بستن لوله های رحم، جهت جلوگیری از بارداری

استریلیزاسیون زنانه یا بستن لوله رحمی یک عمل جراحی است که برای جلوگیری دائمی از باردار شدن انجم می‌شود. در این عمل، لوله‌های فالوپی بسته می‌شوند. زمانی که زنان تصمیم می‌گیرند که دیگر بچه‌دار نشوند، استفاده از این روش می‌تواند یک راه مناسب برای این منظور باشد. این عمل کمی پیچیده‌تر و گران‌تر از عمل استریلیزاسیون مردانه (وازکتومی) است. حدود ۲۷ درصد از زنانی که در سن باروری هستند از عمل استریلیزاسیون زنانه برای کنترل بارداری استفاده می‌کنند. این معادل ۱۰٫۲ میلیون نفر از زنان می‌شود. استریلیزاسیون زنانه متداول‌ترین روش در کشورهای در حال توسعه است. زنانی که بین سنین ۴۰ تا ۴۴ سال هستند بیشتر از زنان در سایر گروه‌های سنی از این روش برای جلوگیری از بارداری استفاده می‌کنند، تقریباً ۵۱ درصد از این زنان انجام عمل بستن لوله‌های رحم را برای پیشگیری از بارداری مورد توجه قرار می‌دهند.

آیا انجام عمل استریلیزاسیون زنان برای شما مناسب است؟
معمولاً پزشک در موارد زیر برای جلوگیری از بارداری انجام عمل بستن لوله‌های رحم را توصیه می‌کند:
شما به تعداد دلخواه، فرزند داشته باشید.
باردار شدن برای شما خطرناک باشد.
احتمال این که شما ناقل بیماری‌های خطرناک ژنتیکی باشید بالا باشد.
شما نتوانید از روش‌های دیگر پیشگیری از بارداری استفاده کنید.

مزایای انجام این عمل چیست؟
بستن لوله‌های فالوپی تقریباً همیشه باعث استریلیزاسیون مادام‌العمر می‌شود. این یک روش بسیار مطمئن برای جلوگیری از بارداری است. بستن لوله‌ها ممکن است به جلوگیری از بروز عفونت‌های خطرناکی به نام بیماری التهابی لگن نیز کمک کند. عشق‌بازی با قرار دادن وسایل کنترل بارداری یا از بین برنده اسپرم قطع نمی‌شود. نیازی نیست که شما هر روز قرص مصرف کرده یا برای کنترل آن، مورد تزریق قرار گیرید.

لاپاروسکوپی یا بستن لوله رحمی چیست؟
لاپاروسکوپی برای بستن لوله رحمی یک عمل است که در آن پزشک لوله‌های فالوپی زنان را برای جلوگیری از بارداری می‌بندد. این نوعی استریلیزاسیون برای زنان است. لوله‌های فالوپی، تخم را به درون رحم حمل می‌کنند. پزشک با استفاده از لاپاروسکوپ (یک لوله باریک با چراغ و یک دوربین کوچک) لوله‌های فالوپی را می‌بیند. پزشک از یک لوله باریک دیگر که ابزار بستن لوله روی آن نصب شده است نیز استفاده می‌کند. با این کار از باردار شدن جلوگیری می‌کند زیرا اسپرم نمی‌تواند به تخم‌ها رسیده و آنها را بارور کند.

چگونه باید برای انجام عمل لاپاروسکوپی آماده شد؟
پزشک ممکن است قبل از انجام عمل جراحی، دستور انجام آزمایش بارداری را بدهد. حتی اگر شما نسبت به بیهوشی واکنش‌های آلرژیک دارید باید حتماً پزشک را مطلع کنید. برای مراقبت‌های پس از انجام عمل جراحی برنامه‌ریزی کنید. شما به استراحت نیاز دارید. سعی کنید از افراد دیگر برای انجام امور روزمره خود کمک بگیرید. دستورالعمل‌های پزشک در مورد مصرف دخانیات قبل و بعد آر عمل را رعایت کنید. احتمال بروز مشکلات تنفسی در زمان انجام عمل جراحی نیز وجود دارد. هر دستورالعملی که پزشک به شما می‌دهد را رعایت کنید. اگر شما تحت بیهوشی عمومی قرار گرفتید، شب قبل از انجام عمل غذای سبکی مانند سوپ یا سالاد بخورید. پس از نیمه شب چیزی نخورید و نیاشامید. حتی قهوه، چای یا آب نیز ننوشید.

پس از انجام عمل جراحی چه اتفاق می‌افتد؟
ممکن است برای ریکاوری شما چند ساعت تا یک شب در بیمارستان بستری شوید. معمولاً شما روز بعد از انجام عمل جراحی ترخیص می‌شوید. بیهوشی ممکن است برای مدتی باعث خواب‌آلودگی یا نیمه هشیاری شما شود. ممکن است عادات بیرون‌روی و اجابت مزاج شما نیز به مدت چند روز تغییر یابد. ممکن است شما قادر به دفع ادرار خود نبوده و نیاز به استفاده آر کاتتر یا سوند (یک لوله کوچک) داشته باشید که از طریق مجرای ادرار (یک لوله از مثانه به بیرون) به مثانه شما وصل شود. شما باید از انجام فعالیت‌های سنگین مانند بلند کردن اجسام خودداری کنید. در مورد نحوه بلند کردن اجسام، مراحل دیگری که باید انجام دهید و زمانی که دوباره باید برای چک آپ به مطب مراجعه کنید از پزشک خود سؤال کنید.

چه موقع پس از انجام عمل استریلیزاسیون می‌توان رابطه جنسی داشت؟
پزشک قادر به تعیین زمان برای ادامه رابطه مطمئن جنسی پس از انجام عمل بستن لوله‌های رحم است و البته برخی افراد باید به مدت یک تا دو هفته صبر کنند. اگر برداشتن لوله‌ها بلافاصله پس از زایمان انجام شود، ممکن است این زمان حداقل به ۴ هفته برسد. برخی زنان ممکن است تا مدت یک سال در هنگام برقراری رابطه جنسی دچار درد و ناراحتی شوند.

آیا انجام این عمل باعث محافظت در برابر بیماری‌های انتقالی جنسی می‌شود؟
خیر، بستن لوله رحمی فقط نوعی استریلیزاسیون دائمی است که هیچ گونه محافظتی در برای بیماری‌های انتقالی جنسی برای مردان یا زنان انجام نمی‌دهد. استریلیزاسیون فقط به معنی کنترل مؤثر بارداری است. استفاده از کاندوم بهترین روش برای کاهش احتمال ابتلا و گسترش بیماری‌های انتقالی جنسی است و روش استریلیزاسیون هیچ کمکی برای رسیدن به این منظور نمی‌کند.

رژیم غذایی پس از انجام عمل جراحی
بیمار باید رژیم مایعات خود را در ۱۲ ساعت پس از انجام عمل حفظ کند (آبمیوه، چای و سوپ). پس از گذشت ۱۲ ساعت اول، اگر همه چیز عادی بوده و شما حالت تهوع و استفراغ یا کرامپ شکمی و نفخ نداشتید می‌توانید رژیم غذایی عادی خود را ادامه دهید.

آیا می‌توان پس از انجام عمل جراحی، استحمام کرد؟
اگر همه چیز خوب پیش برود، شما می‌توانید ۴۸ ساعت پس از انجام عمل با مراقبت درست از زخم‌ها دوش بگیرید. وارد وان حمام شدن، استخر رفتن یا وان گرم تا یک هفته پس از انجامم عمل جراحی می‌تواند خطرناک باشد. بردن زخم‌های تازه زیر فشار آب می‌تواند احتمال ابتلا به عفونت زخم را افزایش دهد.

آیا باید پس از انجام عمل لاپاروسکوپی حرکت کرد؟
زمانی که اثر بیهوشی آر بین رفت شما باید سعی کنید که حرکت کنید. این کار به رهایی از گازهای جمع شده در شکم و همچنین کاهش احتمال ایجاد ترامبوامبولی پنومانی و چسبندگی کمک می‌کند. باید از بالا رفتن از تعداد زیادی پله خودداری کنید. باید تا ۱۴ روز پس از انجام عمل لاپاروسکوپی از انجام فعالیت‌های سنگین مانند بلند کردن اجسام، بالا رفتن از پله و انجام ورزش‌های سنگین خودداری کنید.

چه موقع می‌توان سر کار بازگشت؟
بیماران پس از انجام عمل لاپاروسکوپی زودتر از عمل‌های باز دیگر می‌توانند به فعالیت‌های روزمره خود بپردازند. اگر بیمار کار اداری یا کارهای کم‌تحرک مشابه انجام می‌دهد می‌تواند بلافاصله پس از احساس بهبودی و معمولاً فقط پس از گذشت چند روز به فعالیت‌های شغلی خود بپردازد. اگر بیمار باید کارهای کارگری سنگین انجم دهد بهتر است ۲ هفته مرخصی بگیرد.

استریلیزاسیون زنانه در برابر وازکتومی
وازکتومی عمل استریلیزاسیون دائمی برای مردان است. این کار با بستن، برش یا مسدود کردن لوله مردان برای جلوگیری از انتشار اسپرم انجام می‌شود. این عمل را می‌توان از طریق ایجاد یک شکاف کوچک و تحت بیهوشی موضعی انجام داد. معمولاً تأثیر انجام عمل وازکتومی ۲ تا ۴ ماه پس از انجام آن مشخص می‌شود. پس از گذشت یک سال، این عمل کمی مؤثرتر از عمل استریلیزاسیون زنانه است. وازکتومی هم مانند استریلیزاسیون زنانه، در برابر عفونت‌های ناشی از بیماری‌های انتقالی جنسی تأثیری ندارد. زوج‌ها ممکن است به یکی از دلایل زیر اقدام به انجام عمل وازکتومی کنند:
معمولاً روشی مقرون به صرفه‌تر است.
در بیشتر موارد یک عمل مطمئن، بی‌خطر و کم تهاجمی محسوب می‌شود.
احتمال حاملگی در خارج از رحم را افزایش نمی‌دهد.
به عبارت دیگر، از آنجا که اثر انجام عمل بستن لوله رحمی، فوری است، زوج‌ها ممکن است انجام عمل استریلیزاسیون زنانه را انتخاب کنند در حالی که وازکتومی ممکن است پس از چند ماه اثر کند.

خطرات احتمالی همراه با این عمل چیست؟
به ندرت عمل بستن لوله رحمی زنان عارضه‌ای ایجاد می‌کند. زمان قرار گرفتن تحت بیهوشی عمومی برخی خطرات احتمالی وجود دارد. در مورد این خطرات با پزشک خود صحبت کنید.
ارگان‌های داخل شکم، غدد یا عروق خونی ممکن است دچار آسیب‌دیدگی شوند. ممکن است در زمان انجام عمل لاپاروسکوپی برای ترمیم این آسیب‌دیدگی‌ها نیاز به انجام عمل‌های جراحی دیگر روی شکم خود پیدا کنید.
پوشش دیواره شکم ممکن است متورم شود.
ممکن است لخته خون وارد جریان خون شده و عروق ریه‌ها، لگن یا پاها را مسدود کند. به ندرت ممکن است یک لخته خونی باعث انسداد عروق در قلب و مغز شده و باعث بروز حمله قلبی یا سکته مغزی شود.
ممکن است بیحسی موضعی نتواند ناحیه تحت درمان را به طور کامل بیحس کند و شما کمی احساس ناراحتی پیدا کنید. همچنین در برخی موارد نادر ممکن است شما نسبت به داروهای استفاده شده برای بیهوشی، واکنش‌های آلرژیک نشان دهید. در بیشتر موارد، بیحسی موضعی بی‌خطرتر و مطمئن‌تر از بیهوشی عمومی است.
بافت اسکار ممکن است در ارگان‌های داخل لگن ایجاد شود.
ممکن است پس از انجام عمل، شما کمی درد داشته باشید
ممکن است عروق شما دچار آسیب‌دیدگی شده و باعث خونریزی شدید شوند.
ممکن است بخشی از روده کوچک یا روده بزرگ دچار آسیب‌دیدگی شده که می‌تواند باعث بروز عفونت یا فیستول بین روده و پوست، واژن یا ارگان‌های دیگر شود که برای ترمیم آنها باید عمل‌های جراحی دیگری نیز انجام شوند.

ممکن است دچار عفونت یا خونریزی شوید
با این که عمل بستن لوله رحمی (توبکتومی) یک روش استریلیزاسیون دائمی محسوب می‌شود اما بازهم احتمال کمی وجود دارد که زنانی که تحت عمل بستن لوله رحمی قرار گرفته‌اند باردار شوند. اگر شما لوله‌های رحم خود را بسته‌اید و باردار شدید، احتمال این که این حاملگی خارج از رحم رخ داده باشد بسیار زیاد است که در این صورت شما باید تحت عمل جراحی توبکتومی قرار گیرید.