درباره داروی سیلدنافیل، دیابت کودکان را درمان می کند؟

محققان دانشگاه علوم پزشکی مشهد برای نخستین بار موفق به درمان دیابت انسپید (بی‌مزه) نفرولوژیک کودکان با استفاده از داروی «سیلد نافیل» شدند.
دکتر فاطمه قانع، فوق تخصص نفرولوژی کودکان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در این خصوص اظهار کرد: بیماری مادرزادی دیابت انسپید نفروژنیک در کودکان (NDI) یک بیماری ارثی است که تظاهرات آن در سنین شیرخوارگی به صورت عدم وزن‌گیری مناسب، اختلال تکامل، بی‌قراری، پلی‌اوری، پلی‌دیپسی(پرنوشی)، دهیدراتاسیون متوسط تا شدید، هیپرناترمی و حملات تشنج بروز می‌کند.
وی با اشاره به این که این بیماری به علت موتاسیون در ژن V۲R و یا موتاسیون در کانال آب AQP۲ بروز می‌کند، خاطرنشان کرد: در حالت طبیعی هورمون وازوپرسین بر روی رسپتورهای V۲ که در توبول‌های جمع کننده کلیه قرار گرفته‌اند. با فعال کردن cAMP و پروتئین کیناز A سبب فسفوریلاسیون رسپتورهای AQP۲ و افزایش این رسپتورها در مامبران آپیکال توبول‌های جمع کننده و سبب افزایش نفوذپذیری به آب می‌شود. همچنین افزایش غلظت cGMP با مکانیسم‌های مولکولی متعدد در فسفوریلازاسیون رسپتورهای AQP۲ و تجمع این رسپتورها در توبول‌های جمع کننده و افزایش باز جذب آب نقش مهمی را ایفا می‌کند.
قانع در ادامه تصریح کرد: تاکنون از روش‌های متعددی جهت درمان حمایتی این بیماران نظیر هیدراتاسیون مکرر، هیدروکلرتیازید و ترکیبات ضدالتهاب غیراستروئیدی استفاده شده که به صورت نسبی سبب کاهش علائم در تعدادی از بیماران می‌شود.
وی افزود: سیلد نافیل (Sildenafil) که یک داروی مهارکننده اختصاصی آنزیم فسفر دی استراز تیپ ۵ (PDE۵) است، سبب افزایش غلظت cGMP داخل سلولی و در نتیجه سبب تشدید و تجمع تعداد رسپتورهای AQP۲ در توبول‌های جمع کننده کلیه شده و لذا در درمان NDI موثر خواهد بود.
فوق تخصص نفرولوژی کودکان تصریح کرد: سیلدنافیل با بای پس کردن رسپتورهای V2R مستقیما سبب افزایش cGMP داخل سلولی شده و در نتیجه اثر خود را در درمان این بیماری ایفا می‌کند. این دارو تاکنون در مدل‌های حیوانی نظیر موش به این منظور استفاده شده و نتایج مفیدی به دست آمده ولی تاکنون بر روی نمونه انسانی استفاده نشده است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان کرد: این تحقیق برای نخستین بار در دنیا بر روی نمونه انسانی با کمک و راهنمایی پروفسور فرحناک اسدی، استاد ممتاز دانشکده پزشکی راش آمریکا، انجام شده است.
دکتر فاطمه قانع خاطرنشان کرد: سیلدنافیل دارویی است که موارد استفاده متعددی از جمله در درمان هیپرتانسیون ریوی در کودکان دارد و عوارض جانبی قابل توجهی تاکنون ذکر نشده است. استفاده از این دارو در درمان دیابت بی‌مزه کودکان در انسان که برای اولین بار در دنیا انجام شده است که با نتایج مفید و موثری همراه بوده است، می‌تواند گام بسیار بزرگی در درمان این بیماران باشد.
سیلدنافیل به میزان ۲mg/kg بر روی پسر ایرانی ۴.۵ ساله‌ای که از سن ۱۰ ماهگی با علائم شدید این بیماری تشخیص داده شده و به داروهای حمایتی نیز پاسخ نمی‌داد، با رضایت و آگاهی کامل والدین آزمایش شد و نتایج بسیار مفید و موثری چند روز بعد از درمان به دست آمد که بسیار قابل توجه بود. این مقاله تحقیقی اکنون در ژورنال نفرولوژی آمریکا (Am J Nephrol ۲۰۱۵;۴۲:۶۵-۶۹) به چاپ رسیده است.