اختلال اضطراب در کودکان، چیست و چه عواملی دارد؟

کودکان وضعیت روانی ظریفی دارند. کودکی ممکن است با بهانه کردن دل درد مدرسه نرود. ممکن است به خاطر دوری از خانواده به سفرها و اردوهای مدرسه هم نرود. اگر امتحان و تستی هم نزدیک باشد که همه کودکان دچار اضطراب خواهند شد. اگر یکی از والدین به سفر برود، ممکن است کودک دچار ترس شود که ناگهان اتفاقی برای والدین رخ دهد. همگی این رفتارها شاید بخشی از اختلال اضطراب کودک باشد.
اضطراب و اختلال اضطراب کودک رفتار غیرعادی نیست. اما اگر درجه این نوع اضطراب بالاتر برود، باید به آن توجه کنید.

اختلال اضطراب کودک چیست؟
اضطراب یک حس است. هر چند که حسی ناخوشایند و ناراحت‌کننده است. هنگامی که فرزند شما به امتحان خود نزدیک می‌شود یا قرار است یک ارائه جلوی جمعیت بزرگی داشته باشد دچار اضطراب خواهد شد. در این حالت، چنین حسی کاملا عادی است. در برخی موارد اضطراب می‌تواند نشانه سلامت باشد و به عنوان یک حس مثبت برای حرکت به سمت آینده تلقی شود.
همه ما در طول زمان‌های مختلف دچار اضطراب خواهیم شد. هر کدام ما یک روش برای کنار آمدن با آن داریم. برخی به یک موسیقی گوش خواهند داد. یک راه‌حل دیگر برای مقابله با اختلال اضطراب کودک این است که کودک شما حرف‌های آرام‌بخش والدین خود را به خاطر بیاورد. همچنین نفس عمیق هم کمک خواهد کرد.
اما زمانی می‌توان از اضطراب به عنوان یک مشکل یاد کرد که کودک شما به هیچ‌وجه از حالت خود خارج نشود. اختلال اضطراب کودک باعث می‌شود که واقعیت ذهنی کودک تغییر کند. ممکن است ترس‌های کوچک و مشکلات کوچک آن‌ها به مسائلی عمیق تبدیل شود. اضطراب در مراحل عادی مشکلی ندارد. اما اگر زندگی کودک و شما را مختل کند پس به مرحله اختلال اضطراب رسیده است. خبر خوب این است که می‌توان این مشکل را حل کرد. اما ابتدا باید انواع اختلال اضطراب کودک را شناخت.

اختلال اضطراب کودک
از بین هشت کودک یکی از آن‌ها دچار مشکلات اضطراب است. هنگامی که نتوانیم این مشکلات را برطرف کنیم تبدیل به اختلالات اضطراب خواهند شد و تا سال‌ها با آن‌ها خواهند ماند. ۲۵ درصد ۱۳ تا ۱۸ ساله‌ها دچار نوعی از اختلال اضطراب هستند. اما تنها ۵.۹ درصد اختلال شدیدی دارند.
به عنوان والدین باید تمام تلاش خود را بکنید که به اختلال کودک خود کمک کند. اولین قدم این است که نوع اختلال اضطراب کودک را مشخص کنید. به صورت معمول، کودکان از اختلالاتی که ذکر خواهد شد رنج می‌برند.
اختلال اضطراب عمومی
هنگامی که کودک شما در مورد هر چیزی از زندگی نگران است، شانس این وجود دارد که او دچار اختلال اضطراب عمومی است. اضطراب همراه او خواهد بود و ممکن است که زندگی ساده و آرام را برای او سخت و سخت‌تر کند. بر اساس تحقیقات، ۴ میلیون نفر در آمریکا دچار این مشکل هستند. این اختلال عموما بین دختر‌ها شیوع بیشتری دارد.
حملات اضطراب
عموما این نوع از اختلال خیلی سریع خود را بروز می‌دهد. حملات اضطراب یک حس ناگهانی ترس است که باعث می‌شود واکنش فیزیکی مانند ضربان قلب بیشتر، کمبود نفس و از حال رفتن را تجربه کنید. برخی کودکانی که دچار چنین مشکلی هستند ممکن است با ترس اینکه دوباره دچار حمله شوند، واقعا دچار حمله شوند.
اختلال اضطراب جدایی
اختلال اضطراب جدایی، حالتی است که کودک در زمان جدایی از خانه، والدین یا عزیز تجربه خواهد کرد. کودکان کم‌سن به والدین خود وابسته هستند. به همین خاطر جای تعجبی نیست که در هنگام جدا شدن از آن‌ها کمی احساس اضطراب در آن متبلور شود.
لازم به ذکر است که این نوع اختلال و همچنین ترس از چهره‌های جدید یک رویداد طبیعی بین کودکان ۸ تا ۱۴ ماهه است. اما اگر کودک شما به عنوان مثال ۵ ساله است و همچنین در این شرایط قرار دارد، باید روی آن کار کنید. چون در این صورت او دچار این اختلال شده و می‌توان از آن به عنوان اختلال اضطراب کودک نام برد.
این نوع از استرس باعث می‌شود که کودک تصور کند اتفاق بدی برای او یا والدین در زمان جدایی رخ خواهد داد. در ادامه کودک حس خواهد کرد که همیشه باید کنار والدین باشد. به صورت معمول چنین اختلالی به خاطر یک اتفاق بد یا استرس‌زا ایجاد می‌شود. اتفاقی که کودک آن را تجربه کرده. گاهی اوقات هم کودکانی که والدین بیش از اندازه مراقب دارند یا اینکه در سابقه خانوادگی چنین اختلالاتی مشاهده می‌شود در ریسک بالاتری قرار دارند.
اختلال اضطراب اجتماعی
اگر فرزند شما به خاطر رفتن به یک مهمانی تولد، مهمانی مدرسه یا مهمانی خانوادگی نگران است و از آن دوری می‌کند، ممکن است که دچار چنین اختلالی باشد. ترسی که در کودک وجود دارد این است که شاید کاری کند که خجالت‌آور باشد و خود و خانواده را خجالت‌زده کند.
گاهی اوقات، کودکانی که ابزار اجتماعی کمتری در اختیار دارد، ترس بیشتری خواهند داشت. اما عموما این ترس باعث می‌شود که کودک بیشتر از پیش اشتباه کند و در نتیجه بیشتر نگران باشد. اگر این نوع اختلال اضطراب کودک حادتر شود، منجر به حملات اضطراب خواهد شد.
سکوت انتخابی
تصور کنید که کودک شما خیلی پرحرف و خوش‌صحبت است، اما ناگهان سکوت اختیار می‌کند و در زمان ملاقات با یک شخص مهم هیچ حرفی نمی‌زند. انگار که از قصد اینکار را انجام می‌دهد تا شما را خجالت‌زده کند. اما اینطور نیست. کودک شما احتمالا دچار سکوت انتخابی است.
در سکوت انتخابی که نوعی از اختلال اضطراب کودک است، کودک تصمیم می‌گیرد که در شرایطی خاص اصلا صحبت نکند. کودکانی که دچار چنین شرایطی هستند، در رویدادهای اجتماعی هیچ حرفی نخواهند زد. بچه‌هایی که دچار فوبیا جمعی یا اضطراب هستند، به چنین اختلالی دچار خواهند شد.
فوبیای مشخص
بعضی بچه‌ها از تاریکی ترس دارند. برخی حتی از دلقک‌ها می‌ترسند. این ترس به حیوانات، حشرات و فضاهای تنگ هم گسترش می‌یابد. در اکثر موارد، هنگامی که فرزند شما رشد می‌کند و بزرگ‌تر می‌شود، این ترس‌ها هم از بین خواهند رفت. اما ممکن است در برخی موارد به فوبیا و ترس بی‌پایه تبدیل شوند.
این نوع فوبیاها خیلی غیرمعمول نیست. این فوبیاها باعث می‌شوند که کودک از یک زندگی سالم لذت نبرد. چیزی که این فوبیا را فعال می‌کند برای هر کودکی متفاوت است. همانطور که گفتیم ممکن است یکی از عنکبوت برسد و دیگری از ارتفاع ترس داشته باشد.
رویدادهای دردناک یا عوامل ژنتیکی همگی تاثیرگذار هستند. عوامل محیطی و روبرو شدن کودک با شرایط مختلف به صورت تکرارپذیر هم باعث به وجود آمدن فوبیا می‌شود.
اختلال اضطراب پس از واقعه
استرس و اضطراب در واکنش به یک رویداد ناخوشایند کاملا عادی است. هنگامی که یک کودک یک صحنه ناخوشایند را مشاهده می‌کند، این ترس در او به وجود می‌آید که شاید دوباره هم رخ دهد. بسیاری از آدم‌ها از این ترس گذر خواهند کرد و می‌توانند با کمک و پشتیبانی یک زندگی عادی را تجربه کنند. اما برخی کودکان دوباره با این ترس روبرو خواهند شد و دچار اختلال اضطراب کودک می‌شوند. این کودکان مدام فکر می‌کنند که این اتفاق دوباره رخ خواهد داد.
وسواس فکری یا عملی
شستن پشت سر هم دست، بستن و باز کردن در به دفعات مشخص، تمیز کردن مداوم اتاق و تمیز کردن کمدها همگی نشانه‌ای از وسواس هستند. کودکانی که دارای وسواس یا OCD هستند این کار را انجام می‌دهند. وسواس زمانی به عنوان یک اختلال اضطراب شناخته می‌شد، اما حالا موقعیت اختلالی این رفتار تغییر کرده است.
کودکانی که دچار وسواس هستند در ذهن خود تفکراتی مفرط در مورد یک سری چیز دارد و همین باعث می‌شود که به نوع خاصی رفتار کنند. این رفتار از ترس و تفکرات غیرمنطقی سر می‌زند. این تفکرات ترسناک اضطراب را خلق می‌کنند.
به صورت کلی اختلال اضطراب و اختلال اضطراب کودک ممکن است چندگانه باشد. اما نباید کودک چنین تجربه‌هایی را در دوران کودکی خود داشته باشد.

چه چیزی باعث ایجاد اختلال اضطراب کودک می‌شود؟
برخی از کودکان، این مشکل را از خانواده خود دریافت می‌کنند. برخی دیگر هم به خاطر محیط پرورشی و رفتار پرورشی دچار اختلال اضطراب می‌شوند. اما دلایل مختلفی وجود دارد که باید با آن‌ها آشنا شد.
ژنتیک
البته تحقیقات دقیقی در این زمینه وجود ندارد و هیچ نوع سندی مبنی بر دریافت اختلال به صورت ژنتیک نیست. اما کودکانی که خانواده‌ای با تاریخچه اختلال دارند، در خطر بیشتری هستند. اما باید به خاطر بسپارید که اگر شما یا والدین شما اختلال اضطراب را تجربه کرده‌اند، الزاما کودک شما آن را تجربه نخواهد کرد.
عوامل محیطی
ژنتیک به تنهایی تاثیرگذار نیست. محیطی که کودک در آن پرورش می‌یابد هم تاثیرگذار است. افراد و رفتاری که کودک مشاهده می‌کند همگی نقشی تاثیرگذار خواهند داشت. پس اگر کودک شما رویدادهای استرس‌زایی را از سوی محیط یا والدین دریافت کند، در خطر اختلال خواهد بود.
کودکانی که آزار شفاهی، فیزیکی یا تعرض جنسی را تجربه کرده‌اند هم امکان رشد اختلال را دارند. کودکی که تجربه‌های زیر را دارد، شانس بیشتری برای پرورش اختلال اضطراب خواهد داشت:
-مشاهده یک رویداد خشن و مجرمانه
-تجربه یک تراژدی مانند مرگ یا جدایی
-تغییر سبک زندگی به خاطر یک اتفاق ناگهانی مانند شکست مالی
شرایط پزشکی
برای بعضی از کودکان، اختلال اضطراب کودک مشخصا مربوط به یک سری شرایط پزشکی است که نیاز به بستری شدن دارد. درمان بلندمدت می‌تواند تاثیرات فراوانی روی سبک زندگی کودک بگذارد. بیماری‌های که باعث اختلال خواهند شد عبارتند از:
-سرطان
-دیابت
-آسم یا بیماری انسداد ریه
-درد شدید
-عوارض جانبی برخی داروها
در برخی موارد نادر، رشد یک تومور می‌تواند باعث ایجاد اختلال شود.
شیمی بدن و ذهن
برخی اختلالات اضطراب مانند حمله اضطراب ممکن است به خاطر نحوه عملکرد مغز باشد. تغییر در ساختار شیمیایی مغز بر روی رفتار او تاثیرگذار خواهد بود. این نوع تغییر هم به ژنتیک یا تماس با مواد شیمیایی مربوط است. ممکن است همین تغییر ساختار یک سری احساسات را در کودک مذکو فعال کند.
بیشتر اوقات، اضطراب دلایل دارد و تنها به یک دلیل بسنده نخواهد کرد. پس تصور کنید که یک کودک، در خانواده خود تاریخچه مشکلات اضطراب دارد، یک صحنه خشن را تجربه کرده و به همین دو دلیل شانس بیشتری برای رسیدن به اختلال اضطراب کودک دارد.

علائم اختلال اضطراب کودک چیست؟
هنگامی که یک کودک دچار اضطراب در مورد یک سری نکته می‌شود، رفتاری تازه از خود نمایش می‌دهد. به دنبال این علائم فیزیکی و نشانه‌ها باشید تا متوجه شوید که آیا کودک شما دچار اختلال است یا خیر.
-نگرانی بیش از اندازه در مورد یک اتفاق
-زودرنجی و تغییر سریع حال و احوال
-بی‌قراری
-سخت بودن تمرکز بر روی یک مسئله
-مشکل در خوابیدن، یا خواب بودن به خاطر اینکه کودک مدام به رویداد بد و منفی فکر می‌کند
-تغییر در اشتها و عادت غذاخوردن
-احساس بلااستفاده بودن
-ترس بی‌دلیل
-پیدا کردن راه برای دوری از شرایط و افراد خاص
-ترس از رویداد بد که باعث حملات اضطراب خواهد شد
-وحشت کردن سریع
-حس اعتماد به نفس پایین
-دوستان کم بیرون از خانواده و کمبود زندگی اجتماعی
-نگرانی در مورد اتفاقی که هنوز رخ نداده
-انجام دادن یا فکر کردن به یک رویداد تکراری
-عرق کردن
-ضربان قلب بالا
-کم‌نفس بودن
-لرزیدن
-حالت تهوع و درد معده
-سرگیجه
کودکانی که دچار اختلال اضطراب هستند، ممکن است متوجه نشوند که چرا چنین حسی دارند. ممکن است حس تنهایی و ترس داشته باشند. اما به عنوان والدین، باید این رفتار را متوجه شوید و علائم را بخوانید. اگر حس می‌کنید که اتفاقات خارج از کنترل است، حتما با یک مشاور حرفه‌ای تماس بگیرید.

تشخیص اختلال اضطراب کودک
اگر نشانه‌هایی که بالا ذکر شد را در کودک خود مشاهده کرده‌اید، بهتر است که به یک دکتر متخصص مراجعه کنید. دکتر و مشاور هم یک سری تست مشخص را انجام خواهد داد:
یک ارزیابی روانشناسی که شامل یک سری مصاحبه بین روانشناس و کودک است. این تست برای درک بهتر نوع تفکر کودک انجام خواهد شد.
یک تست فیزیکی هم پیشنهاد می‌شود تا متخصص متوجه شود که آیا دلایل اختلال فیزیکی است یا خیر.
کودکانی که سن بالاتری دارند، یک تست را باید انجام دهند که از آن‌ها خواسته می‌شود ۲۰ سوال را پر کنند و این سوالات شامل مقدار اضطراب و ضربان قلب آن‌ها می‌شود.
متخصص ممکن است چندین تست دیگر را هم نسبت به علائمی که مشاهده شده بررسی کند. بعد از مشخص شدن جواب آزمایش‌ها، دکتر متخصص به شما پیشنهاد می‌کند که یک رواشناس یا روانپزشک را ملاقات کنید.