درد معده در بارداری، علل بروز و درمان ها

مشکلات گوارشی از جمله معده درد، سوزش معده، دل درد و …. از اختلالات رایجی است که هر فردی حداقل برای یک مرتبه هم که شده آن را در طول زندگی خود تجربه می‌کند. معده درد می‌تواند با اشکال و شدت‌های مختلفی ظاهر شود و ناشی از عوامل متعددی باشد که در ادامه بررسی شده است.

تعریف معده
معده جسمی عضلانی است، که حجمی شبیه به لوبیا داشته و نقشی عمده‌‌ای در گوارش بر عهده دارد. معده از بالا به مری و از پایین به قسمت دوزادهه متصل است. هر اختلالی در عملکرد صحیح معده می‌تواند به درد معده و مشکلات بعدی آن بیانجامد.

علت درد معده
درد معده می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد. مهمترین علت‌های معده درد عبارتند از :
زخم معده: علت درد معده می‌تواند زخم شدن آن باشد. زخم معده ناشی از عواملی مثل عفونت باکتریایی، مصرف برخی از داروها (ناپروکسن و آسپرین)، نوشیدنی‌های گازدار و کشیدن سیگار روی می‌دهد.
رفلاکس معده: این مشکل موجب می‌شود، محتویات معده به پشت گلو منتقل شود. رفلاکس علائمی از جمله سوزش معده، سوزش قفسه سینه ناراحتی‌های بالای شکم و … دارد.
عدم تحمل لاکتوز: این اختلال از مشکلات بسیار رایجی است که علاوه بر معده درد، علائمی از جمله نفخ، آروغ، سوء هاضمه، تهوع، اسهال، یبوست و درد شکم را به دنبال دارد.
سلیاک: این بیماری گوارشی در واقع عدم تحمل گلوتن است، مبتلایان به این عارضه پس از مصرف گلوتن دچار مشکلاتی مثل درد معده، نفخ، دفع گاز، اسهال، یبوست و خستگی می‌شوند.
التهاب پانکراس: غده پانکراس در پشت معده قرار داشته و التهاب آن موجب درد و سوزش معده شده و تهوع شدید و استفراغ مکرر را در پی دارد.
اندومتریوز: این مشکل رحمی موجب انتشار سلول‌های رحم به سایر قسمت‌ها شده و علاوه بر معده درد، موجب گرفتگی شکم، قاعدگی نامنظم، خونریزی‌های پر لکه و ناباروی می‌شود.
انگل: وجود انگل در معده می‌تواند موجب درد آن شود. از دیگر نشانه‌های وجود انگل می‌توان به گرفتگی دردناک شکم، اسهال، استفراغ، تهوع، گاز و … اشاره کرد.
مسمومیت غذایی: وجود باکتری در غذاهای مسموم موجب درد و گرفتگی عضلات شکم، نفخ، تهوع، اسهال و استفراغ می‌شود.
از سایر علل کمتر شایع ایجاد معده درد می‌توان به سنگ صفرا، سندروم روده تحریک پذیر، انسداد روده، میگرن؛ استرس،سوء هاضمه، سرطان معده، مشکلات قلبی و .. اشاره کرد.

معده درد عصبی
در برخی موارد احساسات شدید، مانند احساس خشم، استرس، هیجان و … می‌تواند موجب تاثیر بر دستگاه گوارش شده و درد معده را به دنبال داشته باشد. در این شرایط معمولاً معده درد و حالت تهوع همراه با هم ظاهر می‌شوند، البته احتمال دارد اسهال و استفراغ نیز نمایان شود. از راهکارهای درمان معده درد عصبی می‌توان به این موارد اشاره کرد:
نوشیدن آب: در صورتی که فرد بر اثر استرس دچار معده درد و حالت تهوع شود می‌تواند مقداری آب بنوشد.
مدیریت استرس: برای این منظور می‌توان کمی پیاده روی کرد و یا ورزش‌های سبک انجام داد. همچنین می‌توان با برنامه ریزی و دریافت کمک تنش‌های عصبی را از بین برد.
رژیم غذایی صحیح: تغذیه مناسب و دوری از غذاها و نوشیدنی‌های محرک مانند الکل نه تنها وضعیت معده را بدتر می‌کند، بلکه ممکن است موجب افزایش اضطراب و استرس شود.
مصرف دارو: در صورتی که درد شدید معده تجربه شده می‌توان از قرص برای معده درد عصبی استفاده کرد.

معده درد در بارداری
معده درد در دوران بارداری به خصوص در سه ماه آخر بسیار شایع است، بگونه‌ای که حدود ۵۰% از خانم‌های باردار در سه ماهه دوم و سوم بارداری خود دچار معده درد می‌شوند و اغلب از این موضوع با سوزش سردل و درد سر معده یاد می‌شود.

علت معده درد در بارداری
علت معده درد منحصر به دوران بارداری را می‌توان بسته نشدن کامل دریچه اسفنکتر معده در نتیجه نفوذ اسید به مری عنوان کرد. این دریچه ممکن است به دو علت زیر بسته نشود:
رشد جنین در رحم و فشار آوردن آن به روده و معده
تغییرات هورمونی نیز می‌تواند عامل معده درد در بارداری شود. هورمون‌های ترشح شده در بدن مادر عملکرد عضله اسفنکتر معده را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

درمان معده درد در بارداری
برخی از راهکارهای درمان معده درد در بارداری عبارتند از :
افزایش تعداد وعده‌ها : برای جلوگیری از معده درد در دوران بارداری می‌توان تعداد وعدههای غذایی را افزایش و به جای آن حجم هر وعده را کاهش داد. زیرا در این دوران معده حجم کمتری دارد و خوردن غذای اضافی موجب درد آن می‌شود.
حذف محرک‌ها : خیلی ساده است!، باید غذاهایی که موجب درد معده می‌شوند را از رژیم غذایی خود حذف کرد. برخی از غذاهای محرک شامل خوراکی‌های اسیدی، غذاهای چرب و سرخ کردنی، غذاهای تند، شکلات، قهوه و … است.
مصرف مایعات: افزودن مایعات به رژیم غذایی می‌تواند موجب درمان معده درد شوند. زیرا خوراکی‌هایی که به سرعت از معده عبور می‌کنند، مشکلات درد معده را به همراه ندارد. از جمله خوراکی‌های مایع و مفید میتوانیم سوپ، اسموتی، ماست، میلک شیک و … اشاره کنیم.
خواب صحیح: برای جلوگیری از معده درد شب‌ها، از چند ساعت قبل از خواب چیزی نباید خورد. بهترین حالت خوابیدن در این دوران خوابیدن به پهلوی چپ است زیرا در این حالت اسید معده به مری نمی‌رسد. اگر درد شدید است کمی ایستاده و یا روی صندلی نشست.
داروی ضد اسید معده: در موارد شدید مصرف دارو توصیه می‌شود، البته باید قبل از مصرف هر دارویی با پزشک در این باره مشورت کرد.