فاصله سنی فرزندان، علم روانشناسی چه می گوید؟

بهترین فاصله سنی بین فرزندان چقدر است؟ بهترین تعداد فرزند چه تعداد است؟ طبیعی است که سوالاتی از این دست در ذهن اغلب پدر و مادرها بوجود بیاید. چه موقع بهترین زمان برای فرزند دوم است؟ بسیاری از والدین معتقدند که فاصله سنی میان فرزندانشان باید کم باشد تا با هم بزرگ شوند. اختلاف نظرهای زیادی در این موضوع وجود دارد. بیشتر روانشناسان این فاصله سنی را بین ۳ تا ۵ سال توصیه می‌کنند؛ چرا که بدن مادر باید زمان کافی برای کسب آمادگی جسمانی و روحی برای فرزند دوم داشته باشد. آگاهی از فواید فاصله سنی مناسب به شما کمک می‌کند تا در این زمینه به درستی تصمیم بگیرید. ضمن اینکه مشاوره کودک نیز در این رابطه اطلاعات زیادی در اختیارتان قرار می‌دهد.

مضرات فاصله سنی کم
اول اینکه اختلاف سنی با فرزندان نیز از مسائلی است که باید در همین زمینه مدنظر قرار گیرد. اگر فاصله بین زایمان‌های متعدد کم باشد، مادر دچار عوارض جبران‌ ناپذیری می‌شود. زمانی که مادر در کمتر از سه سال از بارداری اول اقدام به فرزندآوری می‌کند احتمال کم‌خونی در مادر و فرزند افزایش می‌یابد. علائم این بیماری تا قبل از بارداری پنهان می‌ماند و بیشتر در دوران بارداری بروز می‌کند. همچنین ممکن است کودک زودتر از زمان طبیعی به دنیا بیاید. نوزادان دوم که با فاصله سنی کمتر از سه سال به دنیا می‌آیند دچار کمبود وزن می‌شوند و احتمال اختلالات رفتاری، حرکتی و یادگیری در آن‌ها بالا می‌رود. اگر قصد دارید به بچه دوم فکر کنید بهتر است با روانشناس متخصص راجع به وضعیت خود مشورت کنید.

تصور اشتباه در مورد فاصله بارداری دو فرزند
برخی گمان می‌کنند رعایت فاصله سه سال برای بارداری تنها در مورد خانم‌هایی صدق می‌کند که فرزند اول خود را با سزارین به دنیا آورده‌اند. در صورتی که رابطه‌ای بین فاصله سنی دو فرزند و نوع زایمان وجود ندارد. مادر پس از زایمان فرزند اول خود حداقل باید سه سال فاصله بیاندازد تا دوباره ویتامین‌های مورد نیاز بدنش تامین شود و سلامت جنین به خطر نیفتد. برای تجربه یک بارداری خوب و سالم لازم است مادر توده بدنی، انرژی و ذخایر بدن خود را جایگزین کند. ثابت شده است که بارداری‌های متوالی سبب کاهش سلامت جنین و مادر می‌شود.

عوارض فاصله سنی بسیار زیاد بین فرزندان
فاصله زیاد بین دو بارداری ممکن است باعث مسمویت مادر در دوران بارداری شود. افزایش فشارخون، ورم دست و پا و دفع پروتئین از طریق ادرار از جمله خطراتی است که ممکن است در دوران بارداری به وجود آید. بالا رفتن سن مادر و تولد نوزاد نارس، سقط جنین، کم شدن توان مادر از نظر قدرت باروری و احتمال عدم هماهنگی کودک با والدین سن بالا از عوارض فاصله بسیار زیاد بین فرزندان است. با توجه به عوارض احتمالی، اقدام برای بارداری هرچه سریعتر باشد (بین ۳ تا ۵ سال از بارداری اول) بهتر است.

فاصله سنی کمتر از 1 سال بین فرزندان
یک سال فاصله به معنای داشتن دوستان مشترک، جنگ و دعوا بر سر استفاده از وسائل و پشتیبانی و همکاری با هم در بزرگسالی است. در واقع فواید و مضرات این فاصله را باهم باید در نظر بگیرید. برخی از زوج‌ها با این منطق جلو می‌روند که فاصله سنی کمتر از یک سال باعث می‌شود کودکان با یکدیگر رشد کنند و آن‌ها مشکلات و چالش‌های بزرگ کردن بچه را فقط یک بار برای دو فرزند تجربه می‌کنند. این نقطه نظر می‌تواند مثبت باشد اما بنظر می‌آید تربیت و نگهداری از فرزندان با فاصله سنی کمتر از یک سال حتی از نگهداری دوقلوها سخت‌تر است. در بیشتر مواقع دو کودک نیازها و خواسته‌های همسانی ندارند؛ نیازها و برنامه‌ی زمانی کودکی یک ساله با یک نوزاد بسیار متفاوت است. حسادت فرزند اول در این حالت بسیار کم اما احتمال رقابت بین آن‌ها بسیار زیاد خواهد بود.

فاصله سنی 3 سال بین فرزندان
کودکان در سه سالگی خلق و خوی متغیری دارند و معمولا پدر مادرها با چالش پاسخ به نیازهای غیرمنطقی کودک روبه رو می‌شوند. ۳ سالگی سن چالش‌برانگیزی است که از آن طرف تولد فرزند دوم همه چیز را تغییر می‌دهد و چالش‌های جدیدی به وجود می‌آورد. اوضاع زمانی مشکل‌تر می‌شود که درحال آموزش دستشویی رفتن به کودک اول باشید. البته کودک بزرگتر می‌تواند به شما در آوردن کیف نوزاد و کارهای کوچک کمک کند. همچنین می‌تواند فرزند کوچک تر را سرگرم کند و خود نیز سرگرم شود. در این صورت شما نیز مدتی را استراحت می‌کنید.

فرزندان با فاصله سنی 5 سال
فاصله سنی ۵ سال میان فرزندان باعث می‌شود ارتباطات عمیق، خاص و بسیار نزدیکی بین آن‌ها ایجاد نشود. اما مزیت آن این است که والدین فرصت بیشتری برای برقراری ارتباط و اتصال با هر کودک دارند. سال‌های قبل از تولد فرزند دوم زمان گران‌بهایی برای رسیدگی به فرزند اول است. زمانی که کودک به ۵ سالگی می‌رسد مستقل‌تر می‌شود و می‌تواند بسیاری کارها را خودش انجام دهد و شما می‌توانید با خیال راحت به پرورش نوزاد برسید. کودک ۵ ساله برای نوزاد شما بسیار سرگرم کننده است و زمانی که کودک دوم بزرگتر شود و به راه بیفتد، کودک اول می‌تواند به شما در مواردی مانند بازی کردن، عوض کردن لباس‌ها و یا خواندن لالایی کمک کند. اما مسئله‌ای که در این شرایط کمی مشکل‌ساز می‌شود حسادت کودک اول است.

فرزندانی که بیشتر از 5 سال فاصله سنی دارند
در این شرایط شما کمک و پشتیبانی فرزند اول خود را در تربیت و نگهداری از فرزند دوم دارید و از طرف دیگر هیچ گونه حسادتی نیز میان آن‌ها وجود ندارد. فرزندان دوم از خواهر و برادرهای بزرگتر خود بسیار می‌آموزند و حمایت زیادی را دریافت می‌کنند. خواهر یا برادران بزرگتر گاهی می‌توانند نقش نظم‌دهنده را در خانواده ایفا کنند. اما این مسئله هم وجود دارد که خواهران و برادرانی که برای مثال ۱۰ سال فاصله سنی دارند، در کودکی زیاد به هم نزدیک نیستند و نمی‌توانند یکدیگر را درک کنند. اما در بزرگسالی فرزند بزرگتر راهنمای فرزند کوچک‌تر خواهد بود. ممکن است تجربیات زیادی را در اختیار او قرار دهد.