کلسترول بالا در شیردهی، آنچه باید بدانید

در سالهای اواخر دههٔ ۱۹۸۰، مؤسّسهٔ ملی قلب، ریه و خون برای جلب توجه مردم، با سرعت هر چه تمام تر مبارزه ای را علیه کلسترول آغاز نمود. در نتیجه، در هر معاینهٔ فیزیکی به طور معمول میزان کلسترول اندازه گیری می شد. پس از آن بسیاری از مردم آمریکا سعی نمودند. که از رژیم های غذایی حاوی کلسترول پایین استفاده نمایند.
همواره برای برخی از مادران شیرده، سؤال هایی در مورد کلسترول مطرح می گردد، به عنوان مثال آنها سؤال میکنند: «آیا مصرف یک برنامهٔ غذایی با میزان کلسترول پایین برای مادر شیرده ضرری ندارد؟ آیا مادر باید در دوران شیردهی، دربارهٔ مصرف کلسترول سخت گیری بیشتری داشته باشد؟» آیا رژیم غذایی مادر بر میزان کلسترول شیر او مؤثر است؟ و بالاخره آیا بالا بودن مقدار کلسترول غذای مادر، باعث بالا رفتن کلسترول در نوزاد و آسیب رسیدن به وی خواهد شد؟»
کلسترول یک نوع چربی است که در کبد ما ساخته شده و یا از طریق غذا، وارد بدن ما می گردد. کلسترول در همهٔ بافتهای بدن یافت می شود. فقط غذاهای حیوانی حاوی کلسترول بوده و میوه ها، سبزیجات و غلات فاقد آن می باشند. در حال حاضر چنین به نظر می آید که کلسترول برای بدن مضر می باشد، ولی این موضوع صخت ندارد. بدن ما به کلسترول خانه است، زیرا بعضی از بافت ها و هورمون های بدن به وسیلهٔ آن ساخته می شود. در عین با ببینیم اگر میزان این مادّه در خون خیلی بالا رود، چه آسیبی به بدن می رسد. چنین به نظر می اید، هنگامی که میزان کلسترول در خون خیلی بالا رود، خطر بیماریهای قلبی افزایش می یابد.
طبیعی است که پژوهشگران و همچنین مادران، مایل هستند که بدانند چگونه باید باید یک برنامهٔ صحیح غذایی را برای کودکان پایه ریزی نمود، تا از این راه بتوان آنها را در دوران بزرگسالی از مشکلات مربوط به کلسترول برحذر داشت. در این زمینه مطالعات بسیار اندک بوده و جوابها هنوز قطعی و قانع کننده نمی باشد.
محققان ابراز می دارند که: بالا رفتن میزان کلسترول در زمان بارداری و شیردهی، احتمالا جزئی از تغییرات طبیعی مربوط به این دوران ها می باشد. نتایج مطالعه ای سوئدی، در سال ۱۹۸۵ در مجلهٔ زنان و مامایی اعلام نمود که میزان کلسترول در خانمها، ۸ هفته پس از زایمان، بسیار بالاتر نسبت به قبل از حاملگی شان می باشد.
معمولاً خانم های شیرده در مقایسه با مادرانی که شیر نمی دهند، دارای کلسترول بالاتری می باشند. در مطالعه ای که توشط دکتر آر. اچ. ناپ بر روی مادران تازه زا، انجام گرفت، اندازهٔ کلسترول مادران شیرده با غیر شیرده مقایسه گردید. میانگین میزان کلسترول در مادران شیرده ۲۰۷ بود، در حالی که این میزان در خانم هایی که شیر نمی دادند، ۱۸۸ بود. این ، اختلاف قابل توجهی می باشد. به نظر می آید که میزان کلسترول مطلوب باید پایین تر از ۲۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد. هر گاه این مقدار بین ۲۰۰ تا ۲۳۹ باشد، به آن بالای حد مرز اطلاق می گردد.
در تحقیق مذکور، مقدار کل کلسترول مادران شیرده، شاید به طور عملی، در حد مرز قرار داشت، ولی میانگین میزان کلسترول خوب (HDL) آنان، ۶۵ بود. در صورتی که در بقیهٔ مادران، این میانگین فقط در حد ۵ بود. اگر ماHD بیشتری در خون داشته باشیم، به مراتب برای سلامتی تان بهتر می باشد، زیرا به نظر می آید که ماHDL در دفع کلسترول بدLDL از بدنمان کمک شایانی می کند.
در این مطالعه، میزان HDL در هر گروه مادران اعم از شیرده و غیرشیرده، در حدّ طبیعی بود، اما خوب است که بدانیم مادران شیرده، HDL بالاتری داشتند، به عقیدهٔ بسیاری از متخضصین تغذیه، بالاتر بودن میزان HDL، خود عاملی است که علیه یماری آترواسکلروزیز و یا تنگ شدن عروق، مؤثر می باشد.
هیچ گواه و مدرکی مبنی بر این که با تغییر نوع غذای مصرفی، مادران شیرده بتوانند میزان کلسترول شیر خود را افزایش و یا کاهش دهند، وجود ندارد. کلسترول موجود در شیر شما، بدون توجه به نوع غذایی که می خورید، همواره در حد ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلی گرم در لیتر بافی می ماند، حتی اگر از بالا بودن کلسترول خونتان رنج ببرید، اما این حقیقتی است که شما هیچ گاه راضی نخواهید شد که مقدار کلسترول در شیرتان کاهش یابد، زیرا می دانید که کلسترول ماده ای حیاتی برای نوزاد بوده و کودک برای رشد متناسب مغز و همچنین حمایت از سلول های مغزی، به آن نیازمند است.
شیر مادر حاوی کلسترول بالاتری نسبت به شیر خشک می باشد. پژوهشگران در جهت اثبات مفیدتر بودن و یا نبودن آن، تحقیقات زیادی را انجام داده اند. مطالعاتی که روی حیوانات صورت گرفته، نشان می دهد که میزان کلسترول بالاتر فواید بیشتری را نصیب بچه های شیر مادر خوار می گرداند. هنگامی که میزان مصرف کلسترول در دوران شیرخواری بالاتر باشد، فرد در بزرگسالی راحتتر می تواند آن را تحمّل نماید. البته هنوز بر سر این موضوع، بحث و گفتگو فراوان بوده و در حال حاضر نتیجه ای قطعی برای آن در دست نمی باشد.
در حالی که رژیم غذایی مادر تاثیری بر میزان کلسترول شیر وی نمی گذارد، ولی همین امر می تواند بر مقدار اسیدهای چرب شیر مؤثر باشد. به طور مثال: هنگامی که رژیم غذایی مادر غنی از چربی های غیراشباع شده مانند روغن ذرت و یا بقیه انواع روغن نباتی باشد، میزان اسید لینولئیک شیر تفریاً دو برابر می گردد. محققی به نام دکتر مارگوت ملیس موقعی متوجه این تغییر در مورد میزان و ترکیب اسیدهای چرب در شیرمادر گردید که او در اواخر دهه ۱۹۷۰ در حال انجام تحقیقی بر روی چهارده مادر شیرده و شیرخواران آنان بود.
اسید لینولئیک یک اسید چرب ضروری برای کودک می باشد که بویژه برای رشد و تکامل وی اهمیت دارد. بنابراین، نوع چربی که ما مصرف می کنیم، میتواند بر چربیهای شیرمان اثر بگذارد، اگرچه تاثیری بر میزان کلسترول شیرنخواهد داشت.
به طور معمول در مورد مصرف روزانهٔ چربی در بزرگسالان، چنین پیشنهاد می گردد که افراد بالغ نباید در روز بیش از ۳۰۰ میلی گرم کلسترول استفاده نمایند و همچنین نباید بیشتر از ۳۰ درصد از کل انرژی بدن از طریق چربی تامین گردد و میزان مصرف چربی های اشباع شده نیز نبایستی از ۱۰ درصد بالاتر رود. این دستورالعمل عاقلانه برای مادران شیرده نیز توصیه می گردد. اگر بتوانید این توصیه ها را، به خوبی عمل نمایید، نه تنها برای دوران شیردهی بلکه برای تمام عمر نیز به نفعتان خواهد بود.
مادرانی که میزان کلسترول آنها بسیار بالا و در حد خطرناکی می باشد، بهتر است برای راهنمایی بیشتر و اختصاصی، در این زمینه با یک متخضص تغذیه مشورت نمایند. مادرانی که مایل باشند در دوران شیردهی از رژیم حاوی کلسترول پایین مصرف نمایند، می توانند به راحتی با تغییر غذای مصرفی شان به این هدف برسند. به طور مثال: به جای شیر معمولی از شیر ۱ درصد مصرف نموده، پنیر کم چربی بخورند، چربی گوشت را جدا کرده، از خوردن غذاهای سرخ کرده اجتناب نموده و به مقدار زیاد از میوه، سبزیجات و غلات، بدون بهره گیری از کره و چربی، استفاده نمایند، مادران شیرده، لازم نیست که برای پایین اوردن مقدار کلسترول در برنامهٔ غذایی شان، از میزان مصرف غذاهایی چون: تخم مرغ، گوشت و یا شیر بکاهند.