ویژگی های خانواده سالم، برای بچه ها برنامه ای دارید؟

وقتی زندگی خانوادگی والدین منظم و سازمان یافته باشد، ثابت قدم بودن در موازین انضباطی برای آنان بسیار ساده تر از خانواده های نامنظم و ناهماهنگ است.
هرگاه زندگی بیش از اندازه قابل پیش بینی باشد، به سادگی همه چیز آشفته می شود و والدین نیز آشفته و حواس پرت و بی ثبات و بی نظم هستند. داشتن ثبات و انسجام در برنامه های روزانه موجب ثبات و انسجام در فرزند پروری می شود.
سعی کنید برنامه هایی در پیش بگیرید که به آهنگ زیست خانواده نظم ببخشد. تا آنجا که ممکن باشد وعده های غذایی در وقت و موقع مشخص صرف بشود؛ برنامه های مشخصی برای کارهای روزمره همچون لباس پوشیدن بچه ها برای مدرسه، آماده شدن برای خواب، خوابیدن و بیدار شدن دنبال بشود.
کاستن از برنامه های روزانه در روزهای آخر هفته ها خوب است، ولی هرچه در روزهای تعطیل از برنامۀ زمان بندی شدۀ هفتگی دورتر شوید، برگشت به آن در اولین روز هفتۀ بعد برای فرزندتان دشوارتر می شود.
به ویژه حفظ موقعی که فرزندتان هر شب به رختخواب می رود بسیار مهم است، مگر اینکه شرایطی غیرمعمول آن را بر هم بزند (به دیدن دوستان خانوادگی می روید و دیدار آنان بیش از حدی که انتظار داشتید طول می کشد) و یا ضرورت پیدا کند (نمایشی بر صحنۀ تالار شهر اجرا می شود که قول داده اید فرزندتان را برای دیدن آن ببرید و در نتیجه دیرتر از وقت معمول بخوابید).
داشتن خواب منظم که به فرزندتان اجازه بدهد به قدر کافی بخوابد، کار فرزندپروری را بسیار ساده می کند. بچه هایی که از خواب محروم می شوند اغلب تندخو هستند و مشکل می توان به نحو مؤثری به آنها نظم داد.
حال که دربارۀ میزان خواب گفتگو می کنیم، چند کلمه ای هم در مورد الگوی خواب نوجوانان می گوییم. این همان موضوعی است که اختلافات زیادی را بین والدین و فرزندان به وجود می آورد. مغز یک ساعت داخلی دارد که هر روز دوره ای منظم از خواب آلودگی و بیداری ایجاد می کند.
ممکن است از نظر بیداری و هوشیاری، صبحی و یا عصری باشید، در هر حال اوقات مشخصی از روز را احساس بیداری و هوشیاری فراوان می کنید و ساعات دیگری احساس خواب آلودگی دارید.
دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که پس از دورۀ بلوغ یک تغییر بیولوژیکی در ساعت مغز انسان ایجاد می شود که خوابیدن در شب را دشوارتر می سازد.
وقتی خواب منظم آنها به هم می خورد همان احساسی را پیدا می کنند که وقتی خسته نباشیم، سعی کنیم به زور خودمان را بخوابانیم. وقتی نوجوانان تا دیروقت بیدار می مانند، زود بیدار شدن برای آنها مشکل می شود و در نتیجه، در کلاس های صبح اغلب نیمه خواب هستند.
با مجبور کردن نوجوان به زود بیدار شدن در همۀ روزهای هفته، می توان با تمایل طبیعی او برای تا دیر وقت بیدار ماندنش مبارزه کرد؛ اگر این کار به طور مرتب انجام گیرد، بر تغییر بیولوژیکی ساعت داخلی او پیروز خواهید شد؛ نکته اینجاست که باید این کار به طور مداوم انجام گیرد.
اگر در طول هفته مجبورش کنید زود بیدار شود ولی آخر هفته بگذارید تا ظهر بخوابد، هر بار همه چیز را خنثی می کنید و زود بیدار شدن در چند روز بعد بی نهایت مشکل خواهد داشت.
در نظر داشته باشید که عامل اصلیِ منظم کردن ساعت داخلی نوجوان، وقت بیدار شدن اوست نه وقت خوابیدن؛ به عبارت دیگر می توانید به نوجوانتان اجازه دهید آخر هفته ها تا هر وقت که می خواهد بیدار بماند به این شرط که صبح ها حوالی همان ساعتی که برای مدرسه باید از رختخواب بیرون بیاید، بیدار شود.
خودتان را برای جنگ در مورد ساعت بیداری منظم آماده کنید، و به خاطر داشته باشید که اگر صبح های دو روز اول هفته، فرزندتان مثل مردۀ متحرک بشود دلیلش تا ظهر خوابیدن آخر هفته هاست.
ثبات برنامه های روزمره در مورد خواب، یا حمام کردن یا وعده های غذایی یا ساعات مطالعه، همگی به عملکرد مؤثرتر خانواده کمک می کند.
ثبات برنامه های روزمره به بچه ها احساس اطمینان و امنیت می دهد، زیرا وقتی بدانند چه انتظارهایی باید داشته باشند، بیشتر احساس می کنند که از آنان مراقبت می شود.
بچه های کوچک به همین خاطر اصرار دارند والدینشان برنامه ها و آداب همیشگی را دنبال کنند. اگر در برنامۀ خواب فرزند سه سالۀ شما اول استحمام است و به دنبال آن دو داستان و بعد لالایی، در آنصورت اگر یک شب پس از اولین داستان، لالایی را شروع کنید ناراحت می شود و به شما خواهد گفت که دومین داستان را فراموش کرده اید و تا آن را نخوانید دوست ندارد به لالایی گوش فرا دهد.
اگر وقتی می خواهید فرزندتان را بخوابانید عجله دارید، بهتر آن است که اجزاء برنامۀ معمول را کوتاه تر و تندتر اجرا کنید نه اینکه یکی از آنها را حذف کنید.
هرچه بچه ها بزرگتر می شوند و بر زندگی خودشان کنترل و اختیار بیشتری پیدا می کنند، اهمیت و نقش احساس امنیتی که برنامه های روزمره در آنها ایجاد می کند کمتر می شود؛ در نتیجه مثلاً کودک در فعالیت های فوق برنامۀ آخر هفته یا بعدازظهر غرق می شود و حفظ برنامه های روزمرۀ خانواده برایش دشوار می نماید.
با این همه حتی در دورۀ بلوغ نیز حفظ مقدار مشخصی از نظم موجود فایدۀ عملی دارد؛ این کار موجب پایه ریزی روالی می شود که محیط خانه را آرامتر می سازد و ثابت قدم و استوار بودن والدین را بسیار آسان تر می کند.