درمان قشقرق کودکان، پنج توصیه کارآمد

به احتمال زیاد، این موقعیت را تجربه کرده‌اید. از محل کار به خانه می‌آیید و کودکتان از دیدن شما هیجان‌ زده و خوشحال می‌شود، اما ۲۰ دقیقه بعد، همه چیز تغییر می‌کند، چرا که برای شام به‌ جای پاستا، مرغ پخته‌ اید. قشقرق کودک به‌ واقع موضوع ناراحت کننده‌ ای است، زیرا بر لحظات خوبی که با کودک دارید اثر می‌گذارد. چطور می‌توان کودک منظم و خوش‌رفتاری داشت؟ در این مقاله از کودکت به ۵ راهکار برای کنار آمدن با قشقرق کودک اشاره می‌کنیم. در ادامه با چند راهبرد کاربردی آشنا می‌شوید که در حل مشکل بدقلقی مؤثر هستند. بار بعدی که دچار مشکل شدید، یکی از این موارد را امتحان کنید.

۱. مکث کنید
اول از همه، دربارۀ اینکه در مقایسه با مادر یا مادر همسرتان، زمان کافی با فرزندتان سپری نمی‌کنید و زمانی را به‌ احتمال زیاد بیرون از منزل و به کار می‌گذرانید، احساس گناه نداشته باشید. واقعیت این است که طبق اطلاعات آماری، در حال حاضر والدین زمان بیشتری با کودک خود سپری می‌کنند. به عبارت دیگر، بین سال‌های ۱۹۶۵ تا ۲۰۱۵، زمانی که مادران صرف مراقبت از کودکانشان می‌کردند از ۱۰ ساعت به ۱۵ ساعت در هفته افزایش یافته است. این افزایش ساعات مراقبت دربارۀ پدران نیز وجود دارد، به‌صورتی که این زمان از ۲/۵ ساعت به ۷ ساعت در هفته رسیده است.
یک یا دو نفس عمیق بکشید. وقتی قبل از پاسخ مکث می‌کنید، به سیستم عصبی فرصت تنظیم می‌دهید. درنتیجه، بخش‌هایی از مغز که مربوط به خلاقیت و حل مسئله هستند فعال‌تر می‌شوند و به‌دنبال آن، راهبردهای سازنده‌تر و مؤثرتری ارائه می‌دهید. حتی ممکن است کودک را به خودنظم‌دهی بیشتر سوق دهید.
از این مکث برای تغییر نوع نگاهتان به مسائل استفاده کنید. بله، اولویت خانواده این است که همه با هم شام بخورند و برای خوابیدن زمان مشخصی داشته باشند، اما در قانون‌گذاری و برنامه‌ریزی، علایق و ترجیح‌های کودک را نیز درنظر بگیرید. قبل از خواب، زمانی برای همدلی با کودک صرف کنید. برای مثال، بگویید: «می‌دونم که پاستا خیلی دوست داری.» بیان این جملۀ همدلانه، برای کاهش قشقرق و ناراحتی کودک، از گفتن جملۀ «این هفته سه بار پاستا داشتیم» بیشتر کمک می‌کند.

۲. بیشتر شوخی کنید
گاهی، بچه‌ها به کوچک‌ترین چیزها می‌خندند. از همین موضوع برای پرت‌کردن حواسشان قبل از شروع قشقرق استفاده کنید. برای مثال، اگر کودک برای بیرون‌رفتن آماده نمی‌شود، می‌توانید به‌جای تکرار جملۀ «لباست را بپوش، دیر شد!»، در نقش جادوگر ظاهر شوید و با خواندن وردهای خنده‌‌دار، بازی یا یک قصۀ نمایشی کوتاه، کودک را به آماده‌شدن ترغیب کنید.
همچنین، زمانی که کودک تمایل و خواسته‌ای نشدنی دارد، می‌توانید به‌جای بحث‌کردن، با طنز و شوخی با او همدلی کنید. برای مثال بگویید: «اگه من یه چوب جادویی داشتم، ازش می‌خواستم تا همۀ ما رو فردا به پارک ببره که به‌احتمال زیاد، خیلی جذاب‌تر از مدرسه است.» شوخی در عین همدلی باعث کاهش ناراحتی کودک می‌شود.

۳. به او حق انتخاب بدهید
دادن حق انتخاب به کودک توصیه‌ای رایج در فرزند پروری است و دیگر به کلیشه تبدیل شده است. اما توجه داشته باشید، اغلب والدین در دادن حق انتخاب‌ به کودک مواردی را پیشنهاد می‌دهند که می‌خواهند او انجام دهد و درحقیقت به آنچه کودک می‌خواهد توجهی ندارند. درحالی که کودک، دیر یا زود، متوجه این کار غیرمنصفانه می‌شود، با گزینه‌های شما مخالفت می‌کند و به‌دنبال آن به ‌احتمال زیاد بدقلقی خواهد کرد. در عوض، ببینید کودک چه می‌خواهد. خواسته‌های کودک ممکن است غیرعملی باشد، اما فکر کنید که آیا به‌واقع غیرعملی است یا نه. دربارۀ برآورده‌‌کردن خواسته‌های کودک خلاق باشید و اگر هیچ آسیب یا ضرری ندارد، به او بله بگویید.
گاهی، بعضی مسائل خیلی مهم نیستند و به‌راحتی می‌توان از آن‌ها عبور کرد. برای مثال، اگر لباس مورد علاقه‌اش کثیف نیست، چه اشکالی دارد سه روز پشت‌سرهم آن را بپوشد؟ اگر شیر و غلات برای صبحانه مادۀ غذایی سالمی است، چه اشکالی دارد کودک گاهی شام هم همان را بخورد؟ آیا به‌واقع مهم است کودک، قبل از صبحانه، لباسش را پوشیده باشد؟ شاید او دوست داشته باشد دوباره لباسش را عوض کند یا حتی با لباس عرقی که از مدرسه آمده‌ است بخوابد. کودک آن کاری را که خودش می‌خواهد، بسیار سریع‌تر از چیزی که والدین او را مجبور به انجامش می‌کنند، انجام می‌دهد.
در واقع این توصیه به معنی این نیست که باید مدام در حال رفع خواسته‌ها و تمایلات کودک باشید. اما توجه به این نکته ضروری است که با بزرگ‌تر شدن کودکان، آن‌ها تمایل بیشتری به بیان نظرات خود پیدا می‌کنند و دوست دارند بر تصمیماتی که در خانواده گرفته می‌شود دخیل باشند. اگر کودک همیشه از آنچه برای شام آماده می‌کنید ناراضی است، دربارۀ اینکه چه بپزید از او نظر بخواهید یا برنامه‌ای چرخشی برای شام بریزید که همه آن را قبول داشته باشند. کودک هرچه بیشتر در فرآیند کارها دخالت داشته باشد، کمتر اعتراض خواهد کرد. بله، این کار در ابتدا زمان زیادی می‌گیرد، اما نتیجۀ این تلاش را وقتی می‌بینید که برای مثال، پسر ۱۱ساله‌تان برای شام برنامه‌ریزی می‌کند، آن را آماده و بااشتها میل می‌کند.

۴. ارتباط برقرار کنید
فرصت‌های زیادی برای برقراری ارتباط با کودک وجود دارد. برای مثال، در حال رانندگی تا مدرسه، زمان پیاده‌روی تا ایستگاه اتوبوس، بعد از صرف شام که همه سیر و خوشحال هستند یا صبح زود قبل از اینکه بقیۀ اعضای خانواده بیدار شوند.
اما اغلب این زمان‌ها نادیده گرفته می‌شوند و از آن‌ها برای برقراری ارتباط با کودک استفاده نمی‌شود. شاید در نظر شما، نوشتن فهرست کارهای روزانه یا بررسی‌کردن ایمیل‌هایتان خیلی مهم‌تر باشد، اما مقابل این وسوسه مقاومت کنید. هنگامی که به‌واقع الزامی وجود دارد کار کنید، اما در هر فرصتی که می‌توانید، با خانواده‌تان وقت بگذرانید و اجازه ندهید این دو بر هم اثر بگذارند.
زمانی که برای کودک وقت می‌گذارید، مثل بازی‌کردن یا گوش‌دادن به داستان‌های مورد علاقه‌اش، رابطۀ خودتان را با او مستحکم‌تر می‌کنید. این زمان‌های سپری‌شده با کودک، به‌عنوان اندوخته‌ای ارزشمند و محافظی مؤثر، هنگام اختلاف، به کمک شما می‌آیند. لازم نیست نیم یا یک ساعت زمان بگذارید؛ نتیجۀ نهایی را، حتی پس از پنج دقیقه وقت‌گذراندن با کودک، خواهید دید. کمیت زمانی را که برای برقراری ارتباط با کودک صرف می‌کنید بررسی کنید و مانند چالشی مهم یا هر هدف دیگری که برای خود تعیین کرده‌اید، ببینید آیا می‌توانید این زمان را به‌تدریج افزایش دهید یا نه.

۵. از قبل برنامه‌ریزی کنید
گاهی تمام تلاش‌ها با شکست مواجه می‌شود. برای مثال، از کودکی گرسنه یا خسته نمی‌توان انتظار داشت متناسب با شرایط رفتار کند؛ یا ممکن است اتفاقی غیرمنتظره‌ همه چیز را از کنترل خارج کند و به‌دنبال آن کودک جیغ بکشد یا گریه کند؛ این یک فاجعه نیست، بلکه فرصتی برای یادگیری است.
در زمان آرامش از تجربه‌های خود بهره بگیرید. اگر کودک به اندازۀ کافی بزرگ است، احساس و تجربۀ او را جویا شوید. به کمک روش بارش مغزی (روش بارش مغزی یکی از راهبردهای حل مسئله است که می‌توان با به‌کارگیری آن دو یا چند اندیشه را با هم تلفیق کرد و به اندیشۀ جدیدی رسید)، می‌توان به راهکارهایی دست یافت که در آینده هنگام مواجهه با مشکل به‌کار می‌آید.
داشتن برنامه برای انجام کارهای عادی و روزمره از یک سو به اعضای خانواده کمک می‌کند به هم نزدیک شوند و از سوی دیگر جلوی بسیاری از بی‌نظمی‌ها و قشقرق‌ها را می‌گیرد. برای مثال، ساعت مشخص خواب شبانه به داشتن روزی بانشاط کمک می‌کند. برای برنامه‌ریزی، می‌توانید شکل یک ساعت را نقاشی کنید و در هر ساعت، کاری را که قرار است انجام دهید بکشید. کودکان کم‌سن‌وسال هم می‌توانند در ساختن و کشیدن این برنامه‌ریزی به شما کمک کنند. دربارۀ نتیجه یا عکس‌العمل برخوردتان با رفتارهای نامتناسب نگران نباشید. شما می‌توانید به کمک روش بارش مغزی برای هر مشکل هزاران راه‌حل داشته باشید.