برای سرماخوردگی کودکان، چه درمان هایی هست؟

سرماخوردگی کودکان نام مشکلی است که تقریباً همه پدر و مادر‌ها با آن دست و پنجه نرم کرده‌اند. به طور کلی کودکان زیاد سرما می‌خورند و تقریباً همه والدین بعد از این مشکل به دنبال راه‌های درمان سرماخوردگی کودکان یا نوزادان خود می‌روند یا حتی به طور خودسرانه داروهایی مانند شربت سرماخوردگی کودکان به فرزند خود می‌دهند که کاملاً اشتباه است.
اگر فرزند شما دچار سرفه، گلودرد، آبریزش بینی یا علائمی از این دست شده است، به احتمال زیاد سرماخورده و نیاز به مراقبت دارد. در این شرایط لازم است آرامش خود و فرزندتان را حفظ کرده و ادامه متن را بخوانید. این مطلب به شما کمک خواهد کرد اطلاعاتی کامل راجع به سرماخوردگی نوزاد و کودک را بدانید و به صورت اصولی اقدام به پیشگیری و درمان سرماخوردگی نوزاد یا کودک خود کنید.
بالغ بر ۲۰۰ ویروس مختلف می توانند باعث سرماخوردگی شوند، اما رینوویروس‌ها شایع ترین علت هستند. جالب است بدانید آنتی بیوتیک‌ها که با باکتری‌ها مبارزه می‌کنند، توانایی درمان سرماخوردگی نوزاد یا کودک شما را ندارند؛ زیرا سرماخوردگی یک بیماری ویروسی است و بیماری ویروسی را نمی‌توان با آنتی بیوتیک درمان کرد. بنابراین دیگر به دنبال آنتی بیوتیک برای درمان سرماخوردگی کودکان، نوزادان یا بزرگسالان نباشید.
به جز نوزادان و کودکان مبتلا به مصونیت ایمنی (سیستم ایمنی بدن در خطر باشد)، سرماخوردگی در کودکان سالم خطرناک نیست.

علائم سرماخوردگی کودکان
این بیماری اغلب با احساس خوب نبودن یا خستگی پدید می‌آید و پس از مدتی، سرماخوردگی کودکان با علائمی مانند آبریزش بینی، سرفه، عطسه یا… ادامه می‌یابد. در ابتدا، ممکن است گلو درد که ناشی از ایجاد مخاط است کودک شما را آزار دهد و بعد، احتمال دارد سرفه همراه با خلط یا عطسه‌های مکرر متوجه او شود.
پس از گذشت مدتی، ممکن است علائم بدتر و متنوع‌تر شده و کودک شما بیشتر اذیت شود. مهمترین علائم سرماخوردگی نوزادان و کودکان در ادامه آمده است:
به وجود آمدن مخاط آبکی در بینی
ریزش اشک از چشم‌ها
عطسه
احساس خستگی
تب (گاهی اوقات)
گلو درد
سرفه
ویروس سرماخوردگی می‌تواند بر سینوس‌های کودک، گلو، لوله‌های برونشی و گوش او تاثیر بگذارد. همچنین ممکن است کودک شما اسهال و استفراغ داشته باشد.
در ابتدای سرماخوردگی کودکان، احساس سردرد و خستگی بیشتر به سراغ آنها می‌آید. پس از گذشت مدتی احتمال دارد مخاط بینی فرزند شما تیره‌تر و چسبناک‌تر شود. علائم بیماری نیز در صورت عدم مراقبت ممکن است بدتر شوند. درواقع برای درمان سرماخوردگی کودکان یا نوزادان باید علائم آن‌را درمان کنید.

کودک من چه مقدار سرماخوردگی را تجربه می کند؟
نوزادان و کودکان نوپا معمولاً ۸ الی ۱۰ بار در سال، تا زمانی که به ۲ سالگی برسند دچار سرماخوردگی می‌شوند. کودکانی که پیش دبستانی می‌روند ۹ بار در سال و کودکان بزرگتر ۱۲ بار در سال ممکن است دچار سرماخوردگی شوند. نوجوانان و بزرگسالان حدود ۲ الی ۴ بار در سال سرما می‌خورند.
فصل سرما معمولاً از آبان ماه شروع می‌شود و تا اوایل فروردین ماه ادامه دارد. کودکان معمولاً در این ماه‌ها بیشتر دچار سرماخوردگی می‌شوند.

درمان سرماخوردگی کودکان و نوزادان
همانطور که گفته شد، شیوع سرماخوردگی در کودکان، نوزادان و افراد بزرگسال بالاست؛ بنابراین دانستن نکاتی برای درمان سرماخوردگی کودکان و نوزادان می‌تواند کمک زیادی به پدر و مادرها کند. همچنین گفته شد که سرماخوردگی یک عفونت ویروسی است و آنتی بیوتیک‌ها نمی‌توانند این بیماری را درمان کنند.
در ادامه مطلب به ذکر روش‌های درمان خانگی سرماخوردگی نوزادان و کودکان خواهیم پرداخت. همچنین فکر خوبی برای تسکین و درمان علائم سرماخوردگی کودکان مانند سرفه، گلو درد و… کرده‌ایم.
توجه: روند درمان سرماخوردگی کودکان و نوزادان بسیار حساس است و نباید موارد ذکر شده در این مطلب را بدون مشورت با پزشک متخصص انجام دهید.
استراحت کردن
استراحت کردن به بدن کمک می‌کند تا انرژی خود را در بهتر شدن وضعیت خود متمرکز کند؛ بنابراین با استراحت کردن، کودک شما سریعتر بهبود پیدا می‌کند.
بدن کودک یا نوزاد شما ممکن است به دلیل تب بالا داغ شود؛ پس از پتوهای سنگین یا لباس‌های چند لایه‌ای برای کودک خود استفاده نکنید و بگذارید کودک راحت باشد. حمام ولرم می‌تواند به آنها کمک کند تا قبل از چرت زدن یا خوابیدن در شب احساس بهتری داشته باشند. بنابراین برای کمک به درمان سرماخوردگی کودکان، حمام ولرم روشی خوب است.
اگر کودک مدرسه‌ای دارید، او را از مدرسه دور نگه دارید و اجازه دهید در محیط گرم و راحت خانه استراحت کند. در ادامه چند توصیه برای استراحت کردن کودکان ذکر شده است:
توجه داشته باشید که لزوماً استراحت کردن به معنی آن نیست که کودک شما بخوابد. او می‌تواند در حالت نگاه کردن به تلویزیون نیز استراحت کند.
جهت کمک به درمان سریع سرماخوردگی کودکان، می‌توانید برای فرزند خود کتاب بخوانید یا قصه تعریف کنید تا استراحت کردن برای او جذاب‌تر شود.
پازل معجزه می‌کند! حل کردن پازل در حالت استراحت می‌تواند آنها را تا مدت زیادی سرگرم نگه دارد و روند درمان سرماخوردگی کودکان را آسان‌تر کند.
مصرف مایعات کافی
هیدراته نگه داشتن بدن، یک درمان خانگی سرماخوردگی کودکان است. مصرف مایعات کافی در طول زمان ابتلا به سرماخوردگی می‌تواند علائم بیماری را به طور قابل توجهی کاهش دهد و سبب درمان سریع سرماخوردگی نوزادان و کودکان شود.
جالب است بدانید، از دست دادن آب بدن یکی از مهمترین علل بروز تب است. معمولاً کودکان دوست ندارند وقتی گرسنه یا تشنه نیستند، بخورند یا بنوشند. بنابراین لازم است به آنها گوشزد کنید که برای درمان سرماخوردگی باید مایعات کافی بنوشند.
مصرف مایعات کافی از جمله راه‌های مناسب درمان سرماخوردگی نوزادان و کودکان است. این روش می‌تواند از دو جهت مورد بررسی قرار گیرد: ۱- درمان سرماخوردگی نوزادان و کودکان زیر ۲ سال ۲- درمان سرماخوردگی کودکان بالای ۲ سال. در ادامه به ذکر آنها پرداخته‌ایم.
برای کودکان زیر ۲ سال
یکی از خطرناک‌ترین عوامل برای کودکان زیر ۳ ماه، کم آبی بدن آنهاست. اگر کم خونی را در کودک خود احساس می‌کنید، حتماً با پزشک فرزندتان دیدار کنید. برخی از علائم کم آبی کودکان زیر 2 سال عبارت‌اند از:
گریه کردن نوزاد بدون اشک
خشکی لب‌ها
لکه‌های سفید
کاهش فعالیت نوزاد
ادرار کمتر از ۳ الی ۴ بار در ۲۴ ساعت
اگر کودک شما از شیر مادر تغذیه می‌کند، برای درمان سرماخوردگی نوزاد خود سعی کنید بیش از حد معمول (نه خیلی زیاد) به او شیر بدهید. به این موضوع توجه داشته باشید سرماخوردگی نوزاد باعث می‌شود او علاقه کمتری به خوردن شیر داشته باشد. بنابراین سعی کنید دفعات شیر دادن به نوزاد را افزایش داده و در عوض هر دفعه مقدار کمتری به او شیر بدهید.
به این موضوع توجه داشته باشید که کودکان زیر ۶ ماه اصلاً نیازی به آب ندارند و مصرف شیر مادر یا شیر خشک برای جبران کم آبی بدن‌شان کافی است. بنابراین برای درمان سرماخوردگی نوزادان به آنها آب ندهید.
برای کودکان بالای 2 سال
ممکن است کودک شما بالای ۲ سال سن داشته باشد. مصرف مایعات کافی برای درمان سرماخوردگی کودکان بالای ۲ سال نیز موثر است. برای جبران مایعات از دست رفته کودک خود، می‌توانید از موارد زیر استفاده کنید:
آب میوه‌های طبیعی
مکیدن بستنی یخی
آبگوشت
سوپ آبکی
پاک کردن مخاط
مشکلات مخاط بینی حین سرماخوردگی نوزادان یا کودکان بسیار اذیت کننده است. برای درمان سرماخوردگی کودکان لازم است تا این مشکل را حل کنید. در ادامه چند توصیه برای رفع مشکلات مخاط بینی ذکر شده است:
برای مکیدن مخاط بینی کودک از یک پوار بینی (مکنده بینی) مخصوص نوزادان یا آسپیراتور استفاده کنید. این روش برای کودکان زیر 1 سال توصیه نمی شود.
گزینه دیگر استفاده از قطره بینی است که سبب نازک تر شدن مخاط و خارج شدن آن می شود، این روش مخصوصاً قبل از تغذیه و خوابیدن بسیار مفید است.
اگر کودک شما قادر به پاک کردن بینی خود است، اجازه دهید به طور منظم انجام دهد.
افزایش رطوبت
افزایش رطوبت یکی از روش‌های درمان خانگی سرماخوردگی نوزادان و کودکان است. افزایش رطوبت سبب می‌شود که احتقان بینی و قفسه سینه کودک شکسته شده و کودک بتواند راحت‌تر نفس بکشد. در لیست زیر روش‌های مناسبی برای این منظور ذکر شده است:
برای مرطوب کردن معابر بینی از اسپری آب نمکی (آب و نمک) استفاده کنید.
در صورت خشک بودن هوا از یک دستگاه رطوبت ساز استفاده کنید.
کودک را درون حمام قرار دهید و آب گرم را باز کنید تا کودک بخار آب گرم را تنفس کند.
درمان تب کودکان
وجود تب به معنای آن است که بدن کودک شما در تلاش است که با عفونت مبارزه کند. نکات زیر ضمن درمان تب کودکان، به درمان سرماخوردگی کودکان و نوزادان نیز کمک می‌کنند؛ البته باید به سن کودک توجه ویژه‌ای شود.
داروهای ضد درد: برای درمان سرماخوردگی کودکان بالای ۶ ماه، می‌توانید از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. البته حتماً باید برای دوز مناسب آن با پزشک خود مشورت کنید. به کودکان زیر 16 سال آسپیرین ندهید؛ زیرا ممکن است سبب ابتلا به سندرم بالقوه کشنده رین شود. هرگز برای بچه‌های زیر 6 سال از داروی سرماخوردگی کودکان یا سرفه استفاده نکنید مگر اینکه پزشک آن را پیشنهاد داده باشد.
مصرف مایعات کافی: مصرف مایعات کافی علاوه بر درمان سرماخوردگی نوزادان و کودکان، دمای بدن آنها را پایین آورده و تب را کاهش می‌دهد.
لباس های کمتر: برای جلوگیری از گرمای بیش از حد این کار را انجام دهید؛ به عنوان مثال از یک لباس تک لایه و یک پتوی سبک استفاده کنید. این کار به درمان تب نوزاد یا کودک شما کمک زیادی خواهد کرد.
کودک خود را با آب ولرم اسفنج کنید: از یک پارچه تمیز و نرم استفاده کنید و آن را با آب ولرم خیس کنید و به بدن کودک خود بمالید. این کار سبب می‌شود تب بالای کودک رفع شود. اگر بدن کودک شما سرد شد، این عمل را متوقف کنید.

درمان گلو درد کودکان
گلو درد کودکان می‌تواند به علت آنفولانزا، باکتری استرپتوکوکی، مونونوکلئوز، آلرژی، ورم لوزه و موارد دیگری ایجاد شده باشد. بنابراین برای تشخیص صحیح سرماخوردگی نوزاد یا کودک خود، حتما به پزشک اطفال مراجعه کنید. برای درمان گلو درد کودکان، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
غرغره کردن آب نمک: یک قاشق نمک را با یک لیوان (معمولاً 200 میلی لیتری) مخلوط کنید و سپس به مدت 30 ثانیه بگذارید کودک شما غرغره کرده و سپس تف کند. توجه داشته باشید که این روش برای کودکان زیر 4 سال پیشنهاد نمی‌شود. این روش همچنین به درمان سرماخوردگی کودکان کمک زیادی می‌کند.
از داروهای تسکین دهنده درد مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید: هرگز به کودکان زیر ۱۶ سال آسپرین ندهید زیرا ممکن است سبب سندرم بالقوه کشنده رین شود.
مصرف مایعات کافی برای روانکاری گلو: به کودکان خود آب، چای، آب میوه طبیعی و سوپ‌های آبکی بدهید. آبنبات (از دادن آبنبات های بسیار سخت نیز پرهیز کنید) می‌تواند به مرطوب نگه داشتن گلوی کودک کمک کند. (به دلیل احتمال خفنگی، به کودکان زیر 3 آبنبات ندهید)

درمان سرفه کودکان
برای درمان سرفه کودکان بالای ۱ سال می‌توانید به جای دارو، از عسل استفاده کنید. برای این منظور در طول روز ۲ الی ۵ میلی لیتر عسل را به کودک خود بدهید تا میل کند. این روش برای درمان سریع سرماخوردگی کودکان نیز به شدت تاثیر گذار است. شما می‌توانید از دستورالعمل‌های زیر برای درمان سرماخوردگی کودکان و سرفه آنها با استفاده از عسل پیروی کنید:
ظرف عسل را به مدت ۱۰ دقیقه داخل آب جوش قرار دهید تا رقیق‌تر شود.
نصف الی یک قاشق غذاخوری عسل بردارید و به کودک خود بدهید. این کار را یک بار در روز انجام دهید.
همچنین می‌توانید عسل را با آب داغ و چند قطره آبلیمو مخلوط کنید و به کودک‌تان بدهید.
مطالعات نشان داده است که عسل نسبت به داروهای درمان سرفه کودکان ایمن‌تر و احتمالاً موثر‌تر است؛ البته توجه کنید به دلیل خطر ابتلا به بوتولیسم، نباید به کودکان زیر یک سال عسل دهید.

نکات مهم درمان سرماخوردگی کودکان
موارد زیر، نکاتی مهم برای درمان خانگی سرماخوردگی کودکان هستند که بهتر است آنها را رعایت کنید. در صورت رعایت این نکات، سرعت درمان سرماخوردگی نوزادان و کودکان افزایش خواهد یافت.
هنگام استراحت کودک از بالشت اضافی استفاده کنید تا سر کودک مقداری بالا رود و سبب بهبود نفس کشیدن او شود.
زیر بینی کودک را با وازلین مالش دهید تا از خشکی آن جلوگیری شود.
از تحریک کننده‌ها مانند دود سیگار اجتناب کنید.
صبور باشید. سرماخوردگی کودکان معمولاً یک الی دو هفته طول می‌کشد و سپس خود به خود از بین می‌رود.

آیا داروهای سرماخوردگی برای کودکان بی خطر است؟
طبق تحقیقات انجام شده نباید به کودکان زیر ۶ سال داروهای سرماخوردگی داد. این دارو‌ها از شربت سرماخوردگی کودکان تا قرص درمان سرماخوردگی کودکان می‌توانند مشکلاتی را برای کودکان زیر ۶ سال ایجاد کنند. معروف‌ترین داروهای درمان سرماخوردگی شامل موارد زیر هستند:
سرکوب کننده‌های سرفه (دکسترومتورفان)
خلط آور‌های سرفه (گایافنزین یا گوافنسین)
ضد انسداد بینی (شبه افدرین و فنیل افرین)
آنتی هیستامین‌ها (مانند برم فنیرامین، کلرفنیرامین، دیفن هیدرامین و سایر)
به طور کلی کودکان نباید از داروهای سرفه استفاده کنند. سرفه روش طبیعی بدن برای خلاص شدن از شر ویروس سرماخوردگی است. بنابراین درست این است که بگذارید کودک شما سرفه کند.

پیشگیری از سرماخوردگی کودکان
کودک شما ممکن است به دلیل لمس کردن جسمی آلوده به ویروس سرماخوردگی دچار این بیماری شود. این جسم‌ها معمولاً دستگیره در، کنترل تلویزیون، صفحه کلید رایانه، اجسام موجود در مکان‌های عمومی و… هستند. جالب است بدانید ویروس‌های سرماخوردگی می‌توانند تا چند ساعت روی اجسام آلوده باقی بمانند؛ بنابراین در صورتی که کودک شما اینگونه اجسام را لمس کرده و وارد بدن خود کند، دچار سرماخوردگی خواهد شد.
شستن مداوم دست‌ها
شستن مداوم دست‌ها بهترین راه جلوگیری از سرماخوردگی کودکان است. به فرزند خود بیاموزید که این کار را بعد از هر دستشویی رفتن، قبل از خوردن هر وعده غذایی و بعد از بازی در مدرسه یا خانه انجام دهد.
شستن دست‌ها با آب و صابون حداقل به مدت ۲۰ ثانیه برای از بین رفتن میکروب‌ها و پیشگیری از سرماخوردگی کودکان لازم است. به کودک خود بگویید دوبار "تولدت مبااااااارک" را حین شستن دست‌هایش بخواند. این مقدار زمان لازم برای شستن دست‌ها و پیشگیری از سرماخوردگی کودکان کافی است. استفاده از ضدعفونی کننده دستی نیز گزینه مناسبی برای جلوگیری از سرماخوردگی کودکان و شیوع میکروب‌ها است.
دور نگه داشتن کودک از افراد مبتلا
اگر کودک شما به مدرسه یا مکان‌های عمومی می‌رود، مراقبت باشید که دوستان و هم سالان او مبتلا به سرماخوردگی نباشند. در صورتی که یکی از دوستان فرزند شما مبتلا به سرماخوردگی باشد، تا زمان بهبود او، کودک خود را از دوستش به دور نگه دارید. همچنین توجه کنید که کودک شما از افراد مبتلا چیزی دریافت نکند.
این موضوع برای کودک شما هم صدق می‌کند. اگر فرزند شما دچار سرماخوردگی شده است، او را از دیگران دور نگه دارید. اگر کودک مدرسه‌ای شما، علائم سرماخوردگی دارد، او را از مدرسه دور نگه دارید و از تماس او با سایر فرزندان خود جلوگیری کنید.
آموزش به کودک
آموزش راه‌های پیشگیری به کودکان می‌تواند کمک زیادی به پیشگیری از سرماخوردگی کودکان کند. فرزند خود را تشویق کنید هنگام عطسه کردن دستمالی تمیز را جلوی دهان خود بگیرد و از لمس کردن اجسام کثیف، خودداری کند. همچنین به او بیاموزید که هنگام خوردن چیزی، از تمیز بودن دستانش مطمئن باشد.

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟
سلامتی کودکان بسیار مهم است و لازم است در صورت مشاهده کوچکترین علائم، به پزشک مراجعه کنید. مهمترین عواملی که کودک شما را نیازمند مراجعه به پزشک می‌کنند عبارتند از:
اگر کودک شما زیر 3 ماه است و دچار سرماخوردگی شده است.
کودک شما سرفه شدید دارد.
کودک شما دچار گوش درد است.
علائم کودک پس از گذشت ۱۰ الی ۱۴ روز بهتر نشده اند.
فرزند شما تب مداوم، کاهش فعالیت یا عدم اشتها دارد.
اگر وضعیت کودک شما بعد از چند بهتر نشد با یک متخصص اطفال صحبت کنید. همچنین اگر تب شدید، استفراغ، تب و لرز، سرفه شدید، هرگونه مشکل تنفسی یا خستگی شدید دارد به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا ممکن است علائم بیماری شدیدتر مانند آنفلوآنزا (آنفولانزا) یا عفونت باکتریایی باشد.
اگر فرزند شما مبتلا به آسم، دیابت یا سایر شرایط سلامتی طولانی مدت است با پزشک متخصص کودک خود تماس بگیرید.

برای درمان تب چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر کودک شما همراه تب علائم زیر را دارد به پزشک مراجعه کنید.
درد صورت
خارش
تب بیش از 40 درجه سانتی گراد (104 درجه فارنهایت) یا تب 39.4 درجه سانتی گراد (103 درجه فارنهایت) یا کمتر از آن که بیش از 72 ساعت طول بکشد.
اگر کودک شما زیر ۶ ماه است یا واکسینه نشده است.
کودک شما بیش از یک بار استفراغ کند.
شما کودک خود را بهتر می‌شناسید . بنابراین اگر هر علائم نگران کننده‌ای دارد، ذهن خود را آرام کنید و با پزشک تماس بگیرید.
حواستان به علائم بیماری‌هایی مانند ذات الریه باشد. علائم ذات الریه شامل تب بالای 38.8 درجه سانتی گراد ( 102 درجه فارنهایت )، سرفه خلط دار، نفس کشیدن سریع و خستگی شدید است. در صورت بروز این علائم فوراً با متخصص اطفال تماس بگیرید.

برای گلو درد چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر کودک شما همراه با گلودرد علائم زیر را دارد به پزشک مراجعه کنید.
مشکل تنفسی
مشکل بزرگ در بلع
سفتی گردن
علائم کمبود آب بدن که می‌تواند شامل خشکی دهان، عدم وجود اشک، کاهش انرژی و مشکل در ادرار کردن
تب بالای 39 درجه ( 104 درجه فارنهایت)
اگر گلودرد بیش از ۲ روز به طول انجامد.