سقط مکرر جنین، چگونه با سوگش کنار بیاییم؟

همسرم چندین بار تجربه سقط جنین را داشته است. اخیرا او پس از سقط جنین، کم خواب، مضطرب و عصبانی شده است. دیگر تمایلی به انجام کارهای خانه یا شخصی اش را ندارد. ساعت خوابش نیز تغییر پیدا کرده است. گاهی بی دلیل گریه یا پرخاشگری می کند. برای رفع مشکلات روحی و روانی او باید چه اقداماتی انجام بدهم؟
سقط جنین یکی از شایع ترین عوارض بارداری است. معمولا پانزده تا بیست درصد حاملگی ها منتهی به سقط می شوند. گاهی این سقط ها می تواند حیات مادر را نیز تهدید کند. امروزه به درمان جسمی سقط جنین بیشتر از اثرات روانی آن اهمیت داده می شود.
سوگ و افسردگی از مهمترین واکنش های روحی و روانی مادران به سقط جنین است. سوگ پس از سقط جنین حتی می تواند به اندازه سوگ از دست دادن یکی از اعضای خانواده باشد.
اغلب چهل درصد زنان پس از سقط جنین دچار نشانه هایی مانند «غم و اندوه»، «اختلال خواب»، «تمایل به صحبت راجع به احساس فقدان» یا «اشتیاق به داشتن فرزند از دست رفته» می شوند. احساس گناه و سرزنش خود نیز می تواند در مادر ایجاد شود. همچنین امکان دارد فرد پس از سقط جنین دچار علایمی مانند افسردگی و اضطراب شود.
سقط جنین معمولا غیر منتظره و ناگهانی است. اغلب کسی نیز با فرد احساس همدردی زیادی نمی کند. همچنین مراسم سوگواری نیز برگزار نمی شود. اطرافیان نیز به جای شنیدن درک احساسات او، با گفتن اینکه «چیز مهمی نبود» یا «هنوز بچه ای وجود نداشت که برایش غصه بخوری»، فرصت ابراز هیجانات منفی را از فرد سوگوار می گیرند. همه این عوامل به تشدید علائم سوگ دامن می زند.
از سوی دیگر تحمل سقط در برخی از افراد راحت تر از سایران است. حاملگی اول، سقط های مکرر قبلی، سابقه ناباروری، عدم حمایت خانواده و سابقه اختلالات روانپزشکی از جمله فاکتورهایی هستند که می توانند شدت این سوگواری را تشدید کنند.
گاهی انجام سونوگرافی پیش از سقط سبب می شود تا تصویری ملموس تر و واضح تر از جنین در ذهن مادر شکل بگیرد و رابطه عاطفی قوی میان او و جنین ایجاد شود و پس از سقط بر احساس فقدان مادر بیفزاید.
اغلب علایم سوگ پس از گذشت دو هفته برطرف می شود اما گاهی ممکن است این علایم ماه ها و حتی سال ها نیز به طول بینجامد و در زمان تعیین شده برای وضع حمل، سالگرد سقط یا حتی حاملگی بعدی این احساسات دوباره برای مدت کوتاهی زنده شوند.
برای کاهش اثرات روحی و روانی سقط جنین نیاز به حمایت خانواده ها و پرسنل پزشکی است. پزشکان باید با ارایه اطلاعاتی مناسب، بیمار را نسبت به علت سقط جنین آگاه کنند. همچنین ابهامات آنها را در مورد شانس بارداری بعدی برطرف کنند.
اگر علائم سوگ در بیمار بسیار شدید باشد یا منجر به افسردگی و اضطراب شود، حتما مراجعه به روانپزشک برای درمان های دارویی و غیر دارویی توصیه می شود.
خانواده ها نیز باید با بیمار احساس همدردی کنند و به او اجازه بیان نگرانی هایش را بدهند. آنها لازم نیست هنگام شنیدن غم و حرف خاصی بزنند. حتی سکوت، شنیدن صحبت ها یا فشردن دست های او می تواند کارساز باشد.