ویتامین دی در کودکان، نشانه های کمبود آن

تقی بغدادی، فوق‌تخصص جراحی ارتوپدی اطفال با تاکید بر این که در کودکان پوکی استخوان وجود ندارد، مگر در شرایط خیلی خاص که تغذیه بسیار نامناسب باشد و مواد معدنی، مواد عالی و ویتامین‌های غیرمعدنی در بدن وجود نداشته باشد، می‌افزاید: پوکی استخوان به کمبود مواد معدنی در استخوان‌ها گفته می‌شود و علائم و اثرات آن در کودکان در حال رشد که صفحه رشد استخوانی آنها باز است نسبت به افراد بالغ متفاوت است، اما نکته مهمی که والدین باید توجه داشته باشند آن است که معمولا کمبود مواد معدنی در سنین رشد، موجب نرمی استخوان می‌شود که اثرات آن بیشتر در نزدیکی صفحات رشد دیده می‌شود.

بیماری پنهان در بزرگسالی
بی‌شک، کودکانی که به واسطه کمبود ویتامین D و اختلال جذب کلسیم در معرض نرمی استخوان قرار می‌گیرند و کمبود این ویتامین در آنها بسرعت تشخیص داده نشده و درمان نمی‌شوند، در سال‌های بعدی زندگی به پوکی استخوان مبتلا خواهند شد.
رئیس هیات مدیره انجمن جراحان ارتوپدی اطفال با اشاره به پوکی استخوان به عنوان بیماری پنهان شایع در ایران توضیح می‌دهد: البته این بیماری در افراد بالغ و بخصوص در بانوان بیشتر است و ضرورت دارد خانم‌ها برای بهتر شدن ساختار استخوان تغدیه مناسب و ورزش کافی داشته باشند.با وجود برخی تصورات غلط در بانوان مبنی بر کافی بودن تغذیه مناسب و مصرف ویتامین D برای پیشگیری از پوکی استخوان، در صورتی که خانم‌ها از فعالیت فیزیکی مناسب برخوردار نباشند، ساختار استخوانی آنها اشکال پیدا خواهد کرد.

فرزندانی با استخوان محکم
خوب است بدانید شایع‌ترین بیماری استخوانی در اطفال، نرمی استخوان است که این نرمی استخوان به طور معمول به دلیل کمبود ویتامین D است.
دکتر مجتبی ملک، فوق‌تخصص غدد با تاکید بر این که منبع اصلی تامین ویتامین‌D نور آفتاب است که متاسفانه کودکان ما به دلایل مختلف قادر به تامین آن نیستند به جام‌جم می‌گوید: گرچه منابع تغذیه‌ای بویژه لبنیات، تخم‌مرغ و غذاهای دریایی نیز منابع خوبی برای تامین بخشی از ویتامین D مورد نیاز روزانه کودکان محسوب می‌شود، اما در مجموع منابع غذایی ما غنی از این ویتامین نیستند و به این ترتیب چاره‌ای جز تامین این ویتامین از طریق مصرف مکمل دارویی آن وجود ندارد.
این متخصص تاکید می‌کند: البته در مناطقی که هوا پاکیزه‌تر است ما با عوارض کمبود این ویتامین ازجمله نرمی استخوان در اطفال کمتر مواجه هستیم. متاسفانه در حال حاضر ۷۰ درصد مردم ما از کودکان گرفته تا بزرگسالان با کمبود ویتامین‌D مواجهند که بسته به میزان کمبود این ویتامین (از طریق آزمایش خون باید مشخص شود) باید مکمل دریافت کنند. با این حال باید بدانید هر فرد به طور روزانه باید از طریق منابع مختلف ۴۰۰ تا ۸۰۰ واحد ویتامین D دریافت کند.

آلودگی هوا، دشمن استخوان‌ها
دکتر بغدادی نیز با اشاره به نقش آلودگی هوا در افزایش نرمی استخوان اطفال می‌افزاید: در حال حاضر در شهر تهران تعداد زیادی از کودکان با مشکلات استخوانی مراجعه می‌کنند و آزمایشات‌‌ انجام می‌دهند که در بیشتر موارد نتیجه این آزمایش‌ها کمبود ویتامین D را در آنها مشخص می‌کند. به همین دلیل بسیاری از متخصصان اطفال برای کودکان از ماه‌های چهارم و پنجم به بعد و در دوره‌های شیرخواری مصرف این ویتامین را تجویز می‌کنند.

این کودکان کمبود ویتامین D دارند
وی تاکید می‌کند: آلودگی هوا مانع رسیدن اشعه‌های مفید آفتاب و برخورد مستقیم آن با پوست می‌شود و به همین دلیل نیز تحقیقات نشان می‌دهد که در طول زمستان آثار کمبود ویتامین D بیش از تابستان و بهار است. به همین دلیل حداقل، ۵۰ درصد اطفالی که آزمایش ویتامین D می‌دهند زیر وضعیت طبیعی هستند. از آنجا که کمبود این ویتامین در بروز بیماری‌هایی نظیر‌ ام‌اس نیز موثر است باید این مساله مورد توجه جدی قرار بگیرد.

کودکانی‌که باید قرص ویتامین‌D بخورند
ویتامین D از ویتامین‌های محلول در چربی است که برای جذب کلسیم از روده و استحکام استخوان‌ها لازم است.
به گفته دکتر ملک، نوزادان و کودکان تا دو سالگی ویتامین D مورد نیازشان را از طریق قطره خوراکی دریافت می‌کنند، اما در سنین بالاتر میزان مورد نیاز روزانه را باید از طریق مصرف روزانه لبنیات غنی از ویتامین D، تخم‌مرغ و ماهی (حداقل دو تا سه بار در هفته) و قرار گرفتن در معرض آفتاب مستقیم به مدت ۲۰ دقیقه در روز دریافت کنند.‌ وی تاکید می‌کند: از آنجا که تامین ۴۰۰ تا ۸۰۰ واحد ویتامین D روزانه از طرق فوق معمولا مقدور نیست، مصرف قرص این ویتامین در کودکان با توجه به میزان کمبودشان ضروری است که برای این منظور به طور معمول باید مصرف یک قرص ۵۰ هزار واحدی در هفته به مدت دو تا سه ماه صورت بگیرد.

کمبود ویتامین D با ما چه می‌کند؟
در اثر کمبود ویتامین D در بدن، نرمی استخوان ایجاد می‌شود
در اثر کمبود ویتامین D، جذب کلسیم از روده‌ها متوقف می‌شود و مشکلات استخوانی بروز می‌کند.
دندان‌های کودک دیر درمی‌آیند و دچار پوسیدگی زودرس می‌شوند.
بچه‌ها دیرتر راه می‌افتند.
بد شکل شدن لگن بویژه در دخترها بروز می‌کند که می‌تواند سبب تنگی لگن در آنها شود.
افراد، کوتاه قد می‌شوند.