در مورد زردی نوزاد، خطرات درمان دیر هنگام

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه « درمان های سنتی که برای درمان زردی نوزاد به کار می برند مثل شیرخشت ، ترنجبین ،آب قند و حتی برخی داروها مثل بیلی ناستر و یا قرص های خواب آور مثل فنوباربیتال مطلقا در درمان زردی نوزادان جایی ندارند.» هشدار داد:« اگر برای درمان زردی نوزاد دیر اقدام شود اثرات بسیار بدی بر روی مغز ، شنوایی و یادگیری نوزاد خواهد داشت.»
دکتر سید حسین فخرایی درباره زردی نوزادان و راه های درمان آن، گفت:« زردی نوزادان به علت تجمع ماده ای به نام بیلی روبین در خون نوزاد در اثر تخریب گلبول های قرمز بوجود می آید . گلبول های قرمز به دلیل اینکه طول عمرشان در نوزادان کمتر از بزرگسالان است سریع تر تخریب می شوند همچنین تعداد گلبول های قرمز در نوزادان بیشتر است بنابراین روزانه مقدار بیشتری از بیلی روبین که حاصل تخریب گلبول های قرمز است، ایجاد می شود.»
وی در ادامه گفت:«از طرف دیگر کبد نوزادان توانایی تغییر و تحولات لازم برای دفع بیلی روبین را ندارد در نتیجه مقداری از بیلی روبین در خون نوزاد تجمع پیدا می کند و موجب بروز زردی در نوزاد می شود که در روزهای اول ممکن است در تعداد زیادی از نوزادان یک قضیه طبیعی و گذرا باشد.»
این متخصص کودکان و فوق تخصص نوزادان افزود:« ولی در مواردی هم هست که میزان زردی در بدن نوزاد به صورت غیرطبیعی بالا می رود به عنوان مثال زمانی که گروه خونی مادر و نوزاد با یکدیگر تطابق ندارد تخریب گلبول های قرمز در نوزاد بیشتر می شود. چنانچه گروه خون مادر O و گروه خون نوزاد A و یا B باشد گلبول های قرمز خون جنین که وارد خون مادر می شود مادر، آنتی بادی بر علیه آنها می سازد که این آنتی بادی ها از طریق جفت وارد خون جنین شده و سبب تخریب گلبول های قرمز خون شده و زردی را تا حد بالایی افزایش می دهد.»
وی گفت:« از دیگر مواردی که زردی بالایی در نوزاد ایجاد می کند می توان به فاویسم ، وجود عفونت در بدن نوزاد، کم کاری تیروئید ، عفونت های ادراری و عفونت های خونی اشاره کرد که زردی را به صورت غیرطبیعی بالا می برند.»
این عضو هیات مدیره انجمن پزشکان کودکان ایران، درباره روش های درمان زردی نوزادان گفت:« قاعده این است که نوزادان حتما در چند روز اول بعد از تولد از نظر ابتلا به زردی توسط پزشک متخص کودکان بررسی شوند و برحسب اینکه مقدار بیلی روبین خون نوزاد چه مقدار باشد، پزشک کودکان براساس آن برای درمان نوزاد تصمیم گیری می کند.اگر زردی در حد کم باشد درمان خاصی ندارد فقط چند روز بعد باید مجددا توسط پزشک کنترل شود و بر مبنای افزایش میزان بیلی روبین، پزشک کودکان راهنمایی های لازم را در مورد درمان انجام می دهد. ولی اگر زردی در حدی باشد که نیاز به درمان باشد، درمان هایی از جمله فتوتراپی یا همان نوردرمانی وجود دارد که بایستی نوزاد زیر نظر پزشک کودکان تحت درمان قرار گیرد. در این نوع درمان، نوزاد در فاصله معینی از نور لامپ های مخصوص فتوتراپی قرار می گیرد و روی چشم نوزاد بایستی بسته باشد و وضعیت نوزاد در زمان خوابیدن به طور مرتب باید تغییر داده شود تا نور به تمام قسمت های بدن نوزاد برسد.این کار حتما باید تحت نظر پزشک کودکان انجام شود. »
وی افزود:« در مواردی که زردی نوزاد به حدی بالا باشد که به نوردرمانی جواب ندهد نیاز به تعویض خون خواهد داشت که از سوی پزشک کودکان در این باره تصمیم گیری می شود.»
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد:« در مواردی ممکن است دوره زردی در نوزاد طولانی شود در این صورت باید حتما نوزاد از لحاظ موارد دیگر از جمله عفونت ، کم کاری تیروئید و برخی بیماری های مادرزادی ارثی و همچنین گرفتگی مجاری صفراوی بررسی شود که درمان های خاص خودشان را دارند.»
وی در مورد اینکه آیا تغذیه مادر در ابتلای نوزاد به زردی تاثیری دارد یا خیر گفت: «‌خیر. این یک عقیده غلط است که برخی از خانواده ها تصور می کنند اگر مادر سردی یا گرمی و یا غذاهای خاص بخورد باعث افزایش زردی در نوزاد می شود. توصیه ما این است که مادران به هیچ وجه و در هیچ شرایطی شیر دادن به نوزاد را قطع نکنند. در بسیاری از موارد مادران به اشتباه از دادن شیر خود به نوزاد خودداری می کنند و تصور می کنند شیرشان باعث زردی نوزاد شده است که تصوری غلط است و اتفاقا هرچه بیشتر نوزاد را با شیر خود تغذیه کنند سبب می شود بدن نوزاد دچار کم آبی نشود و در نتیجه بیلی روبین خون نوزاد زیاد بالا نرود.»
عضو هیات مدیره انجمن نوزادان ایران، با هشدار نسبت به خوددرمانی و درمان های سنتی برای درمان زردی نوزاد، گفت:« درمان های سنتی که برای درمان زردی نوزاد به کار می برند مثل شیرخشت ، ترنجبین ،آب قند و حتی برخی داروها مثل بیلی ناستر و یا قرص های خواب آور مثل فنوباربیتال مطلقا در درمان زردی نوزادان جایی ندارند. خانواده ها باید از مصرف داروهای خانگی و درمان های سنتی و یا قطع شیر مادر برای درمان زردی نوزاد و همچنین از قرار دادن نوزاد در زیر نور مهتابی های معمولی پرهیز کنند چون این روش ها امید کاذب به خانواده ها می دهد و چون زردی نوزاد درمان نمی شود به تدریج میزان زردی در نوزاد افزایش پیدا کرده و حتی به حد خطرناک می رسد و به جایی می رسد که دیگر برای درمان بسیار دیر است.»
وی در پایان هشدار داد:« اگر برای درمان زردی نوزاد دیر اقدام شود اثرات بسیار بدی بر روی مغز ، شنوایی و یادگیری نوزاد خواهد داشت بنابراین بهترین کار این است که خانواده ها به محض مشاهده زردی در نوزاد به پزشک کودکان مراجعه کنند تا پزشک برای درمان مناسب نوزاد تصمیم گیری کند.»