کیست بارتولین در زنان، دانستنی های لازم

غدد بارتولین غددی هستند که در هر سمت دهانه واژن قرار دارند. این غدد مایعی ترشح می‌کنند که به لیز شدن واژن کمک می‌کند.
برخی از اوقات دهانه این غدد مسدود می‌شود که این باعث می‌گردد تا مایع در غده مزبور انباشته شود. نتیجه این وضعیت ورم نسبتاً فاقد دردی است که کیست بارتولین نامیده می‌شود. اگر مایع درون کیست عفونی شود، زن دچار مجموعه‌ای از چرک می‌شود که با بافت ملتهب احاطه شده است (آبسه).
آبسه یا کیست بارتولین شایع است. درمان کیست بارتولین به اندازه کیست، میزان دردناک بودن آن و نیز عفونی بودنش بستگی دارد.
برخی از اوقات درمان خانگی تمام آن چیزی است که زن مبتلاء نیاز دارد. در موارد دیگر تخلیه کیست بارتولین از طریق جراحی ضروری است. اگر عفونت بروز کند داروهای آنتی‌بیوتیک می‌توانند در درمان کیست بارتولین عفونی شده مفید باشند.

علایم کیست بارتولین
اگر زنی دچار یک کیست کوچک و غیر عفونی بارتولین باشد ممکن است اصلاً متوجه موضوع نشود. اگر کیست بزرگ شود، زنان ممکن است متوجه وجود یک برآمدگی یا توده در نزدیکی دهانه واژن خود شوند. اگرچه کیست مزبور به طور معمول فاقد درد است اما می‌تواند حساس باشد.
عفونت کامل کیست بارتولین می‌تواند در طول چند روز بروز کند. اگر این کیست عفونی شود زنان ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
- یک برآمدگی حساس و دردناک در نزدیکی دهانه رحم
- احساس ناراحتی در موقع راه رفتن یا نشستن
- احساس درد در هنگام مقاربت جنسی
- تب
آبسه یا کیست بارتولین به طور معمول فقط در یک سمت دهانه رحم بروز می‌کند.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورتی که زنی در قسمت نزدیک به دهانه واژن خود دچار یک توده دردناک باشد که پس از ۲ تا ۳ روز مراقبت شخصی بهبود نمی‌یابد - برای مثال با خیس دادن ناحیه در آب گرم - باید به پزشک مراجعه کند. اگر درد شدید باشد باید بدون دفع وقت به پزشک مراجعه شود.
همچنین در صورتی که زنان متوجه وجود توده تازه‌ای در نزدیکی دهانه واژن خود شوند و سن آنان بالای 40 سال باشد باید به پزشک مراجعه کنند. اگرچه مورد نادری است چنین توده‌ای می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر مثل سرطان باشد.

علل کیست بارتولین
کارشناسان معتقدند که علت کیست بارتولین انباشت مایع است. مایع ممکن است در موقع انسداد دهانه غده (مجرا) انباشته شود که احتمال دارد علت آن عفونت یا آسیب‌دیدگی باشد.
کیست بارتولین ممکن است عفونی شده باعث ایجاد آبسه گردد. برخی از باکتری‌ها شامل اشیریشیا کولی (ئی. کولی) و باکتری‌های مسبب عفونت‌های واگیردار جنسی مثل سوزاک و کلامیدیا می‌توانند باعث ایجاد عفونت شوند.

عوارض کیست بارتولین
احتمال برگشت مجدد آبسه یا کیست بارتولین وجود دارد و درمان مجدد برای آن نیاز است.

پیشگیری از کیست بارتولین
هیچ راهی برای پیشگیری از کیست بارتولین وجود ندارد. به هر جهت، پرداختن به سکس با روش‌های ایمن، مشخصاً استفاده از کاندوم، و رعایت بهداشت مناسب می‌تواند به پیشگیری از عفونت کیست و شکل‌گیری آبسه کمک کند.

تشخیص کیست بارتولین
برای تشخیص کیست بارتولین پزشک از موارد زیر استفاده می‌کند:
- پرسش در مورد شرح حال پزشکی
- انجام یک معاینه لگن
- گرفتن نمونه از ترشحات واژن یا گردن رحم برای تست جهت بیماری‌های واگیردار جنسی
- توصیه به بیوپسی برای بررسی سلول‌های سرطانی در صورتی که زن در سنین بالای ۴۰ سال باشد
اگر نگرانی در مورد سرطان وجود داشته باشد، پزشک ممکن است زنان را به یک متخصص بیماری‌های زنان خبره در سرطان سیستم تولید مثل زنانه معرفی کند.

درمان کیست بارتولین
در اغلب موارد کیست بارتولین نیاز به درمان ندارد، به ویژه اگر کیست سبب بروز هیچ نشانه یا علامتی نشده باشد. در صورت نیاز، درمان به اندازه کیست، میزان ناراحتی زن و عفونی بودن کیست که می‌تواند به آبسه منجر شود، بستگی دارد.
گزینه‌های درمانی که ممکن است پزشک توصیه کند عبارتند از:
- حمام نشیمن. نشستن در وان یا تشت دارای مقداری آب گرم، چند بار در روز به مدت ۳ تا ۴ روز می‌تواند به پاره و تخلیه شدن خود به خودی یک کیست کوچک و عفونی شده کمک کند.
- تخلیه جراحی. زنان ممکن است در مورد کیست عفونی یا بسیار بزرگ نیاز به جراحی داشته باشند. تخلیه کیست را می‌توان تحت بی‌حسی موضعی یا آرام‌بخشی انجام داد.
برای انجام این عمل پزشک برش کوچکی در کیست ایجاد می‌کند که امکان تخلیه آن را می‌دهد و سپس یک لوله لاستیکی کوچک (کاتتر) را در برش ایجاد شده جاسازی می‌کند. کاتتر تا حداکثر ۶ هفته در محل باقی می‌ماند تا برش جراحی مزبور را باز نگه دارد و تخلیه کیست به طور کامل انجام شود.
- آنتی‌بیوتیک. در صورتی که کیست عفونی باشد یا اگر تست نشان دهد که زن مبتلاء به یک عفونت واگیردار جنسی است پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد. اما اگر آبسه به طور کامل تخلیه شود، زن ممکن است نیاز به آنتی‌بیوتیک پیدا نکند.
- مارسوپیالیزاسیون. اگر کیست برگشت کرده یا آزار دهنده باشد، اقدام مزبور می‎تواند کمک کند. پزشک بخیه‌هایی در هر سمت برش تخلیه قرار می‌دهد تا یک ورودی دایمی با عرض کمتر از ۶ میلی‌متر ایجاد کند. کاتتر وارد شده ممکن است برای تقویت تخلیه به مدت چند روز پس از عمل و کمک به پیشگیری از برگشت کیست استفاده شود.
در موارد نادر برای کیست‌های پایداری که با استفاده از اقدامات بالا به شکل مؤثر درمان نشده باشند، پزشک عمل جراحی برداشتن کیست بارتولین را توصیه می‌کند. عمل جراحی برداشتن کیست بارتولین در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. برداشتن غده با عمل جراحی حامل ریسک بالاتری برای خونریزی یا عوارض پس از عمل است.

سبک زندگی و مداوای خانگی
خیس دادن روزانه در آب گرم، چند بار در روز، ممکن است برای برطرف کردن کیست بارتولین یا آبسه عفونی شده کافی باشد.
پس از انجام عمل جراحی برای درمان آبسه یا کیست عفونی شده نشستن در آب گرم به طور مشخص اهمیت دارد. نشستن در آب گرم به نظافت ناحیه، فروکش ناراحتی و تقویت مؤثر تخلیه کیست کمک می‌کند. داروهای ضد درد نیز در این مورد ممکن است مفید باشند.