیعی باز می گردد . اما، بعضی از خانم هایی که تیروئیدیت پس از زایمان را تجربه می کنند از مرحله کم کاری تیروئید بهبود نمی یابند. در نتیجه ، این خانم ها به کم کاری تیروئید مبتلا می شوند . در این حالت، غده تیروئید ، بعضی از هورمون های مهم را به مقدار کافی تولید نمی کند .

درمان ‌:
بسیاری از خانم هایی که دچار تیروئیدیت پس از زایمان می شوند در مرحله پرکاری یا کم کاری تیروئید این حالت به درمان نیاز ندارند .اما باید نحوه عملکرد تیروئید هر ۴ تا ۸ هفته با آزمایش خون پایش شود . این کار به پزشک کمک خواهد کرد تا مشخص کند آیا ناهنجاری ها خود به خود از بین خواهند رفت یا باید در انتظار ایجاد کم کاری تیروئید بود .
در صورت ایجاد شناسه ها ونشانه های شدید پرکاری تیروئید ، احتمالاً درمان با دارویی آغاز خواهد شد که سبب مسدود کردن آثار هورمون تیروئید بر بدن شود( مسدد های بتا ، بتا بلوکرها betablocker ) بتا بلوکرها به طور مشخص در خانم هایی که شیر می دهند توصیه نمی شوند. اما، پروپرانولول propranolol، داروئی است که می توان به مادران شیرده تجویز کرد زیرا مانند بتا بلوکرها ی دیگر در شیر، متمرکز نمی شود . در صورت ایجاد شناسه ها و نشانه های کم کاری تیروئید، احتمالاً باید به مدت 6 تا 12 ماه درمان با هورمون تیروئید انجام شود . این درمان شامل مصرف روزانه لووتیروکسین، هورمون صناعی تیروئید است . وقتی مصرف این دارو قطع می شود ، پزشک باز هم از نظر ایجاد کم کاری تیروئید ، بیمار را زیر نظر می گیرد . ممکن است لازم باشد بعد از 2 ماه ، 3 ماه ، 6 ماه و سپس در صورتی که نتایج طبیعی باشد هر سال آزمایش خون انجام گردد.

نشانه ها
ضمن تیروئیدیت پس از زایمان ، ممکن است دو مرحله تجربه شود . التهاب و آزاد شدن هورمون تیروئید ممکن است ابتدا سبب بروز شناسه ها و نشانه های خفیف مشابه با آن چیزی شود که در پرکاری تیروئید دیده می شود، از جمله :
اضطراب
آغالش پذیری
تپش تند قلب یا خفقان palpitation
کاهش وزن بدون توجیه
افزایش حساسیت به گرما
خستگی
لرزش tremor
بی خوابی
این شناسه ها و نشانه ها به طور مشخص ، یک تا چهار ماه پس از زایمان بروز می کند و یک تا سه ماه طول می کشد.
بعدها ، وقتی که یاخته های تیروئید دچار اختلال شدند، شناسه ها و نشانه های خفیف کم کاری تیروئید ممکن است بروز نماید از جمله:
فقدان انرژی
افزایش حساسیت به سرما
یبوست
پوست خشک
دشواری تمرکز
دردها و مرده دردهای مختلف
این شناسه ها و نشانه ها به طور مشخص چهار تا هشت ماه پس از زایمان به وقوع می پیوندند و ممکن است از نه تا دوازده ماه ادامه یابند .
اما ، باید به یاد داشت که در بعضی خانم های دچار تیروئیدیت پس از زایمان یا فقط نشانه های پرکاری و یا فقط نشانه های کم کاری بروز می کند و هر دو نشانه با هم دیده نمی شود.

پیشگیری
در عین حال که ممکن است نتوان از تیروئیدیت پس از زایمان پیشگیری کرد ولی می توان طی ماه های پس از وضع حمل اقداماتی انجام داد. در صورت بروز هر نوع شناسه یا نشانه غیر معمولی بعد از ولادت نوزاد، نباید تصور شود این نشانه ها به سبب استرس مراقبت از کودک به وجود آمده است و در صورتی که احتمال بروز تیروئیدیت پس از زایمان افزایش یافته باشد باید در مورد نحوه پایش سلامت با پزشک مشورت کرد .