عفونت قارچی در بارداری، روش‌های پیشگیری و درمان

عفونت قارچی نوع متداولی از عفونت واژن است که زنان و به ویژه زنان باردار به آن دچار می‌شوند. وجود مقدار کمی قارچ و میکروارگانیسم در واژن طبیعی است، اما زمانی مشکل‌ساز خواهد شد که رشد آنها سریع می‌شود و سایر میکروارگانیسم‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این مطلب دربارۀ عفونت قارچی، دلایل ابتلا به آن، روش‌های پیشگیری و درمان آن بیشتر و دقیق‌تر خواهید خواند.

دلایل ابتلا به عفونت قارچی
داشتن مقدار مشخصی از قارچ‌های میکروسکوپی در واژن و همچنین در دستگاه گوارش غیرطبیعی نیست. قارچ تنها زمانی مشکل‌ساز است که با سرعت زیادی رشد کند و سایر میکروارگانیسم‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. سطح بالای استروژن در دوران بارداری باعث می‌شود که واژن، گلیکوژن بیشتری تولید کند و در نتیجه برای رشد سریع قارچ‌ها مستعد شود.
برخی از محققان معتقدند که استروژن ممکن است تأثیر مستقیم روی خود قارچ‌ها داشته باشد و به رشد سریع و چسبیدن بهتر آنها به دیوارۀ واژن کمک کند. همچنین در زمان استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، به خصوص استفادۀ مکرر یا طولانی‌مدت، احتمال بیشتری برای ابتلا به عفونت قارچی وجود خواهد داشت، زیرا این داروها علاوه بر کشتن باکتری‌های عامل بیماری، ممکن است باکتری‌های طبیعی محافظ در واژن را نیز تحت تأثیر قرار دهند که باعث رشد راحت‌تر و سریع‌تر قارچ‌ها می‌شود.

علائم عفونت قارچی
علائم یک عفونت قارچی می‌تواند آزاردهنده باشد و در صورت درمان نشدن به مرور بدتر شود، اگرچه ممکن است به مرور زمان این علائم از بین برود. علائم عفونت قارچی عبارتند از:
- قرمزی، خارش و التهاب در واژن
- درد و سوزش در واژن و ناحیۀ بیرونی اطراف آن
- ترشحات بی‌بو و پنیری شکل یا مانند کرِم از واژن و اغلب سفید رنگ
- ناراحتی یا درد هنگام رابطۀ جنسی
- سوزش هنگام ادرار کردن

درمان عفونت قارچی
در صورت مشاهدۀ علائم عفونت قارچی باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک با معاینه و نمونه‌برداری از ترشحات واژن مثلاً با آزمایش پاپ‌اسمیر و آزمایش آن، از وجود هر گونه عفونت قارچی مطمئن خواهد شد. اگرچه داروهای ضدقارچ بدون نسخه در داروخانه در دسترس است، اما در دوران بارداری استفاده از این دارو‌ها بدون نظر و تشخیص پزشک توصیه نمی‌شود، زیرا علائمی که شما دارید ممکن است ناشی از عفونت قارچی نباشد و عفونت دیگری منجر به بروز آنها شده باشد. پس مهم است که بدانید عفونت قارچی ممکن است نشانۀ مشکل دیگری باشد. مطالعه و تحقیقات نشان می‌دهد اکثر خانم‌هایی که خودشان برای درمان یک عفونت قارچی اقدام می‌کنند، علت اصلی را نادیده می‌گیرند و دریافت درمان مناسب را به تأخیر می‌اندازند.
برای درمان عفونت قارچی، پزشک ممکن است استفاده از کرم واژینال ضدقارچ یا قرص شیاف واژینال را تجویز کند. کرم‌ها و شیاف‌های محتوی کلوتریمازول معمولاً برای درمان بسیاری از عفونت‌های قارچی مؤثر است. کرم یا قرص واژینال را بهتر است شب‌ها استفاده کنید که دراز کشیده‌اید و امکان نشت کرم به بیرون از واژن کمتر است یا وجود ندارد. مدت استفاده از کرم و شیاف توسط پزشک مشخص می‌شود، اما معمولاً هفت روز پشت سر هم باید از این دارو استفاده کنید.
هنگام استفاده از کرم واژینال بهتر است مقداری از کرم را در ناحیۀ خارجی واژن نیز بمالید. پس از آغاز درمان، ممکن است چند روز طول بکشد تا احساس آرامش ایجاد شود. در این مدت می‌توانید خارش شدید را با استفاده از یک کیسه یخ یا با خیس کردن محل با آب سرد به مدت چند دقیقه تسکین دهید. اگر دارو تأثیرهای منفی روی شما داشت یا تغییری را احساس نکردید، بهتر است پزشکتان را مطلع کنید، زیرا ممکن است نیاز به تجویز داروی دیگری باشد. همچنین برای اطمینان از درمان کامل عفونت باید دورۀ درمان را کامل کنید، حتی اگر نشانه‌های عفونت خیلی زود برطرف شده باشد.

تأثیر عفونت قارچی در جنین
عفونت قارچی تأثیری بر جنین نخواهد داشت. اگر هنگام زایمان عفونتی وجود داشته باشد، احتمال دارد که نوزاد هنگام خروج با آن تماس پیدا کند که در این صورت، ممکن است یک عفونت قارچی به نام برفک دهان؛ Thrush، در دهان او ایجاد شود. برفک با رد‌های سفید رنگ در دو طرف و سقف دهان و گاهی بر روی زبان نوزاد تشخیص داده می‌شود. این مشکل جدی نیست و به راحتی درمان می‌شود.

روش‌های پیشگیری از عفونت قارچی
فضای گرم و مرطوب، محیط مناسبی برای رشد قارچ‌هاست. با خشک نگه داشتن واژن از به وجود آمدن عفونت قارچی جلوگیری خواهید کرد. همچنین متعادل نگاه داشتن باکتری‌های مفید واژن نیز در پیشگیری از عفونت‌های قارچی مؤثر است. اگرچه پیشنهادهای زیر از نظر علمی ثابت نشده‌، اما به اندازۀ کافی آسان است و ارزش امتحان کردن را دارد:
- از لباس ‌‌زیر نخی که امکان تنفس خوبی دارد استفاده کنید. پوشیدن جوراب‌شلواری، شلوار تنگ و به ویژه لباس‌هایی که جنس آنها از الیاف مصنوعی است اصلاً توصیه نمی‌شود.
- لباس‌های خیس را بلافاصله تعویض کنید و درصورتی‌که لباس ‌زیر شما در اثر فعالیت مرطوب شده است، آن را به سرعت عوض کنید.
- خوابیدن بدون لباس زیر در شب، به رسیدن هوا به اندام تناسلی کمک می‌کند و جلوی رطوبت را می‌گیرد.
- برای نظافت واژن، به آرامی از آب ولرم استفاده کنید و هرگز از دوش واژینال استفاده نکنید.
- برای خشک کردن ناحیۀ واژن، حتماً دستمال را از جلو به عقب اندام تناسلی خود بکشید.
- مصرف ماست پروبیوتیک به دلیل وجود باکتری‌های مفید در آن از لحاظ تئوری می‌تواند به حفظ تعادل باکتریایی مناسب در روده و واژن کمک کند. شواهد متضادی وجود دارد که آیا ماست به جلوگیری از عفونت‌های قارچی کمک می‌کند یا خیر، اما بسیاری از خانم‌ها مؤثر بودن آن را تأیید می‌کنند. در هر صورت، این مادۀ غذایی منبع خوبی از پروتئین و کلسیم به شمار می‌رود.