دیابت دوران بارداری، چطور از آن پیشگیری کنیم؟

دیابت بارداری نوعی از دیابت است که در طول بارداری بروز می‌کند. پیشگیری از دیابت بارداری همیشه ممکن نیست اما زنان باردار می‌توانند قدم‌هایی را در راستای پیشگیری از آن به پیش بردارند.
بر مبنای اعلام CDC دیابت بارداری سالانه تقریباً در 2 تا 10 درصد بارداری‌های ایجاد شده بروز می‌نماید.
دیابت بارداری می‌تواند هم بر مادر و هم بر جنین تأثیرات منفی داشته باشد. اثرات ممکن در این مورد شامل موارد زیر است:
- افزایش فشار خون در مادر
- بالا رفتن خطر بروز پره‌اکلامپسی
- افزایش خطر ابتلاء زن به دیابت نوع 2 در ادامه زندگی
- افزایش وزن هنگام تولد بچه
- زایمان زودرس
- پایین بودن سطح قند خون بچه در هنگام تولد

پیشگیری از دیابت بارداری
اگرچه دیابت بارداری همیشه قابل پیشگیری نیست، زنان می‌توانند کارهایی را برای کاهش شانس بروز آن انجام دهند.
در شرایط برخورداری از وزن در محدوده سالم باردار شوید
زنی که در صدد باردار شدن است باید گزینه‌هایی از سبک زندگی را انتخاب کند که می‌توانند به وی در رسیدن به وزن سالم در زمان بارداری و حفظ آن در ادامه کمک کنند.
نویسندگان یک مطالعه در سال 2018 به داده‌های دیابت بارداری مربوط به 10 سال گذشته پرداخته و به این جمع‌بندی رسیده‌اند که داشتن اضافه وزن یک ریسک فاکتور مهم در این مورد بوده است.
تحقیق دیگری تأیید می‌کند که داشتن شاخص توده بدن (BMI) بالاتر از ۲۵ احتمال ابتلاء به دیابت بارداری را در زنان افزایش می‌دهد. به هر جهت، محققان همچنین نوشته‌اند که ایجاد تغییرات در رژیم غذایی ریسک مورد بحث را کاهش می‌دهد.
زنان در صدد کاهش وزن می‌توانند تعدیل‌هایی مثل موارد فهرست شده در زیر را لحاظ کنند:
- صرف غذا در وعده‌های حاوی مقادیر کمتر
- اجتناب از خوردن غذاهای حاضری و "فاقد ارزش"
- جایگزینی هله هوله با میوه
- خوردن پروتئین کم‌چرب بیشتر مثل ماهی و توفو برای افزایش زمان سیری
- افزایش مصرف فیبر غذایی از طریق خوردن مقدار زیاد سبزیجات و غلات کامل
- جایگزین کردن آب میوه، نوشیدنی‌های حاوی قهوه و شیر و سوداها با دمنوش‌های گیاهی، قهوه سیاه، یا آب گازدار با لیمو یا برش لیمو
ورزش
ورزش یک قسمت حیاتی از حفظ وزن در محدوده سالم است. هم پیش از بارداری و هم در کوران آن ورزش به پیشگیری از دیابت بارداری کمک می‌کند. ورزش به بیشتر حساس شدن بدن در برابر انسولین کمک می‌کند. انسولین هورمونی تولید شده توسط لوزالمعده است که به تنظیم سطح قند خون کمک می‌نماید.
شروع فعالیت بدنی و ورزش پیش از باردار شدن ایده خوبی است، حتی اگر این کار به معنی ایجاد تغییرات ساده و دراز مدت در سبک زندگی باشد. برای هر فرد دچار سبک زندگی ساکن و فاقد تحرک قدم‌های مرتبط می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- راه رفتن یا دوچرخه‌ سواری برای رفتن بر سر کار
- پارک کردن با فاصله دور از مقصد و پیاده‌روی مسافت باقی مانده
- بالا رفتن از راه‌پله به جای استفاده از آسانسور
- انجام فعالیت‌هایی در اوقات فراغت مثل پیاده‌ روی، باغبانی یا بازی با کودکان در فضای باز
- تمرین یوگا، که شکل ایده‌آل آن شرکت در کلاس‌های یوگا مخصوص زنان باردار یا مبتدیان است
- انجام ورزش‌های کم‌برخورد مثل شنا
- پیوستن به یک باشگاه ورزشی برای حفظ انگیزش
هر زنی که در صدد پیشگیری از دیابت بارداری است باید انجام حدود ۳۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط به مدت ۴ تا ۵ بار در هفته را در برنامه زندگی خود لحاظ کند. ورزش با شدت متوسط می‌تواند باعث تعریق شود.
انتخاب‌ ورزش مناسب برای قلب شامل دوچرخه ثابت، راه‌پیمایی، و شنا است.
به هر حال، زنان باردار باید با پزشک در مورد هر رژیم ورزشی تازه مشورت کنند و در مورد انواع ایمن ورزش برای هر مرحله از بارداری از پزشک اطلاعات بگیرند.
تغذیه مناسب در طول بارداری
در طول بارداری ناخوشی صبحگاهی، ولع غذا، و ناسازگاری غذا خوردن بر مبنای رژیم غذایی مغذی را به کاری توأم با چالش تبدیل می‌کند.
به هر حال، تغذیه خوب می‌تواند به پیشگیری از دیابت بارداری کمک کرده و زنان را مطمئن سازد که در طول هر سه ماهه از بارداری به وزن مناسب دست خواهند یافت.
گزینه‌های غذایی خوب شامل موارد زیر است:
- پروتئین‌های کم چربی مثل انواع لوبیا، ماهی، توفو و ماکیان سفید
- چربی‌های مفید مثل موارد مربوط به آجیل، روغن زیتون، روغن نارگیل، و دیگر چربی‌های برگرفته از منابع گیاهی
- غلات کامل مثل برنج قهوه‌ای، پاستا، بلغور جو و نان
- فرآورده‌های لبنی کم-چرب مثل ماست یونانی
- سبزیجات فاقد نشاسته
- انواع میوه
بهترین کار اجتناب از موارد زیر است:
- غذاهای فرآوری شده
- نوشابه‌های قنددار شامل نوشیدنی‌های دارای قهوه بسته‌بندی شده، نوشابه‌های انرژی‌زا، آب میوه و انواع سودا
- قند بیش از حد یا افزوده
ویزیت‌ منظم توسط متخصص زنان
زنان باید در طول دوره بارداری به طور منظم توسط متخصص زنان و زایمان ویزیت شوند. در طول این ویزیت‌ها، پزشک در مورد بارداری سؤالاتی را مطرح کرده و به علایم تازه خواهد پرداخت.
پزشک در عین حال ناحیه لگن را معاینه کرده و از سونوگرافی برای بررسی وضعیت جنین در حال رشد استفاده می‌کند. پزشک ممکن است بتواند برخی نشانه‌های اولیه دیابت بارداری را شناسایی کرده و راه‌هایی را برای کمک به پیشگیری از آن پیشنهاد دهد.
در فاصله بین هفته ۲۴ و هفته ۲۸ بارداری، زنان باردار در مورد دیابت بارداری غربالگری می‌شوند. اگر نتایج در این مورد مثبت باشد پزشک برای پیشگیری از عوارض با بیمار صحبت خواهد کرد.

ریسک فاکتورهای دیابت بارداری
چند ریسک فاکتور اولیه شامل موارد زیر در مورد دیابت بارداری مطرح است:
- داشتن اضافه وزن یا چاق بودن
- سابقه ابتلاء به دیابت بارداری در بارداری‌های پیشین
- داشتن یک عضو در خانواده مبتلاء به دیابت نوع 2
- داشتن تبار آفریقایی آمریکایی، آمریکایی ایتالیایی، بومیان آلاسکا، اسپانیایی یا جزایر اقیانوس آرام
- داشتن پیش‌دیابت

نشانه‌ها و علایم اولیه دیابت بارداری
بسیاری از زنان مبتلاء به دیابت بارداری دچار علایم قابل توجهی نمی‌شوند. همچنین ممکن است تمیز دادن علایم مورد بحث از مواردی که بر اثر تغییرات معمول در بارداری روی می‌دهند دشوار باشد.
نشانه‌ها و علایم ممکن در دیابت بارداری می‌تواند موارد زیر را شامل باشد:
- تشنگی بیش از حد
- خستگی مفرط
- تکرر ادرار، حجم زیاد ادرار
- وجود قند در ادرار
- موارد متعدد عفونت مثانه، عفونت واژن یا عفونت پوست
- تاری دید
- تهوع

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
معمولاً دیابت بارداری به عنوان بخشی از بحث‌های ویزیت‌های منظم بارداری مطرح است.
به هر حال، هر زنی که تغییراتی را در علایم یا دیگر عوارض تجربه می‌کند باید با پزشک یا دیگر متخصصان مراقبت‌های پزشکی در اولین فرصت ممکن مشورت کند.
پزشک می‌تواند از زنان در مورد علایم سؤال کرده و در مورد ضرورت تست‌های بعدی تصمیم بگیرد.

خلاصه
همیشه اوقات پیشگیری از دیابت بارداری ممکن نیست. برخی ریسک فاکتورها احتمال ابتلاء به دیابت بارداری در طول حاملگی را در زنان افزایش می‌دهند.
به هر حال حفظ وزن در محدوده سالم پیش از تشکیل نطفه و پس از آن، خوردن غذاهای خوب، و ورزش منظم در طول بارداری می‌توانند خطر مزبور را کاهش دهند.
هر زنی که در مورد ابتلاء خود به دیابت بارداری نگران بوده یا در ریسک بالاتری برای ابتلاء به آن قرار داشته باشد باید با پزشک در این مورد مشورت کند.