آزمایشات هورمونی زنان، تفسیر

وقتی پزشک برای شما انجام آزمایش هورمونی را پیشنهاد می کند و شما پس از انجام جواب آن را به دست پزشک می رسانید، نکته بسیار مهم برای افزایش دقت در تفسیر آزمایش هورمونی زنان این است که به او اطلاع دهید این آزمایش در چه روزی از سیکل ماهانه انجام شده است.
هورمون ها مواد شیمیایی هستند که توسط غدد درون ریز ترشح می شوند و به داخل خون می ریزند. این مواد بسیاری از فرآیندهای اصلی بدن مثل متابولیسم و تکثیر را کنترل می کنند. با توجه به نقش های مهم هورمون ها، کم یا زیاد شدن جزئی آنها می تواند باعث اختلالات جدی در بدن شود.
بسیاری از ویژگی های زنانه نیز تحت تاثیر هورمون ها هستند. تفسیر آزمایش هورمونی زنان به معنای بررسی میزان طبیعی هورمون ها در بدن آنهاست.
تفسیر آزمایش هورمونی زنان شامل بررسی میزان هورمون های زنانه زیر در بدن است.

هورمون تحریک کننده ی فولیکولی (FSH)
این آزمایش معمولا برای تعیین یائسگی صورت می گیرد. در ابتدا از شما یک نمونه ی خون در روز سوم پریود گرفته می شود. از آنجا که توقف تولید استروژن در بدن باعث بالا رفتن FSH می شود. این آزمایش نشان می دهد که آیا ترشح استروژن متوقف شده، یعنی تخمک گذاری متوقف شده و فرد وارد مرحله ی یائسگی شده است یا خیر.
مقدار طبیعی FSH در روز سوم پریود، باید برابر با 3 تا 20 mIU/ml باشد. این مقدار نشان می دهد که تخمدان و فعالیت آن طبیعی است. اگر سطوح این هورمون از 10 تا 12 mIU/ml بالاتر رود، نشان دهنده ی این است که فعالیت تخمدان در حال متوقف شدن است. یعنی شما در مرحله ی آغاز یائسگی قرار دارید و ذخیره ی تخمدان شما کاهش پیدا کرده است.
اگر سطح هورمون FSH از ۳۰ بالاتر باشد، به معنای وقوع نارسایی تخمدان و یا یائسگی است. شما ممکن است حتی دوره های طبیعی قاعدگی را داشته باشد ولی این سطح بالای FSH نشان می دهد که بدن شما به اندازه ی کافی استروژن تولید نمی کند. بنابراین عملکرد تخمدان هایتان طبیعی نیست.
اگر سطح این هورمون در بدن شما بالا باشد، ولی هنوز دوره های قاعدگی طبیعی داشته باشید، این نشانه بین نارسایی زودرس تخمدان یا یائسگی زودرس و یائسگی طبیعی تفاوت ایجاد می کند. یعنی احتمالا شما دچار یائسگی زودتر از موعد شده اید.

هورمون استروژن ( استرادیول)
استروژن اولیه انسان، استرادیول نام دارد. زمانی که تخمدان شروع به از کار افتادن می کند، سطح این هورمون در خون کاهش می یابد. اگر در آزمایش خون مشخص شود که سطح این هورمون از حد طبیعی کمتر است، احتمال نارسایی تخمدان وجود دارد.
تفسیر آزمایشات هورمونی زنانه درباره ی استرادیول به این صورت است.
- میزان استرادیول طبیعی در روز شوم قاعدگی، ۲۵ تا ۲۷ Pg/ml است.
- اگر میزان استرادیول حدود 30 یا کمتر باشد، و سطح FSH هم 30 تا 40 به بالا باشد، به معنای یائسگی است.
- اگر میزان استرادیول کمتر از ۵۰ Pg/ml باشد، ممکن است دوره های قاعدگی طبیعی باشد، ولی علائم پایین بودن این هورمون یعنی گرگرفتگی، خشکی واژن و مشکلات خواب وجود داشته باشد.
پایین بودن استرادیول باید همراه با بالا رفتن هورمون FSh باشد، که تشخیص یائسگی مسجل شود وگرنه ممکن است علت های دیگری مثل ذخیره چربی پایین و کاهش ذخیره ی تخمدان هم آن را ایجاد کنند.
تفسیر آزمایش هورمونی زنان اگر یائسگی را تایید کند، برای پیشگیری از پوکی استخوان، بهتر است پس از یائسگی سطوح استرادیول را حداقل ۴۰ تا ۵۰ Pg/ml افزایش دهید. البته سطح استرادیول طبیعی ۶۰ Pg/ml است.

هورمون پرولاکتین
تفسیر نتایج آزمایش هورمونی زنان شامل هورمون پرولاکتین هم می شود. پرولاکتین هورمونی است که توسط غده ی هیپوفیز ترشح می شود و مهمترین نقش آن کمک به تولید شیر در خانم ها پس از تولد نوزاد است. این هورمون همچنین در سلامت تولید مثل مردان و زنان موثر است.
تفسیر آزمایش هورمونی زنان پرولاکتین را نیز شامل می شود. آزمایش پرولاکتین ممکن است به دلایل زیر درخواست شود:
- زمانی که ترشحات غیر طبیعی از پستان ها ترشح می شود
- پریود نشدن بانوان
- ناباروری
- وجود تومور در هیپوفیز
در آقایان نیز تست پرولاکتین زمانی که مشکل در نعوظ وجود دارد یا میل جنسی کم شده است. یا زمانی که هورمون تستوسترون کاهش یافته است و یا ناباروری وجود دارد نیز درخواست می شود.
سطح طبیعی هورمون پرولاکتین در خون بانوان کمتر از 25 ng/ml و در آقایان کمتر از 17 ng/ml است.
اگر سطح پرولاکتین از ۲۰۰ تا ۳۰۰ ng/ml بالاتر رود، غیر طبیعی محسوب می شود. علت های مختلفی می تواند سطح پرولاکتین را بالا ببرد. اختلالاتی مثل: اختلالات هیپوفیز، کم کاری تیروئید، سندرم کیست تخمدان، بیماری های کلیوی و بی اشتهایی عصبی در بالارفتن این هورمون موثرند.
اگر پزشک به وجود تومور در غده ی هیپوفیز مشکوک باشد، درخواست سی تی اسکن یا ام آر آی می دهد. اسکن غده ی هیپوفیز نشان می دهد که چه نوع اقدام و درمانی لازم است.
تفسیر آزمایش هورمونی زنان گاهی نشان می دهد که بالارفتن هورمون هایی مثل پرولاکتین دلایل دیگری دارد. برخی از موارد بر روی آزمایش پرولاکتین تاثیر گذارند. از جمله ی آنها می توان به این موارد اشاره کرد:
- استرس یا ورزش سنگین
- کم خوابی
- تحریک نوک سینه
- مصرف برخی از قرص ها مثل قرص ضد بارداری، قرص فشار خون، قرص ضد حساسیت یا قرص های اعصاب
- استفاده از کوکائین
- آزمایش رادیواکتیو
- تفسیر آزمایش هورمونی زنان شامل مقایسه ی سطح همه ی هورمون ها در کنار هم است.