اقدام برای بارداری، اسید فولیک چقدر لازمه؟

فولیت و فولیک اسید انواعی از ویتامین‌های B محلول در آب هستند و فولیت به طور طبیعی در غذا وجود دارد. ، فولیک اسید نوعی مصنوعی و ساخته شده از ویتامین فولیت است که در مکمل‌ها و غذاهای غنی شده یافت می‌شود. فولیت برای تولید و نگهداری از سلول‌های جدید ضروری است. وجود این ویتامین‌ به ویژه در دوره‌های تقسیمات و رشد سریع سلولی مانند دوران جنینی و بارداری اهمیت دارد. و تامین فولیت برای ساخته شدن مولکول‌های DNA و CNA که آجرهای ساخته شده سلول‌ها هستند، مورد نیاز است. فولیت همچنین از بروز تغییراتی در مولکول DNA که این تغییرات منجر به ابتلا به سرطان می‌شود، جلوگیری می‌کند. هم افراد بزرگسال و هم کودکان برای ساخته شدن گلبول‌های قرمز طبیعی در خون و جلوگیری از بروز کم خونی به فولیت نیازمند هستند.

چه نوع غذاهایی حاوی فولیت هستند؟
سبزیجات با برگ‌های پهن و سبز مانند اسفناج و برگ شلغم، نخود و لوبیای خشک، حبوبات و فرآوردهای غلاتی غنی شده و برخی از میوه‌ها و سبزیجات از منابع غنی فولیت به شمار می‌آیند. از سال ۱۹۹۸ از تولیدکنندگان مواد غذایی در ایالات متحده خواسته شده تا فولیک اسید را به نان‌ها، حبوبات، آردها، ذرت‌ها، ماکارونی‌ها، برنج و سایر غلات غنی شده بیافزایند. هدف از این برنامه‌ها به ویژه کاهش خطر بروز نواق لوله عصبی در نوزادان بوده است.

ما به چه مقدار فولیت نیازمند هستیم؟
براساس میزان توصیه شده در رژیم غذایی روزانه برای هر مرد و زن بزرگسال از سن ۱۹ سالگی به بعد مقدار مورد نیاز فولیت ۴۰۰ میکروگرم در روز است. به علاوه در طول بارداری و شیردهی این مقدار افزایش یافته و به ۵۰۰ میکروگرم در روز می‌رسد. چه موقع کمبود فولیت در بدن به وجود می‌آید؟ بدن انسان زمانی با کمبود فولیت مواجه می‌شود که نیاز آن به این ویتامین بیشتر می‌شود درحالی که دریافت آن از طریق رژیم غذایی کافی و مناسب نیست و یا بدن بیشتر از حد معمول فولیت از دست می‌دهد. همچنین مصرف برخی از داروها که با توانایی بدن در مصرف فولیت تداخل دارد می‌تواند نیاز بدن را به این ویتامین افزایش دهد.

برخی از شرایطی که نیاز به فولیت را در بین افزایش می‌دهد عبارتند از:
۱- بارداری و شیردهی.
2- مصرف الکل.
۳- اشکال در جذب مواد غذایی.
4- دیالیز (کلیه).
۵- بیماری کبد.
6- ابتلا به انواع خاص کم خونی‌ها مصرف برخی داروها نیز از جمله داروهای ضد تشنج مانند یلانتین، فنیتوئین و پریمیدون، داروی متفورمین که گاهی برای کنترل قند خون در بیماری دیابت نوع دوم مصرف می‌شود، سولفاسالازین که برای کنترل التهاب مربوط به زخم کولیت و برخی از داروها که برای درمان انواعی از سرطان و یا آرتروز استفاده می‌شوند، در افزایش نیاز بدن به فولیت تاثیر دارد. علایم فقدان یا کمبود فولیت در بدن علایم کمبود فولیک اسید در بدن اغلب خفیف هستند. اسهال، بی‌اشتهایی و کاهش وزن ممکن است در این شرایط بروز کند. علایم دیگر این کمبود عبارت از ضعف، زخم شدن زبان، سردرد، تپش قلب، تحریک‌پذیری و بروز اختلالات رفتاری هستند. در زنانی که با کمبود این ویتامین مواجه هستند در صورت باردارشدن احتمال اینکه نوزاد کم وزن و یا مبتلا به نارسایی لوله عصبی و یا پیش از موعد به دنیا بیاورند، بیشتر است. در بزرگسالان نیز کم خونی از علایم پیشرفته کمبود فولیت است. در نوزادان و کودکان، کمبود فولیت می‌تواند میزان رشد را کاهش دهد. البته برخی از این علایم نیز ممکن است دلایل دیگر پزشکی داشته باشند و علت آن‌ها کمبود فولیت نباشد. لذا مراجعه به پزشک برای ارزیابی این علایم و به منظور دریافت مراقبت های پزشکی مناسب حائز اهمیت است. در پاسخ به این سوال که چه کسانی برای جلوگیری از بروز این کمبود باید فولیک اسید اضافی مصرف کنند باید گفت که زنانی که در سن باردار شدن هستند، افرادی که الکل مصرف می‌کنند، تمام افرادی که داروهای ضد تشنج و یا داروهایی مصرف می‌کنند که با عملکرد فولیت تداخل پیدا می‌کنند، افرادی که مبتلا به کم خونی ناشی از فقر فولیت می‌شوند افراد مبتلا به سوء جذب، بیماری کبد هستند و یا دیالیز می‌شوند می‌توانند با مصرف مکمل‌های فولیک اسید از مشکلات ناشی از کمبود آن جلوگیری کنند. لازم به یادآوری مجدد است که مصرف فولیک اسید برای تمام زنانی که ممکن است بادار شوند بسیار اهمیت دارد.

خطرات ناشی از مصرف بیش از حد فولیک اسید برای بدن چیست؟
خطر مسمومیت ناشی از مصرف زیاد فولیک اسید اندک است. اما درعین حال مکمل‌های حاوی این ویتامین نباید بیش از حد توصیه شده مصرف شوند چرا که این امر علایم ناشی از کمبود ویتامین B۱۲ را پنهان می‌کند. به علاوه باید نسبت به تداخل میان ویتامین B۱۲ و فولیک اسید همواره آگاه و هوشیار بود. مکمل‌های فولیک اسید می‌توانند کم خونی ناشی از فقر ویتامین B۱۲ را بهبود بخشد اما فولیک اسید نمی‌تواند تغییراتی را که در نتیجه‌ فقدان ویتامین B۱۲ در سیستم اعصاب بروز می‌کند، اصلاح کند. از این رو آسیب دایمی به سیستم اعصاب در صورتی که کمبود ویتامین B۱۲ جبران نشود، بروز خواهد کرد. از این رو مصرف روزانه مکمل‌های فولیک اسید نباید بیشتر از ۱۰۰۰ میکروگرم باشد تا مانع از پنهان شدن علایم ناشی از کمبود B۱۲ در نتیجه مصرف زیاد فولیک اسید شود. همچنین برای افراد بزرگسال آگاه از ارتباط میان فولیک اسید و ویتامین B۱۲ بسیار مهم است چرا که آن‌ها بیشتر در معرض کمبود این ویتامین B۱۲ هستند لذا اگر شما ۵۰ سال یا بیشتر دارید حتما پیش از مصرف هر گونه مکمل‌های حاوی فولیک اسید باید در صورت وضعیت ویتامین B۱۲ در بدنتان با پزشک مشورت کنید. لازم به تذکر است که کمبود فولیت، ویتامین B۱۲ و یا ویتامین B۶ می‌تواند منجر به افزایش نوعی اسید آمینه در خون شده و در نتیجه خطر بروز بیماری‌های قلبی یا سکته قلبی را افزایش دهد. از آنجا که فولیت در تعمیر و عملکرد مولکول وراثتی DNA نقش دارد و کمبود آن می‌تواند به این مولکول آسیب برساند لذا برخی از شواهد پزشکی حاکی از آن است که کمبود این ویتامین می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.