کیست بارتولن واژن، علل بروز و علائم

غدد بارتولن دو اندام کوچک هستند که در زیر پوست در ناحیه تناسلی زنان قرار دارند. آن‌ها در هر دو طرف چروکیدگی پوست (لب‌های آلت تناسلی) قرار دارند و واژن و رحم را احاطه می‌کنند. بیشتر اوقات این غدد قابل احساس یا دیدن نیستند. وظیفه غدد بارتولن تولید مقداری مایع مخصوص است که سبب مرطوب شدن قسمت خارجی آلت تناسلی یا فرج می‌شود. این مایع از لوله‌های کوچکی که نزدیک قسمت باز واژن هستند به بیرون تراوش می‌کند. این لوله‌ها، کانال‌های بارتولن نامیده می‌شود. اگر این کانال‌ها مسدود شود مایع در غدد جمع می‌شود. غده مسدود شده، کیست بارتولن نامیده می‌شود. اندازه این کیست‌ها می‌تواند بین اندازه یک نخود تا یک مهره بزرگ متغیر باشد. این کیست‌ها معمولاً به آرامی رشد می‌کنند. درصورتی‌که غده یا کانال بارتولن عفونی شود به آن آبسه غدد بارتولن گفته می‌شود. کیست غده بارتولن معمولاً کوچک ولی دردناک است و برخی از آن‌ها بدون هیچ‌گونه درمانی، رفع می‌گردند.
گاهی برخی از زنان دارای کیست بارتولن هستند اما چیزی درباره آن نمی‌دانند و تا زمان مراجعه به متخصص از وجود آن نیز باخبر نمی‌شوند. درصورتی‌که شما برخی علائم را داشته باشید لازم است حتماً به متخصص مراجعه کرده و درصدد درمان برآیید. درصورتی‌که کیست برتولن عفونی شود لازم است بر روی آن درمان انجام پذیرد. گاهی داروهای آنتی‌بیوتیک سبب درمان عفونت و کیست برتولن می‌شوند. انجام یک عمل جراحی کوچک نیز جهت درمان این مشکل، روشی شایع است. عملی که برای درمان انتخاب می‌شود به اندازه کیست یا آبسه و مشخصات آن و همچنین نظر متخصص زنان و زایمان مربوطه بستگی دارد. معمولاً تمامی عمل‌ها موفقیت‌آمیز انجام شده و احتمال بروز مجدد کیست برتولن در فرد بسیار پایین است.

دلایل ایجاد کیست بارتولن
معمولاً علت مسدود شدن کانال‌های بارتولن ناشناخته است اما در برخی موارد این مسئله به انتقال باکتری‌های عفونت‌زای جنسی مانند سوزاک یا کلامیدیا یا سایر باکتری‌ها مانند اشرشیا کولی نسبت داده می‌شود.

عوامل پرخطر
زنانی که دارای شرایط زیر باشند بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به کیست بارتولن هستند:
جوان و فعال در زمینه جنسی باشند.
تاکنون حامله نشده باشند.
به تازگی یک حاملگی داشته باشند.

علائم کیست بارتولن
چنانچه کیست بارتولن در فرد کوچک باشد معمولاً بیمار هیچ علائمی را در خود مشاهده نمی‌کند اما کیست‌های بزرگ یا کیست‌های عفونی (آبسه) نشانه‌هایی را به همراه دارد. علائم کیست‌هایی که عفونی نیستند به شرح زیر است:
وجود توده دردناک در فرج
قرمزی یا تورم در فرج
احساس ناراحتی در فرد هنگام راه رفتن، نشستن و یا فعالیت جنسی
نشانه‌های کیست‌های عفونی به شرح زیر است:
دردی که به طور مداوم شدیدتر شده و راه رفتن، نشستن و یا حرکت به اطراف را در بیمار سخت می‌کند.
تب و لرز
تورم در ناحیه تناسلی
خروج مایع از کیست

تشخیص
پزشکان معمولاً با انجام یک آزمایش می‌توانند به تشخیص این عارضه بپردازند. یک تورم آبکی برتولن (کیست) یا توده‌ای از چرک‌های خونی (آبسه) ظاهر خاصی دارد. معمولاً نیاز به آزمایش خاصی برای تشخیص آن نیست. گاهی نمونه‌ای از چرک‌های داخل آبسه برداشته می‌شود. این نمونه جهت بررسی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا مشخص شود چه عاملی سبب به وجود آمدن این عفونت شده است. این کار به پزشک در جهت تشخیص و تجویز آنتی‌بیوتیک مناسب به بیمار در صورت نیاز کمک می‌کند.

درمان کیست بارتولن
حمام آب گرم
برخی از افراد اذعان می‌کنند نشستن در آب گرم برای مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه، سه یا چهار بار در روز باعث ترکیدن و باز شدن طبیعی کیست بارتولن می‌شود. هنوز کاملاً مشخص نیست این نظریه تا چه حد درست کار می‌کند اما همواره بهترین راهکار در صورت مواجهه با کیست فوق مراجعه به پزشک است.
داروها
استفاده از یک دوره آنتی‌بیوتیک در بسیاری موارد باعث درمان کیست بارتولن عفونی شده و یا آبسه غدد بارتولن می‌شود. هر چه مقدار چرک‌های خونی به وجود آمده بیشتر باشد، آبسه ایجاد شده بزرگ‌تر شده و احتمال اینکه استفاده از آنتی‌بیوتیک به تنهایی بتواند آن را درمان کند کمتر می‌شود. در آبسه‌های بزرگ، معمولاً لازم است چرک موجود تخلیه شود. پس از آن از آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شود.
تخریب غده با نیترات نقره
نیترات نقره ترکیبی شیمیایی است که گاهی جهت سوزاندن رگ‌های خونی جهت جلوگیری از خونریزی به کار می‌رود. در روش تخریب غده با نیترات نقره یک چسب جامد کوچک نیترات نقره استفاده می‌شود. در این روش یک خراش در پوست احاطه کننده واژن و دیواره کیست یا آبسه ایجاد می‌شود. سپس آبسه یا کیست واژن تخلیه می‌شود و یک تکه نیترات نقره در فضای خالی ایجاد شده در نتیجه تخلیه کیست وارد می‌شود. نیترات نقره باعث کوچک شدن و تبدیل شدن حفره کیست به یک توده کوچک جامد می‌شود. بعد از گذشت دو یا سه روز نیترات نقره و کیست باقیمانده برداشته شده و یا خودبه‌خود می‌افتد.
ل یزر دی‌اکسید کربن
لیزر دی‌اکسید کربن جهت ایجاد یک برش در پوست فرج بیمار استفاده می‌شود. با این کار کیست می‌تواند تخلیه شود. سپس می‌توان کیست را برداشت، با استفاده از لیزر تخلیه کرد و یا اجازه داد در محل خود با یک سوراخ کوچک که مایع‌های درون آن از آن طریق می‌توانند تخلیه شوند باقی گذاشت.
مارسوپیالیزیشن
روش سنتی و قدیمی جهت درمان کیست یا آبسه برتولن استفاده از یک جراحی کوچک با نام مارسوپیالیزیشن است. این عمل ممکن است با بیهوشی کامل بیمار انجام شود. این روش می‌تواند توسط بی‌حسی موضعی نیز انجام شود. در این صورت پوست مناطق تحت عمل باید با استفاده از تزریق مواد بی‌حسی، بی‌حس شود. یک برش کوچک درست در داخل محل ورودی واژن در کیست یا آبسه ایجاد می‌شود و هرگونه مایع یا چرکی از آن خارج می‌شود. این برش حدود یک سانتیمتر طول دارد. سپس با استفاده از بخیه کیست باز شده را به پوست وصل می‌کنند. سپس یک مجرای باز دائمی جهت خروج هر گونه مایعی از کیست ایجاد می‌شود. در ابتدا مجرای ایجاد شده مانند یک کیسه است اما رفته رفته کوچک‌تر شده و با گذشت زمان بسیار ناچیز و غیر قابل توجه می‌شود. این مجرای جدید یک کانال جدید می‌شود که باعث می‌شود مایعاتی که توسط غده برتولن تولید می‌شود تخلیه گردد. این روش درمان کیست بارتولن غالباً موفقیت‌آمیز است. در موارد خیلی معدودی ممکن است مشکلاتی پیش آید و این عارضه مجدداً ظاهر شود. اگر یک شکاف ساده جهت تخلیه مایعات و یا چرک‌های آبسه برتولن ایجاد شود و مارسوپیالیزیشن انجام نگیرد احتمال بروز مجدد کیست واژن زیاد می‌شود. همانند تمامی عمل‌های جراحی احتمال کمی وجود دارد که برخی عوارض ایجاد گردد. به عنوان مثال در برخی از موارد ممکن است پس از انجام روش فوق زخم‌ها عفونت کنند.
وارد کردن کاتتر
کاتتر یک لوله کوچک باریک لاستیکی است. سر کاتتر از طریق شکاف باریکی که در کیست یا آبسه ایجاد شده است وارد آن می‌شود. نوک کاتتر یک بالون کوچک دارد که برای اینکه کاتتر را در محل خود به مدت دو تا شش هفته نگه دارد باد می‌شود. در زمانی که کاتتر در محل خود است بیمار می‌تواند به کارهای عادی خود بپردازد. هدف از قرار دادن کاتتر، باز نگه داشتن و جلوگیری از بسته شدن شکاف است. هنگامی که بافت‌ها بهبودی پیدا کردند، این کار باعث می‌شود سلول‌ها یک کانال جدید بر بالای کاتتر ایجاد کنند.
وارد کردن حلقه
در این روش نیز یک کاتتر نازک از طریق یک شکاف کوچک در کیست واژن یا آبسه وارد شده و از طریق یک شکاف دیگر خارج می‌شود. دو طرف کاتتر توسط یک نخ ابریشمی که از بین کاتتر عبور کرده است بسته می‌شود. کاتتر برای مدت چند هفته در محل خود نگه داشته شده و در نتیجه یک کانال جدید ایجاد می‌شود.

مراقبت‌های بعد از جراحی کیست بارتولن
به منظور بهبود زخم‌های بیمار و جلوگیری از عفونت آن‌ها لازم است بیمار از برخی کارها به شرح زیر اجتناب کند:
انجام فعالیت جنسی و استفاده از تامپون به مدت ۴ هفته
استفاده از حمام با مواد افزودنی بودار به مدت ۴ هفته
رانندگی یا انجام کارهایی که نیاز به تمرکز دارد برای حداقل ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از داشتن بی‌هوشی کامل