آیا امکان بارداری بعد از وازکتومی وجود دارد؟

وازکتومی یا (Vasovasostomy) یک نوع جراحی است که با مسدود کردن وازدفران ها در مرد مانع از خروج اسپرم ها از بیضه به خارج از بدن می‌شوند. وازکتومی به منظور پیشگیری از بارداری صورت می گیرد. این عمل یک روش دائمی برای نازا شدن مردان است. این پروسیجر جراحی یک روش بسیار معمول است.
این روش شامل برش و غیرفعال کردن وازدفران ها (vas deferens) ها است. وازدفران ها ساختارهایی لوله مانند هستند که اسپرم را از بیضه ها وارد مجرای ادراری می کنند. وقتی این لوله‌ها بسته می‌شوند، اسپرم دیگر قادر خروج از بدن نیست و عملا هرگونه بارداری با شکست مواجه میشود.
در وازکتومی بدن همچنان قادر به تولید اسپرم است اما عملا هیچ کارایی ندارند. مایع لزجی که معمولا برای روان شدن اسپرم ها حین ارگاسم مرد از آلت او خارج می شود پس از این عمل همچنان تولید می شود. ولی عاری از هرگونه اسپرم است.
وازکتومی یکی از مؤثرترین روشهای جلوگیری از بچه دار شدن در مردان است. معمولا چند هفته پس از وازکتومی به احتمال بسیار کمی هنوز توانایی بارور شدن از مرد گرفته می شود. و توصیه می شود پس از انجام این عمل مدتی به رابطه جنسی اقدام نشود.

احتمال وقوع حاملگی پس از وازکتومی چقدر است؟
اصولا شانس استاندارد بارداری پس از وازکتومی وجود ندارد. یک بررسی در ۲۰۰۴ نشان می‌دهد که از میان هر ۱۰۰۰ هزار نفری که این عمل را انجام می دهند تنها یک نفر امکان دارد که همچنان صاحب فرزند شود. این یعنی وازکتومی تقریبا ۹۹ درصد موفقیت آمیز است.
در نظر داشته باشید که وازکتومی دقیقا پس از انجام شد نتیجه نمی دهد. پس از عمل جراحی برای چند هفته این امکان می رود که شخص در صورت داشتن رابطه جنسی بارور باشد. به همین دلیل است که پزشکان توصیه می کنند افراد حداقل یک ماه پس از عمل جراحی از روش پیشگیری بارداری مانند کاندوم استفاده کنند.

بارداری چگونه پس از عمل وازکتومی رخ می دهد؟
در برخی موارد، حاملگی می‌تواند حتی پس از انجام این روش رخ دهد. این اتفاق به دلیل عجله در برقراری رابطه جنسی پس از عمل است. یعنی شخص با اطمینان از اینکه دیگر قادر به بارور شدن نیست بدون اینکه از کاندوم یا سایر روش های پیشگیری از بارداری کمک بگیرد اقدام به برقراری رابطه جنسی می کند.
وازکتومی می تواند پس از چند ماه تا چند سال منجر با شکست مواجه شود. عدم انجام آنالیز اسپرم ها می تواند دلیل دیگری برای عدم اطمینان از موفقیت عمل شود.
علل شایعی که می‌تواند باعث شکست عمل شود عبارتند از:
جراح به جای وازدفران ساختار دیگری را حذف کرده است.
پزشک جراح بطور کامل لوله ها را کات نمی کند.
ممکن است شخصی وازدفران اضافی داشته باشد و جراح متوجه این اتفاق نشود.

آیا وازکتومی قابل برگشت است؟
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸ صورت گرفت و نشان داد که فقط ۷ درصد از افرادی که این عمل جراحی را انجام داده اند در معرض شکست و بازگشت شرایط پیش از عمل هستند. برای کسانی که قصد دارند نتایج این عمل بازگردد خوشبختانه، وازکتومی معمولا برگشت پذیر است.
روش هایی وجود دارد که می تواند یک وازکتومی را معکوس کند:
وازووازوستومی (Vasovasostomy): جراح دو سر وازدفران را با میکروسکوپ های حساس و قوی به هم متصل میکنند.
وازواپیدیدیموستومی (Vasoepididymostomy): جراح قسمت انتهایی وازدفران را بصورت مستقیم به اپیدیدیم که یک لوله کوچک پشت بیضه ها است وصل میکند.
اینک جراح از کدام روش برای بازگرداندن و معکوس کردن وازکتومی استفاده کنند بستگی به شرایط بیمار دارد. درمانگاه مایو برآورد می‌کند که میزان موفقیت بازگشت این عمل با توجه به فاکتورهای زیر بین ۴۰ تا ۹۰ درصد است:
مدت زمانی که وازکتومی انجام شده
سن شخص
سن همسر شخص
تجربه جراح
وازکتومی در جلوگیری از بارداری بسیار موثر است، همچنین این روش می‌تواند دائمی باشد. در حالی که بروز حاملگی پس از وازکتومی، بسیار نادر است اما ممکن است بر اثر برخی از عوامل مثل اشتباه جراحی با شکست مواجه شود. این روش می تواند معکوس شود و شخص را دوباره بارور کند. هرچند که روش ریورس کردن این عمل پیچیده تر از انجام وازکتومی است.