علل پریود نامنظم، چیست و چه درمانی دارد؟

پریود نامنظم در اثر عدم تعادل هورمونی، زخم بافت موضعی، زخمهای اندامی ، پلیپ، تومور وغیره) ، و حتی مشکلات دیگر که مربوط به اختلالات لگن می باشند، بروز می کند . این موارد از جمله عوامل فراوانی هستند که موجب قاعدگی نامنظم و خونریزی های غیر طبیعی می شوند.
امروزه در اثر پیشرفتهای شایانی که در آندوکرینولوژی، معالجه هورمونی، تشخیص بیماری و روشهای جراحی حاصل شده، می توان مشکلات خونریزی را که قبلا غیر قابل علاج محسوب می گردیدند، درمان نمود .
در این مقاله قصد داریم در رابطه با دلایل نامنظم شدن پریود و عواملی غیر از عوامل هورمونی مانند زخمهای بافت ، عفونت و زخم های عفونی که منجر به پریود نامنظم می شود ، مطالبی مفید و کاربردی ارائه دهیم . با ما همراه باشید .

علاوه بر اختلالات هورمونی دیگر دلیل پریود نامنظم چیست؟
حتی اگر تمام هورمون ها در تعادل کامل باقی بمانند، دیگر دلایل نامنظم شدن پریود مانند کم خونی ناشی از فقر آهن و کمبود پلاکت های خون (یکی از اجزاء لازم برای انعقاد طبیعی خون) نیز می توانند باعث پریود نامنظم و علت نامرتب بودن پریود گردند. در حقیقت در زنان جوان کمبود پلاکتها ممکن است تنها دلیل پریود نامنظم و یا قاعدگی های شدید باشد.
عوامل دیگر خونریزی های غیر طبیعی و پریود نامنظم عبارتند از :
۱ . بارداری !
2 . زخمهای بافتی
۳ . پلیپ
4 . بعضی از تومورهای فیبروئید
۵ . آندومتروز و تغییرات بدخیم
جای تعجب است که یکی از معمولی ترین خونریزی های غیر طبیعی می تواند در هفته های اول حاملگی رخ دهد.
بیشتر پزشکان خونریزی نامنظم با دیدن یک لک را از نشانه های احتمالی حاملگی می دانند. پیچیدگی های اوائل حاملگی مهمترین علت نامنظم شدن پریود بعد از اقدام به بارداری و عامل این خونریزی ها است. اگرچه فقدان یک دوره قاعدگی معمولا نشانه حاملگی است. اما تمام زنان در این مورد دقیق نبوده و یا دوره های ماهانه منظمی ندارند. بنابراین غیرمعمول نخواهد بود اگر خانمی در اثر پیچیدگی های مربوط به حاملگی قاعده شده و از بارداری خویش اطلاعی نداشته باشد .

آیا خونریزی و زخم بافت مهبل پس از اولین نزدیکی عادی است؟
علی رغم انعطاف پذیری پرده بکارت، ممکن است اولین آمیزش در بعضی دختران با کمی درد و خونریزی همراه باشد. خوشبختانه در بیشتر موارد این مسئله جدی نیست، زیرا خونریزی بسیار کم است و التیام نیز به سرعت صورت می گیرد. گذشته از ناراحتی های روحی و حساس شدن موقت دبواره مهبل، بعضی اوقات ممکن است زخم دیواره مهبل به حدی شدید باشد که احتیاج به کمک های پزشکی داشته باشد. مخصوصا اگر زن و شوهر نوجوان بوده و متوجه خونریزی گردند، ممکن است خونریزی برایشان ترسناک و شرم آور باشد . ترسناک به این خاطر که نمی دانند چگونه از خونریزی جلوگیری کنند و شرم آور به این دلیل که، قبل از مراجعه به پزشک شاید مجبور باشند موضوع را با والدین خود در میان بگذارند.
به هر حال، آگاهی کافی بیش از ازدواج و احتیاط لازم هنگام آمیزش می تواند از بروز بسیاری از مسائل ناگوار جلوگیری کند.

اگر بعد از اولین نزدیکی خونریزی قطع نشود چه باید کرد؟
می توان با رعایت بعضی نکات و بدون مراجعه به پزشک این مشکل را به سادگی درمان نمود. در چنین شرایطی به پشت بخوابید و پاهایتان را بلند کنید، زیرا با این کار در قسمت بالای مهبل مقداری خون جمع شده و اثر دیگری ندارد. در بیشتر موارد به کمک یک آینه می توان محل خونریزی را که در نزدیکی دهانه مهبل است پیدا کرد.
بهترین روش برای پیشگیری از خونریزی این است که نوار بهداشتی در داخل مهبل قرار داده و در جای مسطحی برای 15-۱۰ دقیقه بنشینید. هنگام نشستن پاها را رو به هم گذاشته و فشار دهید. این وضعیت برای پیشگیری از خونریزی های طولانی بسیار مفید است. سعی کنید صبور باشید و نوار بهداشتی را پیش از مدت مذکور بیرون نیاورید. در هر حال، اگر با این روش خونریزی متوقف نگردید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

آیا در زنانی که دهانه مهبل بازتری دارند، پس از آمیزش خونریزی رخ می دهد؟
بله. در بعضی زنان برخورد آلت تناسلی مرد به دهانه رحم متورم یا دارای پلمپ می تواند موجب خونریزی بدون درد شود . از طرف دیگر چنین مشکلاتی (ورم و یا پلیپ دهانه رحم) می تواند مسئول خونریزی بین قاعدگی ، دلیل پریود نامنظم و یا خونریزی هائی باشد که بعد از شستن داخل مهبل رخ می دهند.

چه چیزی باعث ایجاد مشکلات دهانه رحم می شود؟
تورم و پلیپ های دهانه رحم معمولا نتیجه عفونت های خفیف دهانه رحم هستند. چون مهبل یک محیط گرم، تاریک و مرطوب می باشد، جای تعجب نخواهد بود اگر ارگانیسم های طبیعی ، خون قاعدگی، یا زخمهای ناشی از زایمان، دهانه رحم را محل مناسبی برای بروز عفونت های مزمن بکنند.

با ورم مزمن دهانه رحم چه می توان کرد؟
در صورتی که عامل خونریزی دهانه رحم بافتهای سرطانی نباشد (نتیجه منفی آزمایش پاپ )، بسیاری از ورم های مزمن دهانه رحم را می توان به سادگی با عمل سوزاندن ، التیام بخشید. به دنبال التیام بافت، دهانه رحم از رنگ سرخ ، ملتهب و حساس به رنگ طبیعی (صورتی رنگ) و حالت اولیه بر می گردد.

پلیپ های دهانه رحم را چطور می توان درمان کرد ؟
پلیپ های دهانه رحم رشدهای کوچک و ظریفی هستند که معمولا از طریق سوراخ خارجی دهانه رحم دیده می شوند. بعضی اوقات پزشک معالج می تواند این پلیپ ها را به سادگی و بدون درد در مطب خود عمل کرده و از میان بردارد، ولی برداشتن پلیپ هائی که در داخل کانال رحم قرار دارند مستلزم بستری شدن در بیمارستان است. به جز موارد نادر، پلیپ های دهانه رحم همیشه بی خطرند، ولی برای تشخیص و اطمینان می توان آنها را برای آزمایشات میکروسکوپی در اختیار پاتولوژیست قرار داد.
در هر حال، تمام پلیپ ها مربوط به دهانه رحم بوده و تمام آنها نیز به سادگی گسترش نمی یابند. پلیپ های آندومتریوم منابع معمولی دیگری برای خونریزیهای غیر طبیعی هستند.

فرق بین پلیپ های آندومتریوم و پلیپ های دهانه رحم چیست؟
بر خلاف پلیپ های دهانه رحم، پلیپ های آندومتریوم از رحم با پوشش داخلی آن رشد می کنند. پلیپ های آندومتریوم نتیجه عفونت نیستند، بلکه حاصل رشد بی خطر بافت طبیعی و سالم آندومتریوم می باشند که در برابر تحریکات پیوسته استروژن ایجاد می شوند. این پلیپ ها غالبا چند تائی بوده و می توانند در بستر داخلی رحم به شکل برآمدگی های دکمه مانندی گسترده و پهن شوند با اینکه روی رشته های کوچکی آویزان باشند. در موار نادر، اگر این رشته ها به اندازه کافی بلند گردند، ممکن است پلیپ های آندومتریوم نیز مانند پلیپ های دهانه رحم، از سوراخ خارجی دهانه رحم دیده شوند.
در هر حال، در شرایط عادی و در معاینات معمولی لگن نمی توان پلیپ های آندومتریزم را لمس و با مشاهده کرد. تنها در شرایطی می توان به وجود این پلیپ ها پی برد که از خود آثار و علائمی مانند لکهای پس قاعدگی، خونریزی میان قاعدگی و گهگاه قاعدگی های سنگین و طولانی نشان دهند. تشخیص و درمان این ناراحتی معمولا نیاز به خراشیدن پوشش داخلی رحم در حالت بیهوشی (اتساع و کورتاژ ) دارد.

از دیگر دلایل نامنظم شدن پریود و قاعدگی های سنگین چه می باشد؟
یکی دیگر از دلایل پریود نامنظم ، آدنومیوز Adenomyosis می باشد . در این اختلال خاص که اغلب در زنان ۵۰-۳۵ ساله دیده می شود، بخشی از بافت آندومتر بوم جابه جا شده و در میان دیواره های عضلانی رحم قرار می گیرد. هنوز معلوم نیست چگونه این جابجائی پیش می آید، ولی نتیجه آن یک رحم بزرگ و نرم است. تحت این علت نامرتب بودن پریود ، قاعدگی طولانی و سنگین بروز کرده و اغلب با ناراحتی و فشار در ناحیه لگن توام است.
متاسفانه برای معالجه آدنومیوز درمان هورمونی اثری نداشته و با روش اتساع و کورتاژ نیز نمی توان آنرا از بین برد. بنابراین، در صورتیکه ناراحتی لگنی و خونر یزی فراوان وجود داشته باشد، بعضی اوقات بهترین چاره هیسترکتومی یا برداشتن رحم است.
به همین ترتب جابه جا شدن بخشی از بافت آندومتر بوم بر روی تخمدانها و یا جای دیگر در حفره لگنی (آندومتر یون)، نیز می تواند علت نامرتب بودن پریود و ناراحتیهای لگنی باشد .

آیا سرطان اندام های لگنی زنانه معمولا موجب خونریزی ها و پریود نامنظم می شود؟
لزوما خیر . این بیشتر به محل بافت سرطانی و شدت بیماری بستگی دارد . سرطان اولیه دهانه رحم هرگز توام با خونریزی نخواهد بود. سرطان قابل علاج دهانه رحم را همیشه می توان با آزمایش پاپ تشخیص داد. در مورد سرطان آندومتریوم، لک های خفیف ممکن است اولین هشداری باشد که شخص را متوجه بسازد. در سرطان تخمدانها نیز خونریزی به ندرت از آثار اولیه این بیماری است.

آیا ممکن است به دنبال فشارهای فیزیکی مانند برداشتن اشیا سنگین، خونریزی کرد؟
جای تعجب است که بسیاری از زنان مخصوصا زنان یائسه در پی فشارهای فیزیکی شدید دچار خونریزی یا ترشح لک می شوند. اگرچه ممکن است خونریزی غیر طبیعی رحم به ندرت در پی فشارهای فیزیکی حادث شود، ولی معمولا باید دلیل دیگری داشته باشد.

درباره خونریزی پس از یائسگی چه باید کرد؟
هر خونریزی یا لکی که دوازده ماه بعد از آخرین قاعدگی رخ دهد، باید مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. برای مثال مصرف استروژن اضافی در زنان یائسه، در مواردی موجب خونریزی رحم می شود. به هرحال، اگر خونریزی غیر طبیعی و یا پریود نامنظم وجود دارد، احتمال زخم های سرطانی با پیش سرطانی را به عنوان علت همیشه باید در نظر داشت. هورمون ها خود هیچگاه موجب سرطان لگن نمی شوند. از این گذشته، لک هائی که پس از ۲-۱ روز از بین می روند، نباید کم اهمیت تلقی شوند. برعکس، خونریزیهای شدید را نیز نباید همیشه نشانه یک اختلال جدی محسوب کرد .
به عبارت دیگر هر خونریزی کم یا زیاد پس از یائسگی را باید بلافاصله گزارش داد، زیرا حقیقت مهم مقدار خون نیست بلکه وجود خون است.

چرا گزارش فوری خونریزی های غیر معمولی تا این اندازه مهم است؟
چنانچه از این بررسی مختصر پیرامون مشکلات خونریزی معمولی معلوم می گردد. برای بروز پریود نامنظم و خونریزی های غیر طبیعی دلائل مختلفی وجود دارد. بعضی از این دلائل ساده و برخی دیگر بسیار پیچیده اند. در هر حال ، درمان هر ناراحتی تنها بستگی به شخص شما دارد.
ممکن است پزشک معالج شما بسیار ماهر باشد، ولی تا زمانی که او را از خونریزیهای غیر طبیعی و ناراحتی های دیگر آگاه نکنید، نمیتواند در صدد چاره برآید. خونریزی های غیرعادی و قاعدگی نامنظم را نیز مانند سایر امراض را تا هنگامی می توان موثر و ساده درمان کرد که فورا در صدد چاره برآئید.