بزرگ شدن پروستات، علل و نشانه ها
بزرگ شدن پروستات، از جمله اختلالاتی است که تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی روزمره دارد، به همین خاطر درمان و تخفیف علائم و نشانه‌های آن اهمیت بسزایی پیدا می‌کند.
بزرگ شدن پروستات، از جمله اختلالاتی است که تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی روزمره دارد، به همین خاطر درمان و تخفیف علائم و نشانه‌های آن اهمیت بسزایی پیدا می‌کند. بخش‌های ابتدایی مقاله را به معرفی این اختلال اختصاص داده‌ایم تا درک بهتر و جامع‌تری از آن پیدا کنید. سپس به معرفی روش‌های درمانی مختلف موجود برای درمان بزرگ شدن پروستات خواهیم پرداخت. علت این معرفی آن است که هر یک از این روش‌ها، عوارض و مسائل منحصربه‌فرد خود را دارد و با استفاده از این اطلاعات، کار ساده‌تری برای انتخاب روش درمانی مناسب خواهید داشت. با ما همراه باشید.
مشکل از جایی شروع می‌شود که خواب شبانهٔ مردان تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد و کسی که هر شب بدون دردسر خواب راحتی را تا صبح تجربه می‌کرده است، حالا شبی یک یا دو بار باید از خواب بیدار شود و به دست‌شویی برود. این حالت اولین نشانهٔ رایج بزرگ شدن پروستات در مردان است. از دیگر نشانه‌های رایج این اختلال می‌توان به مشکل در دفع ادرار و چکه کردن آن اشاره کرد. بزرگ شدن پروستات، مثل سفید شدن موها از عوارض طبیعی کهولت سن است و در صورتی که روند درمانی مناسب برای کنترل آن در نظر گرفته نشود، به‌مرور زمان تعداد دفعات استفادهٔ شب‌هنگام از دست‌شویی بیشتر می‌شود و این تکرر ادرار، در طول روز هم آزاردهنده می‌شود.
کِوین اسلاوین، استاد اورولوژی (پزشکی مجاری ادراری یا ادرارشناسی) دانشکدهٔ پزشکی بِیلورِ هوستون در این باره عنوان کرد: «کسانی که از مشکل بزرگ شدن پروستات رنج می‌برند، امکان ندارد بتوانند مثلا تمام طول مدت پرواز یا جلسه‌ای را که در آن هستند، بدون استفاده از دست‌شویی سر کنند. این مسئله به‌مرور آزاردهنده می‌شود».
هایپرپلازی (یا بیش‌رویش) خوش‌خیم پروستات (به‌اختصار BPH)، اسم دیگر بزرگ شدن پروستات است. طبق اطلاعات منتشرشده توسط سازمان ملی بیماری‌های مرتبط با اورولوژی و بیماری های کلیوی آمریکا، این اختلال در میان مردان بالای پنجاه سال بسیار رایج است و بیش از ۵۰٪ مردان بالای شصت سال از آن رنج می‌برند؛ این میزان برای مردان ۸۵ سال به بالا به ۹۰٪ می‌رسد.
علت بزرگ شدن پروستات و علائم آن
در مردان، ادرار در مثانه جمع می‌شود و از طریق مجرای ادراری خارج می‌شود. بزرگ شدن پروستات، باعث انسداد مجرای ادراری و خارج نشدن ادرار می‌شود. زمانی که این اختلال بروز پیدا می‌کند، سلول‌های پروستات به‌تدریج بیشتر و بیشتر می‌شوند و باعث بزرگ‌تر شدن آن می‌شوند و این افزایش حجم، مجرای ادراری را تحت فشار قرار می‌دهد. در نتیجهٔ این فعل‌وانفعالات، مجرای ادراری تنگ‌تر می‌شود و مثانه، برای اینکه منقبض بشود و ادرار را از بدن خارج کند، فشار بیشتری را متحمل می‌شود.
پس از چندی عضله‌های مثانه به‌تدریج قوی‌تر، ضخیم‌تر و حساس‌تر می‌شوند و به‌دنبال این تغییر حالت، حتی زمانی که میزان ادرار جمع‌شده در آن ناچیز باشد، شروع به منقبض شدن می‌کند؛ همین مسئله است که باعث تکرر ادرار می‌شود. از عوارش دیگرِ بزرگ شدن پروستات این است که تنگ شدن مجرای ادراری، در کارکرد معمول عضلهٔ مثانه اختلال به وجود می‌آورد و به این خاطر، همیشه کمی از ادرار در مثانه باقی می‌ماند و کاملا تخلیه نمی‌شود.
از جمله رایج‌ترین علائم و نشانه‌های بزرگ شدن پروستات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-ضعیف/آرام شدن جریان ادرار؛
-احساس خالی نشدن کامل مثانه پس از ادرار؛
-دشوار شدن شروع جریان ادرار؛
-تکرر ادرار؛
-نیاز فوری به ادرار (ناتوانی در کنترل ادرار و به تعویق انداختن دفع آن)؛
-بیدار شدن‌های مکرر شبانه برای دفع ادرار؛
-چکه کردن مداوم ادرار؛
-دفع دوبارهٔ ادرار، تنها چند دقیقه بعد از آخرین بار.
تخلیه نشدن کامل مثانه ممکن است عفونت دستگاه ادراری را به دنبال داشته باشد. اختلالات مزمن دیگری هم هستند که ممکن است در نتیجهٔ بزرگ شدن پروستات و به‌مرور زمان بروز پیدا کنند؛ از آن جمله می‌توان به سنگ مثانه، پدیدار شدن خون در ادرار، ادرار بی‌اختیار و احتباس شدید ادرار (ناتوانی در دفع ادرار) اشاره کرد. اگر دفع ادرار به‌کل ناممکن شد، حتما باید در اسرع وقت به بیمارستان مراجعه و نسبت به درمان این وضعیت اقدام شود. بزرگ شدن پروستات در بعضی موارد نادر آسیب دیدن مثانه و/یا کلیه را هم به دنبال دارد.
رویکرد مردان در مواجه با مشکل بزرگ شدن پروستات؛ روند درمان این اختلال
دکتر اسلاوین گفته است که بر اساس تجربیات و مشاهداتش در طول دوران کاری، اغلب مردان، پیش از آنکه به پزشک مراجعه کنند، ماه‌ها و حتی سال‌ها مشکل بزرگ شدن پروستات را پشت گوش می‌اندازند و در نهایت زمانی به فکر درمان می‌افتند که خواب شبانه‌شان، به واسطهٔ تکرر ادرار شبانه تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. او دربارهٔ روند تشخیص اختلال عنوان کرد: «نمی‌توان در همهٔ موارد در همان ابتدای کار با قطعیت علت اختلالات ادراری را مشخص کرد و پی بردن به این مسئله کمی دشوار است. به هر عنوان، توصیه می‌شود به محض مشاهدهٔ هر گونه تغییر و اختلال در چگونگی دفع ادرار، به پزشک متخصص مراجعه شود، چراکه ممکن است ریشهٔ اختلال در مسائلی چون سرطان مثانه، سنگ مثانه و سرطان پروستات باشد. بزرگ شدن پروستات نوعی تشخیص ضمنی است: به این معنا که ابتدا آزمایش‌های مربوط به اختلالات جدی‌تر صورت می‌گیرند و اگر اثری از آن‌ها مشاهده نشد، به بررسی وضعیت پروستات روی می‌آورند».
در آمریکا، پرسش‌نامه‌ای وجود دارد که مختص به بررسی وضعیت پروستات است و توسط اورولوژیست‌های این کشور استفاده می‌شود. روند کار با آن به این صورت است که پس از پر کردن پرسش‌نامه توسط مُراجع، امتیازی بر اساس جواب‌هایش به او تعلق می‌گیرد و هر چه این امتیاز بیشتر باشد، شدت اختلال در کارکرد پروستات بیشتر خواهد بود و با توجه به آن مشخص می‌شود که آیا به درمان احتیاج هست یا خیر.
نکتهٔ دیگر این است که بزرگ شدن پروستات، مسائل و مشکلاتی که به‌دنبال دارد، بسته به شرایط منحصربه‌فرد هر شخص متفاوت خواهد بود. در واقع بعضی افراد پروستات‌شان بیشتر از دیگران بزرگ می‌شود. کسانی هم هستند که با وجود بزرگ شدن پروستات، مشکلی در دفع ادرار و تخلیهٔ مثانه ندارند.
مشورت با پزشک برای بررسی روند بیماری و درمان آن
اگر علائم بزرگ شدن پروستات چندان جدی نباشند و برای مثال، پس از آنکه مُراجع به سؤال‌های پرسش‌نامهٔ مربوط به آن جواب داد و امتیاز پایینی دریافت کرد، شاید بهترین رویکرد این باشد که پیش از شروع روند درمان، کمی صبر کند؛ البته صبر کردن به این معنا نیست که به‌کلی اختلال فراموش شود. باید حداقل سالی یک‌بار چکاپ کاملی برای بررسی وضعیت اختلال انجام بدهد. به این صورت، پزشک متخصص می‌تواند مشکلات ناشی از بزرگ شدن پروستات را در همان مراحل اولیه تشخیص بدهد و تدابیر لازم را برای پیشگیری و درمان آن لحاظ کند. یکی از مزایای استفاده از پرسش‌نامه این است که تا حدود زیادی، زمانِ نیاز به درمان را مشخص می‌کند.
مهم‌ترین عامل تعیین‌کنندهٔ نیاز به درمان، تأثیری است که اختلال بر کیفیت زندگی روزانه می‌گذارد. در واقع اگر انسداد مجرای ادرار، به تشخیص پزشک، در آینده منجر به اختلالات جدی‌تری چون ناتوانی در دفع ادرار، پدیدار شدن خون در ادرار، سنگ مثانه یا نارسایی کلیه شود، روند درمان آغاز خواهد شد.
برای اینکه بدانید به طی کردن روند درمانی نیاز دارید یا خیر، می‌توانید از چند سؤال زیر کمک بگیرید:
-علائم بزرگ شدن پروستات تا چه حد جدی هستند؟
-آیا شما را از انجام کارهایی که دوست دارید باز می‌دارند؟
-آیا کیفیت زندگی‌تان را تحت‌تأثیر قرار داده‌اند؟
-آیا روزبه‌روز علائم بدتر می‌شوند؟
-آیا برای پذیرفتن خطرهای کوچکی به‌منظور رها شدن از شر این علائم آمادگی دارید؟
-آیا از خطرات مربوط به روش‌های درمانی مختلف آگاهی دارید؟
-آیا وقت آن رسیده است که در مورد مشکل‌تان کاری انجام بدهید؟
انتخاب روش درمان بزرگ شدن پروستات
تعدادی روش درمانی وجود دارند که با استفاده از آن‌ها می‌توان علائم بزرگ شدن پروستات را کاهش داد: استفاده از دارو، روش درمانی با حداقل تهاجم (روش تهاجمی در پزشکی به روش‌هایی اشاره دارد که شامل جراحی یا سوزن زدن، و به‌طور کلی وارد کردن جراحت به بدن هستند) و جراحی از جمله این روش‌ها هستند. انتخاب روش درمانی مناسب به عواملی چون نشانه‌های منحصربه‌فرد بزرگ شدن پروستات در هر شخص و شدت این نشانه‌ها بستگی دارد (و نیز به این مسئله که آیا به بیماری دیگری دچار هست یا خیر).
از دیگر عوامل مؤثر بر انتخاب روش درمان مناسب می‌توان به اندازهٔ غدهٔ پروستات، سن و وضعیت کلی سلامتی اشاره کرد. برای نمونه، روش درمانی مناسب برای مردی پنجاه ساله، در مقایسه با مردی هشتاد ساله، متفاوت خواهد بود. کسی که مسن‌تر است، احتمالا ترجیح می‌دهد با مصرف دارو یا جراحی در کوتاه‌ترین زمان ممکن علائم اختلالش را تخفیف بدهد و در سوی دیگر، شخص جوان‌تر ترجیح می‌دهد از روش‌های درمانی با حداقل تهاجم استفاده کند. نتایج تحقیقات حاکی از آن است که مؤثرترین روش درمان بزرگ شدن پروستات، جراحی است، اما در میان روش‌های مختلف پرخطرترین روش نیز هست.
روند درمان اختلال معمولا به این صورت است که کار با تجویز دارو شروع می‌شود و اگر پیشرفتی حاصل نشود، برای کاهش اندازهٔ پروستات روش‌های درمانی با حداقل تهاجم مورد استفاده قرار می‌گیرند. این روش‌های درمانی بسیار کارآمد هستند و عوارض جدی ندارند.
اگر علائم و نشانه‌های بزرگ شدن پروستات واقعا آزاردهنده شوند یا آنکه اختلالات جدی‌ای نظیر احتباس ادرار، عملا زندگی روزمره را مختل کنند، احتمالا گزینهٔ بهتر برای درمان، جراحی خواهد بود. روش درمان با حداقل تهاجم برتری‌هایی نسبت به جراحی دارد؛ از جمله آنکه پس از استفاده از آن به زمان کمتری برای بهبودی (ریکاوری) نیاز خواهد بود، اما احتمال آن وجود دارد که بزرگ شدن پروستات به‌کلی با یک بار استفاده از این روش درمانی بهبود پیدا نکند و در آینده به استفادهٔ مجدد از آن نیاز شود. به‌علاوه، در مواقع نادری پیش می‌آید که جراحی پروستات عوارض جدی‌ای چون بی‌اختیاری بلندمدت ادرار و مشکلات مرتبط با نعوظ به‌همراه دارد و روش درمانی با حداقل تهاجم، چنین عوارضی ندارد.
داروهای مورد استفاده برای درمان
تعدادی دارو وجود دارند که دارای تأییدیهٔ سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) هستند و در تخفیف علائم و نشانه‌های رایج بزرگ شدن پروستات نقش مؤثر دارند. کارکرد داروها به این صورت است که یا به کوچک شدن پروستات کمک می‌کنند یا آنکه با متوقف کردن تکثیر سلول‌های پروستات، از بزرگ‌تر شدن آن جلوگیری می‌کنند. عارضهٔ رایجی به‌خاطر استفاده از این داروها مشاهده نشده است و به‌علاوه، تأثیر بسزایی بر تخفیف علائم بزرگ شدن پروستات بسیاری از مردان داشته‌اند، به همین خاطر استفاده از این روش درمانی بسیار محبوب است.
پرسش‌نامه‌ای که پیش‌تر به آن اشاره شد، در اینجا هم کاربرد دارد و پزشک متخصص، با استفاده از آن می‌تواند اطلاعاتی دربارهٔ چگونگی تأثیر دارو بر تخفیف علائم اختلال به دست بیاورد.
داروهای مورد استفاده برای درمان این اختلال به دو نوع کلی تقسیم می‌شوند: مسدودکننده‌های آلفا (یا آلفا بلاکرز) و مهارکننده‌های آلفا-۵ ردوکتاز.
مسدودکننده‌های آلفا
این نوع از داروها اندازهٔ پروستات را کوچک‌تر نمی‌کنند و تأثیرشان کاهش علائم بزرگ شدن پروستات است. مسدودکننده‌های آلفا عضله‌های اطراف پروستات و گردنهٔ مثانه را آزاد می‌کنند و باعث باز شدن انسداد مجرای ادرار می‌شوند. این داروها به‌سرعت اثر می‌کنند و ظرف مدت یک یا دو روز، اولین نشانه‌های بهبود علائم، با مصرف آن‌ها پدیدار می‌شود. بیشترین تأثیر داروها بر روی مردانی است که پروستات‌شان خیلی بزرگ نشده باشد. این نوع از داروها شامل فلومکس (تامسولوسین)، اوروزاترال (آلفوزوسین)، هیترین (ترازوسین)، کاردورا (دوکسازوسین) و راپافلو (سیلودوسین) می‌شود.
مسدودکننده‌های آلفا در اصل برای درمان فشار خون بالا ساخته شدند و بعدها برای درمان بزرگ شدن پروستات استفاده می‌شوند. رایج‌ترین عارضهٔ این داروها سرگیجه است و به جز آن، عارضه‌های دیگر سطحی و کنترل‌شدنی هستند (سردرد، سوزش معده و گرفتگی بینی از جمله این عارضه‌ها هستند). مردانی که از احتباس شدید ادرار و عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری رنج می‌برند، امکان استفاده از این نوع داروها را نخواهند داشت.
مهارکننده‌های آلفا-۵ ردوکتاز
این نوع از داروها، با کم کردن سطح هورمون مردانه‌ای به نام دی هیدروتستوسترون که در بزرگ شدن پروستات تأثیرگذار است، تا حدودی باعث کوچک‌تر شدن اندازهٔ این غده می‌شوند. مهارکننده‌های آلفا-۵ ردوکتاز در مقایسه با مسدودکننده‌های آلفا باید برای مدت‌زمان بیشتری مصرف شوند تا تأثیرشان مشاهده شود؛ پس از گذشت سه ماه، ادرار با سهولت بیشتری جریان پیدا می‌کند و این اولین تأثیر مصرف داروهاست. مصرف آن‌ها می‌تواند خطر ابتلا به احتباس شدید ادرار (همان ناتوانی در دفع ادرار) را کاهش بدهد (و نیز احتمال نیاز پیدا کردن به حراحی را). احتمالا پزشک متخصص بازهٔ زمانی شش الی دوازده ماهه‌ای را برای مصرف این داروها در نظر می‌گیرد و پس از گذشت این مدت‌زمان می‌تواند میزان اثربخشی آن‌ها را مورد ارزیابی قرار بدهد. این نوع از داروها شامل پروسکار (فیناستراید) و آوودارت (دوتاستراید) می‌شود.
از عوارض جانبی احتمالی مصرف این داروها می‌توان به مشکل در نعوظ، کاهش میل جنسی و کاهش میزان اسپرم اشاره کرد. البته این عوارض معمولا سطحی هستند و احتمالا، با قطع مصرف دارو برطرف می‌شوند (یا پس از یک سال مصرف دارو).
در پایان این بخش بهتر است به این نکته هم اشاره‌ای شود که در بعضی از موارد، ترکیبی از انواع داروهای یادشده تجویز می‌شود و استفادهٔ این‌چنینی از داروها، بستگی به نظر پزشک متخصص دارد.
روش‌های درمان بزرگ شدن پروستات (غیرتهاجمی)
اگر مصرف دارو مؤثر واقع نشود، از روش‌های درمانیِ بدون جراحی‌ای استفاده می‌شود که در مطب پزشک متخصص انجام می‌گیرند و در آن‌ها، سعی بر آن است تا با استفاده از انواع مختلف انرژیِ گرمایی از اندازهٔ پروستات بزرگ‌شده کاسته شود. در ادامه انواع این روش‌ها را معرفی خواهیم کرد و اطلاعات جزئی‌تری دربارهٔ هر یک در اختیارتان قرار خواهیم داد.
گرمادرمانی مایکروویو از راه مجرای ادرار (TUMT)
این روش درمانی زمانی استفاده می‌شود که پروستات خیلی بزرگ نشده باشد و باعث کاهش تکرر ادرار، کمتر شدن نیاز فوری به دفع ادرار، کاهش فشار و جریان متناوب ادرار می‌شود (اما مشکل تخلیه نشدن کامل ادرار پس از دفع آن و باقی ماندن مقدار اندکی در مثانه با این روش درمانی برطرف نمی‌شود). در این روش، با استفاده از امواج مایکروویوی که توسط کامپیوتر تنظیم شده‌اند، بعضی از بخش‌های داخلی پروستات حرارت داده می‌شوند و به این صورت، بافت‌های دلخواه را از بین می‌برند. از سیستم خنک‌کننده‌ای هم برای محافظت از دیوارهٔ مجرای ادرار در برابر حرارت استفاده می‌شود. این روش درمانی در مطب پزشک متخصص انجام می‌گیرد و برای استفاده از آن فقط به بی‌حسی موضعی و داروهای مسکن احتیاج است.
از جمله عوارض جانبی احتمالی آن می‌توان به ادرار کردن دردناک به‌مدت چند هفته اشاره کرد. در بعضی موارد هم ممکن است به‌طور موقت نیاز فوری به ادرار و تکرر ادرار مشاهده شود. بسیاری از مردان، به واسطهٔ بازگشت علائم بزرگ شدن پروستات با بهبود پیدا نکردن وضعیت‌شان مجبور به استفادهٔ مجدد از این روش درمانی می‌شوند.
فرسایش رادیویی پروستات از راه مجرای ادرار (TUNA)
در این روش درمانی هم با از بین بردن بافت‌های دلخواه از پروستات سعی بر بهبود وضعیت جریان ادرار و تخفیف علائم بزرگ شدن پروستات است. برای استفاده از آن سوزن‌هایی را مستقیما وارد پروستات می‌کنند (نقاطی که سوزن‌ها در آن‌ها فرو می‌روند بی‌حس می‌شوند) که توانایی فرستادن امواج رادیویی با فرکانس بالا را دارند؛ از حرارت حاصل‌شده از این امواج برای از بین بردن بافت‌های دلخواه استفاده می‌شود. پس از استفاده از این روش درمانی نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیست. از جمله عوارض جانبی احتمالی آن می‌توان به ادرار کردن دردناک، نیاز فوری به ادرار کردن و تکرر ادرار اشاره کرد که به‌مدت چند هفته تداوم پیدا خواهد کرد.
استفاده از استنت پروستات
استنت لولهٔ توری‌مانندِ فلزی کوچکی است که وارد مجرای ادرار می‌شود و باعث پهن‌تر شدن آن می‌شود. وارد کردن استنت به‌صورت سرپایی انجام می‌گیرد و برای این کار، از بی‌حسی موضعی یا بی‌حسی نخاعی استفاده می‌شود. معمولا این روش درمانی برای مردانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که امکان مصرف دارو را ندارند یا آنکه تمایلی به مصرف دارو یا جراحی ندارند. بیشتر پزشک‌های متخصص استفاده از استنت را روش چندان خوبی نمی‌دانند و روش‌های دیگر را ترجیح می‌دهند.
این روش درمانی می‌تواند عوارض جانبی جدی‌ای به‌دنبال داشته باشد و بعضا مشاهده شده است که تأثیری در تخفیف علائم بزرگ شدن پروستات نداشته است. احتمال جابه‌جایی استنت از مکان اصلی‌ای که در آن وارد شده هم وجود دارد که باعث بدتر شدن وضعیت بیمار می‌شود. بعضی از مردانی که از این روش درمانی استفاده می‌کنند، دچار ادرار کردن دردناک یا عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری می‌شوند. استنت‌ها گران‌قیمت هستند و خارج کردن آن‌ها هم نسبتا دشوار است.
استفاده از جراحی برای درمان بزرگ شدن پروستات
مردانی که پروستات‌شان خیلی بزرگ می‌شود، می‌توانند با پذیرفتن عمل جراحی علائم اختلال‌شان را بهبود بدهند. جراحی بزرگ شدن پروستات هم انواعی دارد که هر یک معایب و مزایای منحصربه‌فردی دارد و انتخاب از میان‌شان بسته به شرایط هر شخص و صلاحدید پزشک خواهد بود.
بریدن بافت اضافی پروستات از راه مجرای ادرار (TURP)
رایج‌ترین روش جراحی بزرگ شدن پروستات است و بیشترین تأثیر را در تخفیف علائم این اختلال دارد (در مقایسه با روش‌های دیگر جراحی). در این روش بافت اضافی تولیدشده در پروستات که مجرای ادراری را تحت فشار قرار می‌دهد، بریده می‌شود و پس از آن، ادرار با سهولت بیشتری جریان پیدا می‌کند. در این عمل جراحی برای بریدن بافت پروستات و بخیه زدن رگ‌ها از نوعی دستگاه الکتریکی استفاده می‌شود و بیشتر پزشک‌های متخصص، استفاده از آن را به روش‌های دیگر جراحی ترجیح می‌دهند، چراکه در مقایسه با جراحی باز جراحات کمتری وارد می‌کند و مدت‌زمان بهبودی (ریکاوری) کمتری دارد.
یکی از عوارض احتمالی این نوع از جراحی انزال پس‌گرد یا معکوس است؛ به این معنا که برای مدتی اسپرم به‌جای خارج شدن از مجرای ادرار، به عقب برمی‌گردد و وارد مثانه می‌شود که البته دردناک نیست. از دست دادن خون در حدی که نیاز به انتقال خون باشد (عارضهٔ نادری است)، ادرار کردن دردناک، عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری، تنگ شدن گردنهٔ مثانه و پدیدار شدن خون در ادرار، از دیگر عوارض احتمالی این جراحی هستند. بین ۵ تا ۳۵ درصد کسانی که جراحی روی‌شان صورت می‌گیرد هم دچار مشکلات مربوط به نعوظ می‌شوند که البته موقتی است و پس از چند ماهی برطرف می‌شود.
ایجاد برش یا شکاف بر روی پروستات از راه مجرای ادرار (TUIP)
در این روش جراحی به‌جای بریدن کامل بافت اضافی از پروستات، برش‌هایی بر روی آن ایجاد می‌شود. این برش‌ها فشار واردشده بر روی مجرای ادرار را کاهش می‌دهند و باعث می‌شوند تا ادرار با سهولت بیشتری جریان پیدا کند. پس از ان نیازی به بستری شدن نیست و بیمار، همان روز جراحی می‌تواند به خانه برود و تنها به‌مدت یک یا دو روز باید از کاتتر (لوله‌ای پلاستیکی است که پزشک متخصص آن را از راه رگ‌ها به اندام مورد نظرش می‌رساند) استفاده کنند.
تخفیف علائم بزرگ شدن پروستات با استفاده از این روش جراحی، در مقایسه با روش اول، با سرعت نسبتا کمتری صورت می‌گیرد. با وجود این، اکثر کسانی که از آن استفاده می‌کنند، از نتیجهٔ نهایی راضی هستند. به‌علاوه، انزال پس‌گرد که از عوارض روش قبلی بود، در این روش کمتر رایج است و اگر هم اتفاق بیفتد، شدت کمتری دارد. خطرات مربوط به نعوظ در این روش مثل روش قبلی است.
جراحی با استفاده از لیزر
در این روش از لیزر قدرتمندی به‌منظور از بین بردن بافت اضافی پروستات استفاده می‌شود و به بیهوشی عمومی نیاز دارد و بیمار، احتمالا باید شب بعد از جراحی را در بیمارستان بستری شود. استفاده از لیزر به‌سرعت علائم بزرگ شدن پروستات را تخفیف می‌دهد، اما کسی که جراحی رویش صورت می‌گیرد، احتمالا چند هفته‌ای از ادرار کردن دردناک رنج خواهد برد. به‌طور کلی خون از دست رفتهٔ بیمار با این روش، در مقایسه با دو روش قبلی کمتر است و از جمله عوارض جانبی آن می‌توان به انزال پس‌گرد اشاره کرد.
جراحی با لیزر شامل روش‌های زیر می‌شود:
-فرسایش پروستات با استفاده از لیزر هولمیوم و از راه مجرای ادرار (HoLAP)؛
-از بین بردن پروستات با استفاده از لیزر هولمیوم و از راه مجرای ادرار (HoLEP)؛
-بریدن پروستات با استفاده از لیزر هولمیوم (HoLRP)؛
-تبخیر پروستات با استفاده از لیزر فوتوسلکتیو (PVP).
جراحی باز پروستات (پروستاتکتومی یا پروستات‌برداری)
اگر امکان جراحی از راه مجرای ادرار وجود نداشته باشد، از عمل جراحی باز استفاده می‌شود که ملزم به ایجاد برش بر روی شکم است. جراح با ایجاد این برش‌ها می‌تواند بافت اضافی پروستات را بردارد. اگر غدهٔ پروستات بیش از حد بزرگ شده باشد، اگر مثانه آسیب دیده باشد، اگر سنگ مثانه به وجود آمده باشد و اگر مجرای ادرار تنگ شده باشد، پزشک متخصص مجبور به استفاده از این روش جراحی خواهد بود. پزشک متخصص قسمت داخلی پروستات را برمی‌دارد و برای جراحی، از بیهوشی عمومی یا بی‌حسی نخاعی استفاده می‌کند. مدت‌زمان لازم برای بهبودی (ریکاوری) بیمار هم بین چند هفته تا چند ماه خواهد بود.
عوارض جانبی استفاده از این جراحی شبیه به عوارض روش اول (TURP) است و از آن جمله می‌توان به از دست دادن خون در حدی که به انتقال خون نیاز شود، بی‌اختیاری ادرار، مشکل در نعوظ و انزال پس‌گرد اشاره کرد.
درمان بزرگ شدن پروستات با استفاده از گیاهان دارویی
تعدادی مکمل گیاهی هستند که برای تخفیف علائم بزرگ شدن پروستات مرود استفاده قرار می‌گیرند. عصارهٔ نخل اره‌ای، بتاسیتوسترول و پیگیوم، از جمله مکمل‌های گیاهی محبوب در اروپا و آمریکا هستند.
البته محققان و پزشک‌های متخصص در تجویز این مکمل‌ها محتاطانه عمل می‌کنند، چراکه روند تهیهٔ آن‌ها بر اساس قوانین و استانداردهای سازمان غذا و داروی آمریکا نیست و کیفیت آن‌ها، بستگی به شرکتی دارد که وظیفهٔ تولیدشان را به عهده دارد. فرایندهای شیمیایی مربوط به تهیهٔ محصول گیاهی، تأثیری که روی بدن می‌گذارد و دوز داروی گیاهی از دیگر عوامل مهمی هستند که باید پیش از استفاده مد نظر قرار بگیرند.
پیش از استفاده از هر گونه مکمل گیاهی، باید کاملا در مورد آن تحقیق کرد و با پزشک متخصص دربارهٔ آن مشورت کرد. بسیاری از پزشکان متخصص بر این باورند که گیاهان دارویی‌ای نظیر نخل اره‌ای عملا تأثیری در تخفیف علائم بزرگ شدن پروستات ندارند. در ادامه توضیحاتی دربارهٔ چگونگی کارکرد بعضی از این گیاهان دارویی ارائه خواهد شد.
نخل اره‌ای
یکی از محبوب‌ترین گیاهانی است که برای تخفیف علائم بزرگ شدن پروستات مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای تهیهٔ مکمل دارویی از آن، عصارهٔ درختچهٔ رسیدهٔ نخل اره‌ای گرفته می‌شود و مکمل با آن درست می‌شود. به‌نظر می‌رسد عصارهٔ این گیاه کارکردی شبیه به مهارکننده‌های آلفا-۵ ردوکتاز دارد و اجازه نمی‌دهد که هورمون تستوسترون به بزرگ شدن پروستات کمک کند. نتایج متفاوتی از تحقیقات انجام‌گرفته بر روی عصارهٔ این گیاه به دست آمده است و نمی‌توان باقطعیت از تأثیر مثبت آن صحبت کرد. در واقع برای بعضی از افراد مفید بوده و برای بعضی خیر. به باور محققان، تفاوت کیفی (دوز مکمل دارویی، ترکیبات و میزان خلوص) محصولات گیاهی شرکت‌های مختلف است که باعث این ناهماهنگی شده است.
بتاسیتوسترول
این ترکیب از گردهٔ چچم (گیاهی است شبیه به گندم با دانه‌های بزرگ‌تر که معمولا برای تغذیهٔ حیوانات استفاده می‌شود) گرفته می‌شود و نتایج بعضی از تحقیقات نشانگر تأثیر آن در تخفیف علائم بزرگ شدن پروستات بوده است (البته مانند مورد قبلی تحقیقاتی هم صورت گرفته است که خلاف این موضوع را ثابت می‌کند).
پیگیوم
این عصاره از پوست درخت آلوی آفریقایی گرفته می‌شود و نتایج تحقیقات متعددی حاکی از تأثیرگذاری مثبت آن بوده است. برای نمونه در نتیجهٔ هجده تحقیق جداگانه مشخص شد که پیگیوم در مقایسه با سایر مکمل‌های گیاهی تا دو برابر تأثیرگذارتر بوده است و سهولت در جریان پیدا کردن ادرار را تا ۲۵٪ بیشتر کرده است.
روش‌های درمانی در دست اقدام برای اختلال بزرگ شدن پروستات
تحقیقات برای دست‌یابی به روش‌های جدید درمان بزرگ شدن پروستات ادامه دارد. دکتر اسلاوین در این باره عنوان کرد: «کار ساخت نوع جدیدی از داروهای مرتبط با درمان بزرگ شدن پروستات در دست اقدام است. در حال حاضر پیشرفت چشمگیری در زمینهٔ درمان این اختلال حاصل شده است و دیگر مثل گذشته تهدیدی برای جان افراد به‌شمار نمی‌رود. تمرکز اصلی ما بر کاهش عوارض جانبی و تخفیف علائمی است که کیفیت زندگی روزمره را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند».
یکی از روش‌های درمانی جدید بزرگ شدن پروستات که در حال گذراندن مراحل اولیهٔ تحقیق است، WIT نام دارد که نوعی گرمادرمانیِ با استفاده از آب است. طبق اطلاعات منتشرشده، در این روش با آب حرارت‌دیده اقدام به از بین بردن بافت‌های اضافی پروستات می‌کنند و در این حین، با استفاده از بالون پرشده از هوا، از بافت‌های اصلی پروستات محافظت می‌کنند. برای استفاده از این روش می‌توان به بی‌حسی موضعی اکتفا کرد و به نظر می‌رسد حداقل به سه الی چهار ماه زمان نیاز است تا اولین نشانه‌های تخفیف علائم بزرگ شدن پروستات پدیدار شوند. البته این روش درمانی هنوز تأییدیهٔ رسمی دریافت نکرده است و باید منتظر ماند و دید که در آینده چه پیش خواهد آمد.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼