فشار خون در بارداری، تشخیص و اهمیت درمان آن

فشار خون بارداری به یکی از عوارض دوران بارداری در مادران گفته می‌شود که در آن فشار خون بیشتر از حد طبیعی می‌شود. در این مقاله به بررسی این عارضه پرداخته‌ایم.

فشار خون بارداری چیست؟
فشار خون بارداری عارضه‌ای است که برای تشخیص آن، شرایط زیر باید وجود داشته باشد:
فشار خون مادر بیشتر از ۱۴ روی ۹ است. این مقدار فشار خون باید حداقل در دو نوبت معاینه دیده شود. (فاصله‌ی بین دو معاینه باید حداقل ۴ ساعت باشد)
مادر تا قبل از بارداری بیماری فشار خون نداشته باشد.
بیماری پس از هفته‌ی ۲۰ بارداری ایجاد شود.
علایمی از آسیب دیدن سایر اعضای بدن در اثر فشار خون وجود نداشته باشد. یکی از این علائم مهم، دفع پروتئین از ادرار است که در پزشکی به آن پروتئینوری گفته می‌شود. در صورتی که پروتئینوری وجود داشته باشد، تشخیص‌های مهم‌تری مثل پره اکلامپسی مطرح می‌شود.
این بیماری حدود ۶ تا ۱۷ درصد مادران باردار را درگیر می‌کند.

علت فشار خون بارداری
مهمترین عواملی که باعث ایجاد این عارضه می‌شوند، عبارت‌اند از:
وزن زیاد مادر
بارداری چندقلویی
سابقه‌ی پره اکلامپسی در بارداری‌های قبلی

تشخیص فشار خون بارداری
قبل از تشخیص و درمان فشار خون بارداری، ابتدا باید بیماری‌های مهمی که سلامت مادر و جنین را به طور جدی تهدید می‌کند، بررسی و رد شوند. برای این کار باید مراحل زیر انجام شود:
قدم اول: اندازه‌گیری فشار خون
فشار خون مادر باید در دو نوبت با فاصله‌ی حداقل ۴ ساعت اندازه‌گیری شود. در صورتی که فشار خون بیشتر از ۱۴ روی ۹ باشد، مراحل بعدی تشخیص انجام می‌شود. نکته‌ی مهم در اندازه‌گیری فشار خون این است که قبل از اندازه‌گیری، مادر باید حداقل ۵ دقیقه نشسته باشد، آرام باشد و استرسی نداشته باشد. همچنین چای و مواد کافئین‌دار در نیم ساعت گذشته مصرف نکرده باشد.
قدم دوم: معاینه‌ی بالینی
معاینه‌ی کامل از نظر علائمی مثل مشکلات بینایی، درد شکم در محل کبد، معاینه و سمع ریه ضروری است. پزشک در مورد مصرف دارو و یا مواد مخدر سوالاتی را مطرح خواهد کرد.
قدم سوم: آزمایش ادرار
آزمایش ادرار برای بررسی پروتئینوری (دفع پروتئین در ادرار) گرفته می‌شود. در صورتی که پروتئین در ادرار وجود داشته باشد، خطر بیماری‌های جدی‌تری از جمله پره اکلامپسی مطرح می‌شود که نیازمند مداخله‌ی فوری است. بیماری پره اکلامپسی در مقاله‌ی دیگری به طور کامل بررسی شده است.
در صورت عدم وجود پروتئین در ادرار، ممکن است آزمایش‌های دیگری نیز برای بررسی پره اکلامپسی مورد نیاز باشد تا خیال پزشک از نظر این عارضه‌ی مهم، راحت شود.

تشخیص و اهمیت فشار خون بارداری
در صورتی که علت دیگری برای افزایش فشار خون مادر وجود نداشته باشد، بیماری فشار خون بارداری تشخیص داده می‌شود. بررسی جنین با سونوگرافی نیز در اکثر موارد توصیه می‌شود.
نیمی از مادران مبتلا به فشار خون بارداری، ۱ الی ۵ هفته بعد دچار پره اکلامپسی می‌شوند. به همین دلیل معاینات و آزمایشات مرتب در این مادران اهمیت ویژه‌ای دارد.
در سایر مادران، این بیماری پس از بارداری برطرف می‌شود و پس از زایمان، فشار خون به حالت طبیعی باز می‌گردد.

درمان فشار خون بارداری
معمولاً برای درمان فشار خون بارداری داروی کاهنده‌ی فشار خون تجویز نمی‌شود. اگر فشار خون بیشتر از ۱۶ روی ۱۱ باشد (پرفشاری شدید خون) یا علایم آسیب به ارگان‌های بدن مشاهده شود، درمان دارویی مورد نیاز است. در شرایط خاص ممکن است پزشک برای نجات جان مادر و جنین تصمیم به ختم بارداری بگیرد.
در موارد خفیف بیماری که مادر از بیمارستان مرخص می‌شود، از او خواسته می‌شود در صورتی که حرکات جنین متوقف شد یا کاهش پیدا کرد، به پزشک مراجعه کند.
معمولا بر اساس میزان فشار خون، پزشک زمان مناسب برای زایمان را به مادر توصیه خواهد کرد. ممکن است زایمان پیش از هفته‌ی ۳۴ نیز انجام شود.