علت ویروس اچ پی وی، من هم گرفتار شدم؟

در روزگاری که هر لحظه انسان ها از همدیگر دور و دورتر می شوند اما یکی پس از دیگری به بیماری های جدید و خطرناک و بدون علامت یا با علامتِ ناچیز گرفتار می شوند دانستن علم پزشکی در حدی که بدانید که شما به بیماری مبتلا هستید یا خیر ، بسیار مهم است.
در این مقاله ما به تعریف و علائم و راه های درمان ویروس HPV خواهیم پرداخت حتما در ادامه مار ار همراهی کنید تا این ویروس را کامل بشناسید.

تعریف HPV
ویروسی است که بیش‌تر از همه در زمان آمیزش جنسی و از طریق تماس مستقیم بین پوست افراد انتقال می‌یابد بیش از ۱۰۰ نوع یا سوش مختلف از HPV وجود دارد. اکثر مردان و زنانی که دچار این عفونت هستند از این موضوع بی‌اطلاع می‌باشند، زیرا در بدن آنها علائم یا مشکلات بهداشتی ایجاد نمی‌شود. اما در برخی از موارد، انواع خاصی از HPV می‌توانند در قسمت‌های مختلف بدن باعث ایجاد زگیل (توده غیرطبیعی و غیر سرطانی بر روی پوست) یا زگیل تناسلی بشوند. در موارد دیگر، انواع خاصی از HPV می‌توانند ضایعات پیش سرطانی (یعنی نواحی دارای بافت‌های غیرطبیعی) یا سرطان ایجاد نمایند.
ویروس پاپیلوی انسانی تناسلی یک ویروس واگیر دار است که شایعترین عفونت قابل انتقال از طریق جنسی در آمریکاست. بطوری که بیش از نیمی از مردان و زنان در مقطعی از زندگی خود به آن مبتلا میشوند. طبق برآورد مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها سالانه حدود 6.2 میلیون آمریکایی به این عفونت مبتلا می شوند.

تعداد مبتلایان به ویروس HPV در ایران
در کشور ما آمار مشخصی از شیوع آن وجود ندارد، در یک مطالعه شیوع HPV ۷.۸ درصد بوده است، اما شیوع رفتارهای پر خطر در برخی مناطق میتواند زنگ خطری برای گسترش این بیماری در آینده باشد. اخیرا طرح کشوری بررسی شیوع ژنوتیپ ویروس پاپیلومای انسانی در ۱۰ استان کشور در حال انجام است که هنوز نتایج آن گزارش نشده است.
بیشتر افرادی که در برخی دوران‌های زندگی خود تماس جنسی را تجربه می‌کنند، در معرض ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) قرار خواهند گرفت. در اغلب زنان، عفونت HPV توسط سیستم ایمنی پاکسازی می‌شود. هنگامی که سیستم ایمنی بدن ویروس را از بین نمی‌برد، عفونت HPV ماندگار می‌تواند سلول‌های گردن رحم غیرطبیعی ایجاد کند. این ضایعات به‌عنوان «پیش‌سرطان» دهانه رحم شناخته می‌شوند، زیرا در صورت عدم درمان، در طول زمان می‌توانند به سرطان دهانه رحم تبدیل شوند.

علائم ویروس HPV
این ویروس به شکل یک زگیل ظاهر می شود که زگیل معمولا به صورت برآمدگیهای پوستی توپر نرم و مرطوب به ابعاد حدود ۲ تا چند میلی متر و با سطح صاف و یا ناصاف به رنگ پوست یا کمی تیره تر یا روشن تر دیده می شود؛ گاهی منفرد بوه و گاهی به هم پیوسته و به شکل توده های گل کلمی شکل دیده می شوند؛ معمولا فاقد درد و خارش می باشند، اما گاهی ممکن است خارش داشته باشند این زگیل ها معمولا بدون درد هستند مگر اینکه در ناحیه ای قرار گرفته باشند که تحریک شود. تعداد کمی از زنان مبتلا از درد، خارش، سوزش و یا خونریزی محل ضایعه شکایت دارند. محل شایع ایجاد ضایعه در زنان در ناحیه ولو (فرج)، واژن (مهبل)، سرویکس (گردن رحم)، مقعد و کشاله ران و در مردان آلت تناسلی، اسکروتوم، ران و کشاله ران است.

راه های ابتلا به ویروس HPV
ویروس اچ‌پی‌وی از طریق تماس مستقیم بین پوست افراد انتقال می‌یابد، که به این معناست که ویروس در سلول‌های نزدیک نقطه عفونت باقی می‌ماند تا اینکه در کل بدن گسترش یابد. از آنجا که اچ‌پی‌وی معمولا از طریق فعالیت جنسی منتقل می‌شود، معمولا این یعنی سلول‌های واژن، فرج (بخش بیرونی مهبل)، آلت تناسلی مردان، مقعد، دهان و گلو است. می‌توانیم برای اچ‌پی‌وی در سلول‌ها از این مناطق آزمایش بدهیم، با این‌که آزمایش این ویروس از لحاظ علمی امکان‌پذیراست، اما معمول نیست.
دلیل اصلی این است که با این‌که درمان اثرات نامطلوب سلامتیِ ناشی از اچ‌پی‌وی موجود است، اما هیچ درمانی برای خود ویروس وجود ندارد. بنابراین آزمایش برای اچ‌پی‌وی باعث ایجاد بسیاری از موارد مثبت می‌شود و اگرچه بیشتر آن‌ها باعث نگرانی نمی‌شوند، هنوز هیچ برنامه‌ای برای پاک‌سازی کالبد اصلی این ویروس وجود ندارد. عفونت هنگامی انتقال می یابد که فرج، واژن، دهانه رحم یا مقعد فرد با حلق، دهان یا نواحی تناسلی فرد دیگر (معمولا در هنگام رابطه جنسی) تماس پیدا می کند. این بیماری حتی در صورت عدم انزال منی یا دخول آلت تناسلی به واژن، مقعد یا دهان نیز می تواند انتقال یابد.
HPV رایج ترین عفونت منتقل شونده جنسی بوده و در اغلب موارد چندان جای نگرانی نیست. این بیماری معمولا به صورت خود به خود از بین رفته و افراد حتی از ابتلا به آن مطلع نمی شوند. شایان ذکر است که اغلب افراد فعال از نظر جنسی در بازه ای از زندگی خود به این بیماری مبتلا می شوند. بنابراین، در صورت ابتلا دلیلی برای ترسیدن یا شرمندگی وجود ندارد.
تقریباً ۶۰ نوع اچ‌پی‌وی این قابلیت را دارند که باعث ایجاد زگیل‌های معمولی بشوند، که این زگیل‌ها در برخی از نواحی بدن مانند دست و پا به‌وجود می‌آیند. تقریباً ۴۰ نوع از این ویروس‌ها را اچ‌پی‌وی‌های «نوع تناسلی» می‌نامند که ممکن است موجب زگیل تناسلی شوند. این ویروس‌ها به هنگام تماس اندام‌های تناسلی، معمولاً در طول آمیزش جنسی از راه مهبل یا مقعد، از شخصی به شخص دیگر پخش می‌شوند. این ویروس می‌تواند از راه آمیزش جنسی از راه دهان هم منتقل شود. اچ‌پی‌وی رایج‌ترین عامل بیماری است که از طریق آمیزش جنسی انتقال می‌یابد.

سرطان هایی در ارتباط با ویروس HPV
احتمال ایجاد سرطان توسط برخی از انواع HPV تناسلی بیش‌تر است، و این انواع را HPVهای «پرخطر» می‌نامند. معمولاً دستگاه ایمنی زن یا مرد آلوده به اچ‌پی‌وی کم‌خطر یا پرخطر از شر این عفونت خلاص می‌شود و ویروس صدمه‌ای وارد نمی‌کند. اما در برخی از افراد عفونتی دائمی (ماندگار) به‌وجود می‌آید که به‌کندی، اغلب در طول چندین سال، باعث ایجاد تغییراتی در سلول‌های طبیعی می‌شود که امکان دارد این تغییرات به ایجاد ضایعات پیش سرطانی یا سرطان منتهی شود.

سرطان‌های مرتبط با HPV
۱- سرطان یا نئوپلازی‌های گردن رحم
اصولاً، تمام سرطان‌های گردن رحم در اثر عفونت HPV ایجاد می‌شود. اینکه آیا زنی که به HPV آلوده‌است دچار سرطان گردن رحم خواهد شد به تعدادی از عوامل، از جمله نوع HPV، بستگی دارد. از بین سرطان‌های گردن رحم مرتبط با HPV، تقریباً ۷۰٪ توسط دو نژاد HPV - 16 و HPV - 18 ایجاد می‌شوند. در زنانی که به HPV آلوده هستند، امکان دارد کشیدن سیگار خطر سرطان گردن رحم را افزایش دهد. گرچه تقریباً تمام سرطان‌های گردن رحم توسط HPV ایجاد می‌شود، به یاد داشتن این نکته اهمیت دارد که اکثر عفونت‌های HPV تناسلی باعث ایجاد سرطان نمی‌شوند.
۲- سرطان دهان
ویروس اچ‌پی‌وی می‌تواند در زنان و در مردان باعث ایجاد سرطان دهان (سرطان دهان و زبان) و سرطان حلق دهانی (حلق دهان یا قسمت میانی گلو که از لوزه‌ها تا نوک حنجره ادامه دارد) بشود. این سرطان‌های مرتبط با HPV پیوسته در مردان افزایش می‌یابد. در واقع، بر طبق یافته‌های مطالعه‌ای که اخیراً صورت گرفته‌است، اینک ویروس HPV به اندازه استعمال دخانیات و مصرف مشروبات الکلی باعث ایجاد سرطان‌های قسمت بالایی گلو می‌شود. شاید تغییر در رفتار جنسی، از جمله افزایش در آمیزش جنسی از راه دهان، یکی از دلایل این افزایش باشد.
۳- سرطان‌های دیگر
ویروس اچ.پی. وی با سرطان‌هایی که شیوع کم‌تری دارند هم مرتبط می‌باشد. تقریباً نیمی از موارد سرطان فرج با HPV ارتباط دارد. انواعی از HPV که باعث ایجاد سرطان گردن رحم می‌شوند با سرطان مقعد هم مرتبط می‌باشند. انواع پرخطر HPV با سرطان مهبل و سرطان آلت تناسلی مردانه هم ارتباط دارند.

آزمایش تشخیص ویروس HPV
تستی آزمایشگاهی که در آن سلول‌هایی را با خراش دادن گردن رحم تهیه می‌کنند و آنها را از نظر حضور DNA ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) بررسی می‌نمایند. امکان دارد این ویروس باعث تشکیل توده‌های (Growths) بافتی غیرطبیعی (به‌عنوان مثال زگیل) شود و تغییرات دیگری را در سلول‌ها ایجاد نماید. ممکن است آلودگی دراز مدت به تیپ‌های خاصی از ویروس پاپیلوم انسانی باعث ایجاد سرطان گردن رحم شود. امکان دارد ویروس HPV در انواع دیگر سرطان (مانند سرطان‌های مقعد، مهبل، فرج، آلت جنسی مردانه، و حلق دهانی) هم نقشی ایفا کند. این آزمایش می‌توان همراه آزمایش پاپ اسمیر انجام شود.

راه های پیشگیری از ویروس HPV
۱- پیشگیری اولیه
این بیمار نیز همانند سایر بیماریهای جنسی بهترین راه پیشگیری، ارتباط جنسی معقول و مطمئن است. تا زمان بهبودی کامل ضایعات باید از ارتباط جنسی خودداری شود. از خراشیدن و دستکاری ضایعات باید پرهیز شود، این اقدام ممکن است موجب انتقال آلودگی و یا ایجاد عفونت ثانویه باکتریایی شود.
لازم است به دختران و پسران در دوران بلوغ آموزش های محافظت از خود داده شود و نسبت به رفتارهای پرخطر شناخت پیدا کنند و اصول تربیتی به گونه ای باشد که جوانان معتقد و مقید به رعایت اصول اخلاقی خانوادگی شوند و روابط جنسی در قالب روابط زناشویی محدود شود.
در غیر این صورت، هنگام مقاربت جنسی با غیر همسر و یا مقاربت جنسی با افراد مشکوک به مبتلای به بیماری از کاندوم به طرز صحیح استفاده شود. کاندوم های لاتکس احتمال ابتلا به زگیل تناسلی را کاهش می دهند. البته کاندوم همه پوست ناحیه تناسلی را نمی پوشاند؛ بنابراین صد درصد نمی تواند از انتقال ویروس جلوگیری کند.
۲- پیشگیری ثانویه
پیش از شناخت عامل ایجاد کننده سرطان گردن رحم (ویروس HPV) پیشگیری از سرطان گردن رحم به وسیله انجام تست پاپ اسمیر امکان پذیر بوده است که در حقیقت پیشگیری ثانویه با تشخیص مراحل اولیه بیماری و ریشه کردن ضایعات قبل از سرطانی شدن همراه بوده است.
در این روش که یک روش سلول برداری مخاط گردن رحم است؛ تغییرات سلولی قبل از مرحله سرطان مهاجم تشخیص داده می شود. اما این تست ۲۰ تا ۳۰ درصد منفی کاذب دارد (ممکن است در حدود ۳۰-۲۰ درصد موارد بیماری تشخیص داده نشود که تکرار آن موارد منفی کاذب را کم می کند). از این رو است که توصیه می شود این تست بعد از ازدواج سالیانه تا سه سال انجام شود و در صورت منفی بودن تست (طبیعی بودن آن) فواصل به ۳-۲ سال یکبار افزایش داده شود. به این ترتیب با توجه به زمان لازم برای تبدیل تغییرات پیش سرطانی به سرطان گردن رحم که حدود ۱۰ سال است، انجام این تست با این جدول زمانی باعث تشخیص بیماری از مراحل اولیه آن می شود. این روش غربالگری در کشورهای پیشرفته موجب شده که ۷۵ درصد خطر سرطان گردن رحم کاهش یابد اما در کشورهای در حال توسعه به دلیل عدم آگاهی از این ویروس، غربالگری چندان موثر نبوده و در حال حاضر ۸۰ درصد موارد مرگ و میر ناشی از سرطان رحم در کشورهای در حال توسعه اتفاق می افتد. پاپ اسمیر معمولا منجر به تشخیص اغلب و نه همه موارد سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه می شود.
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) دو واکسن به نام‌های «گارداسیل» و «سرواریکس» را تأیید نموده‌است که در پیشگیری از آلوده شدن به HPV مفید هستند. گارداسیل به جلوگیری از آلوده شدن به دوHPV کمک می‌کند که می‌دانیم باعث ایجاد اکثر موارد سرطان گردن رحم و ضایعات پیش سرطانی در گردن رحم می‌شوند. این واکسن از آلوده شدن به دو HPV کم‌خطر هم جلوگیری می‌کند، که می‌دانیم این دو HPV عامل ایجاد ۹۰٪ از موارد زگیل‌های جنسی می‌باشند. گارداسیل برای پیشگیری سرطان‌های گردن رحم، مهبل، و فرج در دختران و زنان ۹ تا ۲۶ ساله؛ و همچنین برای پیشگیری از سرطان مقعد در زنان و مردان و زگیل‌های تناسلی در پسران و مردانی که در همان دامنه سنی قرار دارند تأیید شده‌است. ضمناً، سرواریکس برای پیشگیری از سرطان گردن رحم در دختران و زنان ۱۰ تا ۲۵ ساله تأیید شده‌است.
۳- واکسن پیشگیری
چون واکسن تنها می‌تواند از عفونت پیشگیری کند، و قادر نیست عفونت موجود را درمان نماید، واکسیناسیون افراد باید پیش از آغاز فعالیت جنسی آنها صورت گیرد. افرادی که قبلاً از نظر جنسی فعال شده و شاید به HPV آلوده شده باشند، باید با پزشک خود مشورت نمایند. امکان دارد این واکسن از آنها در برابر سویه‌هایی از HPV محافظت کند که به آنها آلوده نیستند.
زنان باید، علاوه بر استفاده از این واکسن، با انجام پاپ اسمیر از خود محافظت نمایند، که پاپ اسمیر رایج‌ترین تست برای کمک به ردیابی سرطان گردن رحم است. با انجام پاپ اسمیر می‌توان سلول‌های پیش سرطانی را پیدا نمود و آنها را پیش از تبدیل شدن به سلول‌های سرطانی از بدن خارج کرد. محققان دریافته‌اند که با ادغام نمودن پاپ اسمیر و تستی که برای ردیابی HPV در زنان طراحی شده‌است می‌توان دقیق‌ترین نتایج را به‌دست‌آورد. لازم است زنان درباره انجام پاپ اسمیر، و احتمالاً انجام تست HPV، با پزشکان خود مشورت نمایند.

راه های درمان ویروس HPV
برای این ویروس متاسفانه بطور کلی درمان خاصی وجود ندارد کامل ریشه کن شود ولی معمولاًروش های گوناگونی برای درمان بکار می‌رود که برخی از آنها از دارو و برخی از روشهای عملی استفاده می کنند. رعایت بهداشت و تمیز نگه داشتن محل ضایعات به بهبودی کمک می کند. از داروهای مورد استفاده می توان به ترکیبات پودوفیلین یا اینترفرون ألفا اشاره کرد. از روش های عملی می توان از کرایو تراپی (منجمد کردن ضایعه با نیتروژن مایع)، الکتروکوتر (از بین بردن ضایعه با جریان الکتریکی) و لیزر درمانی (از بین بردن ضایعه با پرتوهای لیزر) نام برد.
اقدامات فوق، احتمال گسترش و پراکنده شدن ویروس را کم می کند، درد یا خارش را برطرف می کند و زگیل ها که از نظر ظاهری ناخوشایند هستند و ممکن است تمیز نگه داشتن آنها هم مشکل باشد را برطرف می کند.