صرع در دوران بارداری، نکاتی که لازم است بدانید

صرع یک اختلال سیستم عصبی است. در حالت عادی، اعصاب بدن توسط سیگنال‌های شیمیایی و الکتریکی اطلاعات را منتقل می‌کنند. زنان مبتلا به صرع دچار لرزش عضلات می‌شوند. گاهی صرع بسیار خفیف است و علامتی ندارد. بارداری باعث صرع نمی‌شود. اما یک فرد باردار مبتلا به صرع ممکن است بیشتر دچار تشنج شود زیرا داروهایی که برای درمان صرع مصرف می‌شوند در دوران بارداری به نحو متفاوتی عمل می‌کنند. ممکن است داروها به خوبی جذب نشوند یا به درستی اثر نکنند. همچنین زنانی که در اوایل بارداری دچار تهوع و استفراغ می‌شوند ممکن است قبل از اینکه دارو بر بدن تاثیر گذارد، آن را استفراغ کنند. تشنج خطرناک است اما بسیاری از مادرانی که در دوران بارداری دچار تشنج می‌شوند، کودکانی سالم به دنیا می‌آورند.
صرع در دوران بارداری باعث ایجاد نگرانی می‌شود. با اینکه اکثر زنان مبتلا به صرع نوزادان سالم به دنیا می‌آورند، اما زنان باردار مبتلا به صرع در دوران بارداری به مراقبت بیشتری نیاز دارند. در دوران بارداری فرد باید بیشتر به متخصص مراجعه کند. در هر نوبت مراجعه، فشار خون و وزن فرد بررسی شده و در صورت نیاز آزمایش خون برای فرد تجویز می‌شود تا سطح داروهای موجود در بدن بررسی شود. اگر فرد داروی ضد تشنج مصرف می‌کند، پزشک در ماه آخر بارداری برای او ویتامین K تجویز می‌کند تا مانع خونریزی در نوزاد بعد از تولد شود. متخصص در دوران بارداری وضعیت سلامت کودک را بررسی می‌کند. ممکن است برای پیگیری رشد نوزاد، مادر به سونوگرافی‌های مکرر نیاز داشته باشد. همچنین ممکن است پزشک انجام آزمایش‌های قبل از تولد دیگری را نیز توصیه کند.

صرع در دوران بارداری چگونه تشخیص داده می‌شود؟
در اکثر زنان مبتلا به صرع، قبل از بارداری وجود صرع تشخیص داده می‌شود. تشخیص صرع بر اساس سوابق پزشکی و معاینه جسمی انجام می‌شود. تنها پس از اینکه زن چند بار تشنج کرد، پزشک می‌تواند وجود صرع را تشخیص دهد. با توجه به دفعات تشنج، پزشک آزمایش‌هایی برای بیمار تجویز می‌کند. این آزمایش‌ها شامل آزمایش خون، نوار مغز (EEG)، نوار قلب (ECG) و سی تی اسکن یا ام آر آی می‌باشد.
تاثیر صرع بر باردار شدن

برخی از داروهایی که برای درمان صرع تجویز می‌شوند ممکن است باعث ناباروری شوند. اما برخی از داروهای ضد تشنج ممکن است باعث کاهش اثرات روش‌های هورمونی برای جلوگیری از بارداری شوند.

بارداری با وجود صرع
قبل از اینکه خانم مبتلا به صرع برای بارداری اقدام کند، باید با پزشک مورد نظر خود ملاقاتی داشته باشد. پزشک روش کنونی مورد استفاده توسط خانم برای درمان صرع را بررسی کرده و در صورت نیاز تغییرات مورد نیاز قبل از بارداری را برای فرد اعمال می‌کند.
اگر فرد قبل از بارداری مرتب دچار تشنج می‌شده است، پزشک توصیه می‌کند که فرد برای بارداری صبر کند تا زمانی که صرع کنترل شده و بهبود یابد. فرد باید داروهای ضد تشنج را طبق دستور پزشک مصرف کرده و به اختیار خود مقدار مصرفی دارو را تغییر ندهد یا مصرف دارو را قطع نکند. تشنج‌های کنترل نشده بیش از هر دارویی باعث ایجاد مشکل جدی برای نوزاد می‌شود.
همچنین داشتن یک سبک زندگی سالم نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. به عنوان مثال:
داشتن رژیم غذایی سالم.
مصرف ویتامین‌های قبل از تولد.
خواب کافی.
پرهیز از سیگار و کافئین.
اسید فولیک مانع ایجاد مشکل در لو‌له‌ی عصبی، اختلالات جدی مغز و ستون فقرات می‌شود. از آنجا که داروهای ضد تشنج بر نحوه‌ی استفاده‌ی بدن از اسید فولیک تاثیر می‌گذارند، پزشک مصرف مکمل اسید فولیک با دوز بالا را توصیه می‌کند، که باید سه ماه قبل از بارداری مصرف آن شروع شود.

علائم صرع در بارداری
علائم صرع در بارداری با علائم صرع در مواقعی که فرد باردار نیست تفاوتی ندارد. فرد مبتلا به صرع بدون هیچ دلیل شناخته شده‌ای، مرتب تشنج می‌کند. علاوه بر تشنج، رایج‌ترین علائم صرع در بارداری عبارتند از:
سردرد
تغییر وضعیت روانی و سطح انرژی
سرگیجه
غش
گیجی
از دست دادن حافظه
برخی از زنان ممکن است علائم پیش در آمد در صرع داشته باشند. علائم پیش در آمد به این معنی است که ذقیقا قبل از تشنج، فرد احساس می‌کند که به زودی تشنج می‌کند. علائم صرع ممکن است شبیه علائم دیگر بیماری‌ها باشند. همیشه برای تشخیص صرع به پزشک مراجعه کنید.

عوارض صرع در دوران بارداری
صرع در بارداری باعث عوارضی می‌شود که عبارتند از:
کاهش ضربان قلب جنین
کاهش اکسیژن رسانی به جنین
آسیب به جنین، جداسازی زودهنگام جفت از رحم (جدایی ناگهانی جفت) یا سقط ناشی از آسیب، مانند آسیب ناشی از زمین خوردن در حین تشنج
زایمان زودرس
تولد نوزاد نارس
علاوه بر اثر داروها، با افزایش سن نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به صرع، احتمال تشنج در آنها نیز بیشتر خواهد شد.

آیا صرع در دوران بارداری تغییر می‌کند؟
بدن زنان نسبت به بارداری عکس العمل‌های متفاوتی نشان می‌دهد. در اکثر زنان باردار و مبتلا به صرع، تشنج مانند قبل از بارداری باقی می‌ماند. در تعدادی از زنان، تعداد تشنج‌ها کاهش می‌یابد. در دیگران، مخصوصا در زنانی که خواب کافی و مناسب نداشته یا داروهایشان را طبق دستور پزشک مصرف نمی‌کنند، تعداد تشنج‌ها در بارداری افزایش می‌یابد.

داروی ضد صرع در بارداری
داروهایی که مادر در دوران بارداری مصرف می‌کند، روی نوزاد تاثیر می‌گذارد. مشکلات هنگام تولد، از جمله شکاف کام، نقص لوله عصبی، اختلالات اسکلتی، و نقص مادرزادی قلبی و دستگاه ادراری برخی از عوارض بالقوه‌ی مصرف داروهای ضد تشنج هستند. با افزایش تعداد و دوز مصرفی دارو، خطر ابتلای کودک به عوارض ذکر شده نیز افزایش می‌یابد.
اگر بیمار به مدت ۹ ماه قبل از بارداری دچار تشنج نشود، احتمال تشنج او در دوران بارداری کم خواهد بود. اگر بیمار به مدت دو تا چهار سال دچار تشنج نشود، می‌تواند به تدریج دارو را قطع کند و ببیند آیا تشنج مجددا برمی‌گردد یا خیر. بیمار باید قبل از قطع دارو با پزشک مشورت کند.
اما در اکثر زنان، بهتر است درمان در دوران بارداری نیز ادامه یابد. برای کاهش خطرات تهدید کننده‌ی مادر و نوزاد، پزشک بی خطرترین دارو و دوز مصرفی مناسب برای تشنجی که مادر به آن مبتلا است را تجویز کرده و در دوران بارداری مرتب سطح خون بیمار را بررسی می‌کند.
اگر تشنجی روی داد فورا پزشک را در جریان بگذارید. پزشک نوع و مقدار داروهای بیمار را تغییر خواهد داد. اگر مادر در آخرین ماه‌های بارداری دچار تشنج شد، پزشک در بیمارستان یا کلینیک نوزاد را تحت مراقبت قرار می‌دهد.

ز ایمان در مادران مبتلا به صرع چگونه خواهد بود؟
اکثر مادران مبتلا به صرع، بدون هیچ عوارضی زایمان می‌کنند. مادران مبتلا به صرع نیز می‌توانند مانند دیگر مادران از روش‌های کاهش درد در هنگام زایمان استفاده کرده و مانند دیگران زایمان کنند.
معمولا در هنگام زایمان تشنجی اتفاق نمی‌افتد. اگر مادر در حین زایمان دچار تشنج شد، با استفاده از داروهای درون وریدی زایمان را متوقف می‌کنند. اگر تشنج طولانی شد، پزشک با روش سزارین نوزاد را متولد می‌کند.
اگر مادر در سه ماهه سوم بارداری مرتب دچار تشنج ‌شود، احتمال تشنج او در حین زایمان نیز زیاد خواهد بود. پزشک مناسب‌ترین روش زایمان را برای مادر انتخاب خواهد کرد تا در هنگام زایمان خطر تشنج به حداقل برسد.
اگر پزشک دوز مصرفی داروی ضد تشنج مادر را به علت بارداری تغییر داده باشد، مادر باید کمی بعد از زایمان با پزشک مشورت کرده و دوز دارو را به مقدار قبل از بارداری برساند تا تشنج‌های او کنترل شده و داروها در سطح بی خطر باقی بمانند.

تغذیه نوزاد با شیر مادر
اکثر زنان مبتلا به صرع، حتی افرادی که داروی ضد تشنج مصرف می‌کنند، تشویق می‌شوند که نوزاد خود را با شیر مادر تغذیه کنند. مادر باید قبل از شروع شیردهی در مورد تغییرات مورد نیاز در دارو با پزشک مشورت کند. ممکن است پزشک توصیه کند که دارو بعد از شیردهی مصرف شود. گاهی نیز پزشک نوع دارو را تغییر می‌دهد.