فشار خون در بارداری، علل بروز و علائم

فشارخون دوران بارداری ( هایپر تنشن ) ، می تواند هم برای شما و هم نوزادتان خطرناک باشد. برای همین، مهم نیست که قبل ایجاد نطفه یا بعد از آن، به هایپرتنشنِ بارداری مبتلا شده باشید؛ این عارضه احتیاج به مراقبت خاص دارد.
فشار خون ، نیرویی است که خون را در دستگاه گردش خون، به جریان می اندازد. فشار خون بالا به این معنی است که شدت نیرویی که خون با آن در جریان است ، بیش از حد زیاد می‌باشد. فشار خونی با مقدار ۹۰/۱۴۰ میلی‌متر جیوه، بالا به شمار می رود.
با اینکه فشار خون بالا می تواند گریبان گیر هر کسی شود، زنان باردار بیشتر در معرض آن هستند. تحقیقی که مجله ی هایپرتنشن منتشر کرده بیانگر این است :« فشار خون بالا ، که نزدیک به ۱۰ درصد تمام بارداری ها را تحت شعاع قرار میدهد، یکی از دلایل اصلی مشکلات ، مرگ مادر و جنین است».

انواع شرایط فشارخون بالا در طی بارداری
در طی بارداری، زن‌ها می توانند درگیر انواع متفاوتی از شرایط فشار خون بالا ، مانند موارد زیر بشوند:
فشارخون بارداری که ۲۰ هفته پس از بارداری پدیدار می شود.
فشارخون مزمن که قبل از بارداری ، یا قبل از ۲۰ هفته ابتدایی بارداری پدید می‌آید.
فشارخون مزمنِ همراه با پره اکلامپسی که در زنانِ دارای فشار خون مزمن پیش از بارداری ، رخ می دهد.
پره اکلامپسی؛ نوعی اختلالِ بارداری است که با علائم فشار خون بالا و نشانه هایی از آسیب به دیگر اعضای بدن همراه می‌باشد.

علل فشارخون دوران بارداری
چندین علت محتمل برای فشارخون دوران بارداری وجود دارد. فهرست آن‌ها را در زیر مشاهده می کنید:
چاقی یا اضافه وزن
بر طبق تحقیقی که در مجله ی سلامت ، جمعیت و تغذیه چاپ شده است :«چاقی قبل از بارداری ، اضافه وزن شدید بر اثر حاملگی و افزایش مصرف انرژی به عنوان عوامل پر خطرِ احتمالی در ایجاد هایپرتنشن بارداری هستند».
سبک زندگی یکجا نشینی
مطالعات نشان داده اند« زنانی که در هنگام بارداری از نظر فیزیکی پر تحرک تر هستند ، کمتر در معرض خطر ابتلا به پره اکلامپسی و زنانی که زیاد می نشینند ، بیشتر در معرض خطر آن هستند».
فشار خون بالا قبل از بسته شدن نطفه
زنانی که قبل از بارداری فشار خون بالا دارند، همچنان در طی بارداری با این عارضه درگیر خواهند بود. به علاوه، زمانی که خانمی قبل از بارداری فشارخون بالا دارد، یا قبل از هفته ی بیستم حاملگی به آن مبتلا می‌شود ،دچار وضعیت فشار خون مزمن شده است.
لقاح مصنوعی مثل IVF
برطبق یک تحقیق منتشر شده در مجله "داروهای آزمایشی و درمانی :« استفاده از تکنولوژی های کمکی مثل لقاح خارج رحمی ، در طی روند ایجاد نطفه، نیز باعث افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا در زنان حامله می شود».
دلایل دیگر شامل موارد زیر است:
سیگار کشیدن؛
مصرف الکل؛
ورزش نکردن؛
بارداری های متعدد؛
سن بالای چهل سال در مادر؛
بارداری اول؛
تاریخچه خانوادگی؛
استرس بالا.

علائم فشارخون دوران بارداری
علائم زیر نشان دهنده فشارخون دوران بارداری هستند.
ورم دستها و صورت؛
افزایش وزن سریع؛
سردردهای غیرمعمول؛
تاری دید؛
سیاهی رفتن چشم ها؛
درد در قسمت بالای شکم.
اختلالاتی که فشارخون بالا هنگام بارداری ، ایجاد میکند.
فشارخون دوران بارداری ، می تواند باعث اختلالات دیگر شود که شامل این موارد هستند:
پره اکلامپسی:
در این وضعیت ، به اعضای دیگر بدن مثل کلیه ها و مغز آسیب جدی وارد می شود. اگر پره اکلامپسی با تشنج همراه باشد، می‌تواند منجر به مرگ شود. علائم پره اکلامپسی شامل سردردهای مداوم ، مقدار پروتئین در نمونه ادرار و ورم دست‌ها و صورت است. در صورت بروز هرکدام از علائم پره اکلامپسی ، مادر باید سریعا به پزشک مراجعه کند.
نشانگان یا سندرم هلپ:
هلپ HELLPمخفف کلمات همولیز ( hemolysis)، بالا بودن ترانس آمیناز (elevated liver enzymes)و کمبود پلاکت ( low platelet count)می باشد. این وضعیت نادر با علائم دیگری شامل: تهوع، استفراغ ، سردرد و درد در ناحیه بالای شکمی همراه است. در صورت بروز هر کدام از این علائم ، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
علاوه بر این موارد ، اختلالات دیگر می توانند شامل تاخیر رشد جنین ، زایمان زودرس ، سقط جفت و سزارین باشد.

جلوگیری از فشارخون بالا هنگام بارداری
با وجود اینکه بعضی از علل فشارخون بالا را مثل تاریخچه خانوادگی یا مشکلات مربوط به سن، نمی توان کنترل کرد ، اما اقداماتی هست که با انجام آنها ،می توان ریسک ابتلا به فشارخون بالا هنگام بارداری را کاهش داد.
داشتن وزن مناسب
سعی کنید بارداری خود را در یک وزن سالم شروع کنید. در این صورت، زمانی که هنگام بارداری به وزنتان اضافه شد ، می توانید با کمک پزشک خود ، با در نظر گرفتن وزن، قد و سبک زندگیتان برنامه ای بچینید تا وزنتان را در حد مطلوب نگه دارید.
داشتن وزن مناسب
فعالیت های سبکی مثل پیاده روی و یوگا را در برنامه ی خود بگنجانید تا از نظر فیزیکی تحرک داشته باشید و احتمال خطر ابتلا به فشارخون بالا را کاهش دهید.
به صورت منظم به ملاقات پزشک بروید
معاینات منظم پزشکی برای چک کردن روند حاملگی بسیار حیاتی هستند.
الکل و سیگار را ترک کنید
برای اطمینان از سلامت بارداری و سلامت جنین ، الکل و دخانیات را کنار بگذارید.
از مصرف نمک زیاد پرهیز کنید
نمک زیاد می تواند باعث افزایش فشار خون شما شود ، پس میزان نمک مصرفی خود را محدود کنید.
استرس خود را کم کنید
سعی کنید که در زمان بارداری استرس نداشته باشید و مضطرب نشوید، چون این امر باعث افزایش فشار خون می شود.
مشورت با پزشک و مدیریت فشار خون بالا
به شدت توصیه می‌کنیم که برای یک بارداری سالم، جهت معاینات پیش از زایمان، به طور مرتب به پزشک خود مراجعه کنید.هم چنین، فشارخون خود را زیر نظر داشته باشید ، و در صورت افزایش آن یا بروز هرگونه از علائمی که در بالا به آن اشاره شد ،با پزشک خود مشورت کنید.
زمانی در بارداری که درگیر هایپرتنشن هستید ، کنترل سطح فشار خون مهم است. یک روش برای حصول اطمینان از سلامتی بارداری و نوزاد ، مدیریت فشار خونتان است. در همین زمان، باید مرتب سونوگرافی انجام دهید تا رشد جنین را در رحم تحت نظر بگیرید.
فشارخون بالا در بارداری را کنترل کنید.
در اینجا راه هایی برای پایین آوردن فشارخون دوران بارداری با شما در میان میگذاریم…
مصرف نمک خود را تحت نظر داشته باشید
عموما وقتی افراد داری فشارخون بالا ، مصرف نمک را کم می کنند، فشار خونشان پایین می آید. این حرکت حتی از بالا رفتن فشار خون نیز جلوگیری می کند.
تحقیقی که در سال ۲۰۱۴، در "الکترولیت ها و فشارخون " منتشر شده بود نشان می دهد که کاهش مصرف نمک در رژیم غذایی روزانه می تواند باعث کاهش آمار مرگ بر اثر هایپرتنشن ، بیماری های قلبی و سکته شود.
مطالعه دیگری در سال ۲۰۱۶، توسط دانشگاه مک مستر انجام شده ، مشخص کرده است که رژیم های غذایی کم نمک در مقایسه با مصرف میزان عادی نمک می تواند ، خطر ابتلا به بیماری های قلبی و مرگ را افزایش دهد. این تحقیق پیشنهاد می کند که تنها کسانی باید نگران کاهش میزان سدیم در رژیم غذاییشان باشند که هایپرتنشن دارند و حجم نمک مصرفیشان بالاست.
همیشه به یاد داشته باشید که بدن به مقدار کمی سدیم نیاز دارد، اما مصرف نمک زیاد تنها فشار خون شما را بالا می برد و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و سکته را افزایش می‌دهد.
در طی بارداری، باید نمک مصرفی خود را کاهش دهید تا فشار خونتان تحت کنترل شما باشد.
به غذاهایتان نمک اضافه نکنید. از گیاهان خشک و ادویه برای طعم دادن به غذایتان استفاده کنید.
از غذاهای فرآوری شده ، فست فود و نوشیدنی های انرژی زا ( حتی وقتی طعم نمک نمیدهند ،از سدیم بالایی برخوردارند) اجتناب کنید.
از غذاهای کنسروی پرهیز کنید ، زیرا اغلب سدیم زیادی دارند.
تنفس کنترل شده را امتحان کنید.
نفس عمیق کشیدن از تکنیک های محبوب برای کسب آرامش است که به شما کمک می کند تا سطح استرستان را کاهش داده و فشار خونتان را ثابت نگه دارید.
تحقیقی که در سال ۲۰۰۵، در هایپرتنشن منتشر شده ، مشخص کرده است که تنفس آهسته ، حساسیت «بارورفلکس سرخرگی» را بهبود می‌بخشد و در کنترل فشارخون بالا نقش موثری دارد.
هم چنین وقتی شما نفس عمیق می کشید، اکسیژن به خوبی به تک تک سلول های بدن شما می رسد. همین امر باعث افزایش انرژی شده و شما احساس بهتری خواهید داشت.
۱- راحت دراز بکشید و به یک پهلو بچرخید.
۲- دستانتان را روی سینه و زیر دنده های خود قرار بدهید .
۳- به آرامی هوا را از دماغتان فرو بدهید تا حس کنید که شکمتان به بالا حرکت می کند.
۴ -همانطور که ماهیچه های شکمتان را سفت کردید تا پنج بشمارید و به آرامی هوا را از دهانتان خارج کنید.
۵- ۱۰ بار این حرکت را تکرار کنید و تنفستان را مرتب و آهسته نگه دارید.
۶- تنفس عمیق را به مدت ۱۰ دقیقه، دو الی سه بار در روز تمرین کنید تا فشار خونتان را کنترل کرده و قلبتان را سالم نگه دارید.
از پیاده روی لذت ببرید
زنان بی تحرک بیشتر از کسانی که ورزش می کنند، در معرض هایپرتنشن در طول بارداری هستند . یکی از بهترین ورزش های مناسب قلب برای زنان باردار ، پیاده روی است.
مطالعه‌ای نشان داده که ۱۰ هفته ورزش متوسط ،فشار خون دیاستولیک را بین زنان باردار در معرض اختلالات هایپرتنشن، به شدت کاهش داده است. این کاهش احتمالا از تاثیر ورزش یا سطح فعالیت هایِ بدنیِ کلی روزانه است نه بر اثر وزن.
پیاده روی برای ۳۰ تا ۴۰ دقیقه به صورت روزانه ، یک فعالیت امن در طی نه ماه بارداری محسوب می‌شود.
همچنین اگر قبل از بارداری بی تحرک بودید، پیاده روی ، یکی از بهترین راه ها برای شروع ورزش کردن است. با راه رفتن آهسته شروع کنید و به آرامی سرعت و استقامتتان را ، از ۲۰ به ۶۰ دقیقه بالا ببرید.
به عنوان یک مزیت اضافه ، پیاده روی منظم باعث می شود که شما قوی شوید و هنگام زایمان تحمل زیادی داشته باشید.
مصرف پتاسیم خود را افزایش دهید
پتاسیم یک ماده معدنی مهم در طول حاملگی محسوب می شود. این ماده به حفظ سطح مایعات و تعادل الکترولیتی بدن شما کمک می‌کند.به علاوه ، انتقال کنش های عصبی و انقباضات عضلانی را بهبود می‌بخشد.
مطالعاتی وجود دارند که نشان می‌دهد که حاملگی با پره اکلامپسی و رژیم غذایی پر نمک همراه با مصرف کم پتاسیم ، می تواند برای مادر و جنین، خطر بیشتری از حاملگی با پره اکلامپسی داشته باشد که در آن رژیم غذایی کم نمک رعایت شده و مصرف پتاسیم زیاد است.
بنابراین ، مقدار مناسب پتاسیم به شما کمک می کند تا فشارخونتان را تحت کنترل داشته باشید. در واقع، چه حامله باشید یا نباشید، توصیه می کنیم که برای کنترل هایپرتنشن غذاهای دارای پتاسیم فراوان، مصرف کنید.
مقاله ای که در سال ۲۰۱۵ ،در مجله « هایپرتنشنِ انسان »چاپ شده بود، گزارش می دهد که افزایش مصرف پتاسیم در کنار یک رژیم غذایی کم نمک ، بر روی فشار خون اثر مثبت دارد.
یک زن حامله باید روزانه مصرف ۲۰۰۰ تا ۴۰۰۰ میلی‌گرم پتاسیم را در برنامه خود بگنجاند.
بعضی از بهترین مواد غذایی سرشار از پتاسیم شامل سیب زمینی شیرین، آب پرتغال ، موز ، لوبیا قرمز ، نخود فرنگی، گرمک، طالبی و میوه های خشک شده ، مثل آلو بخارا و کشمش هستند.
مواد غذایی سرشار از منیزیم بخورید
رژیم غذایی کم منیزیم ممکن است به فشار خون بالا منجر شود. تحقیقی که در سال ۱۹۹۱ ،در" مامایی و زنان " منتشر شده است، بیان می کند که منیزیم برای کنترل فشار خون بالا که بر اثر حاملگی به وجود آمده، مهم است.
تحقیق دیگری که در سال ۲۰۱۱، در مجله « انجمن پزشکی هند » به چاپ رسیده، مشخص کرده است که بیمارانی با هایپرتنشن حاملگی، سطح پایینی از منیزیم را داشتند.
برای همین باید هنگام حاملگی مواد غذایی سرشار از پتاسیم را در رژیم خود قرار بدهید. علاوه بر پایین آوردن فشار خونتان، این ماده معدنی به جلوگیری از انقباض پیش از موعد رحم کمک میکند . همچنین دندان ها و استخوان های نوزاد شما را قوی می‌سازد.
بهترین راه، دریافت دوز روزانه منیزیم تان از طریق یک رژیم غذایی سالم است. شما می توانید منیزیم را از غذاهایی مثل بادام درختی ، آووکادو ، موز ، حبوبات ، تخم کدوتنبل، توفو ، شیر سویا ، بادام هندی ، سیب ( با پوست) ، سیب زمینی، ماست ، ملاس ، غلات کامل و سبزیجات با برگ های سبز دریافت کنید.
یوگای مخصوص دوران بارداری، انجام بدهید
یوگای مخصوص بارداری یکی از بهترین راه ها برای کنترل استرس شما است. یکی از علل متداول فشارخون بالا استرس است. چه حامله باشید، یا نباشید.
استرس هنگام بارداری ،با زایمان زودرس، کم وزنی نوزاد و افزایش مشکلات رفتاری و رشدی در کودک ارتباط دارد.
یوگای مخصوص بارداری یک ورزش چند وجهی است که روی کشش ، داشتن ذهنی آرام و تنفس متمرکز تاکید دارد. به جز کاهش استرس ، میتواند کیفیت خواب را هم بهبود ببخشد . یوگا می‌تواند قدرت بدن، انعطاف و استقامتی که ماهیچه ها برای زایمان به آن احتیاج دارند را افزایش و درد ناحیه ی پایینی کمر را کاهش دهد.
تحقیقی که در سال ۲۰۱۴ ، در" افسردگی و اضطراب" چاپ شده است نشان میدهد که یوگا میتواند کمک کند تا مادران باردار استرس را تجربه نکنند.
استرس زنانی که به مدت هشت هفته ، هر هفته به کلاس یوگا رفته اند ، در مقایسه با گروه کنترل که درمان های معمول در حاملگی را دریافت کردند ، کاهش یافته بود.
به شدت توصیه می شود که برای انجام یوگای مخصوص حاملگی، به کلاس های یوگا بروید.
وزن خود را زیر نظر داشته باشید
اضافه کردن مقداری وزن در هنگام بارداری یک امر طبیعی است، اما اگر وزنی که اضافه کردید به شدت زیاد است ؛ آن را یک علامت خطر در نظر بگیرید.
مطالعه ای در سال ۲۰۱۳، در مجله ی آمریکایی " مامایی و زنان"، به چاپ رسیده بیان می دارد که افزایش وزن در اثر حاملگی یا قبل از آن یک عامل خطر برای اختلال هایپرتنشن در طی بارداری به شمار می‌رود.
در واقع، افزایش وزن در اوایل بارداری می تواند خطر هایپرتنش را افزایش دهد.
ثابت شده که اضافه وزن شدید در طی بارداری ، می تواند تاثیر خطرناکی روی سلامت مادر و جنین بگذارد. سندروم متابولیسم، بیماری های قلبی و عروقی و دیابت، عوارض شناخته شده اضافه وزن در زنان پس از زایمان، هستند که قبل از حاملگی یا در طی آن اضافه وزن شدید داشتند.
از طریق یک رژیم غذایی سالم و برنامه ی ورزشی مناسب ، می توانید به یک وزن سالم برسید. با پزشک خود در مورد وزنی که برای شما مناسب است مشورت کنید و از توصیه‌هایی که او در این رابطه به شما می دهد ،پیروی کنید.
به موسیقی گوش کنید
موسیقی اثر آرامبخشی روی بدن شما دارد، و استرس و اضطراب را کاهش می دهد. گوش دادن به موسیقی مناسب، برای حداقل ۳۰ دقیقه ، دو یا سه بار در روز ، می تواند فشارخون شما را کاهش دهد.
موسیقی می تواند به عنوان یک مزیت اضافه ، به شما کمک کند تا اضطرابتان را کنار بگذارید . استرس می تواند بارداری شما را به مشکل انداخته و برای جنین شما مضر باشد.
موسیقی هایی با ریتم آهسته و ملایم که متن و آلات موسیقی پر سروصدا در آنها به کار نرفته است ، میتواند حتی در مواقع تنش زا، شما را به آرامش برساند.
همچنین گوش دادن به موسیقی آرامش بخش و ملایم در طول حاملگی ، می تواند به ایجاد تجربه یک ارتباط فوق العاده بین شما و نوزادتان کمک کند .
به علاوه ، موسیقی روند تکامل مغز جنین در رحم و الگوی زمانی خواب نوزاد تازه متولد شما را بهبود می‌بخشد.

توصیه های جانبی
مراقبت های پیش از بارداری منظم و زود هنگام داشته باشید. اگر پزشک شما برای کنترل فشار خونتان دارو تجویز کرد ، داروها را همانطور که تجویز شده ،مصرف کنید.
آنهایی که در معرض خطر افزایش پره اکلامپسی هستند ، ممکن است به توصیه پزشک شان مجبور باشند آسپرین با دوز پایین مصرف کرده تا به جلوگیری از آن کمک کنند.
بدون مشورت با دکتر مصرف هیچ دارویی را قطع نکنید.
خوردن الکل و استعمال دخانیات به قلب شما و دستگاه گردش خون فشار می آورد. همینطور برای سلامت جنین خطرناک است. هنگامی که حامله هستید به دخانیات و سیگار نه بگویید.
در طول بارداری از کافئین دوری کنید. این ماده با کاهش خون رسانی به جفت و خطر سقط جنین مرتبط است.

آیا فشارخون بالا در طول بارداری می تواند خطر سقط جنین را افزایش بدهد؟
فشار خون بالایی که به خوبی کنترل شده باشد، به طور عمومی خطر سقط جنین را افزایش نمیدهد . هرچند ، داروهای ضد هایپرتنشن خاصی هستند که خطر بیماری های مادرزادی را افزایش می‌دهند.
این داروها شامل بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین،داروهای بلوکه کننده، گیرنده آنژیوتانسین، ادرارآورهای تیازیدی هستند. باید قبل از حاملگی ،این نوع داروها را با داورهای ضد فشار جایگزین کرد.

آیا یک زن حامله که هایپرتنشن دارد ،می تواند زایمان طبیعی داشته باشد؟
احتمال سزارین در زنان دارای هایپرتنشن بیشتر است. انتخاب سزارین یا زایمان طبیعی بستگی به شدت بیماری مادر، سن حاملگی و وضعیت جنین دارد. زنان زیادی توانسته اند که در امنیت کامل، زایمان طبیعی داشته باشند.

چه میزان فشار خون برای زن باردار ، بالا محسوب می شود؟
فشار خون زمانی بالا محسوب می شود که فشار خون سیستولیک مساوی یا بالاتر از ۱۴۰ میلی‌متر جیوه ، فشار خون دیاستولیک برابر یا بیشتر از ۹۰ میلی متر جیوه باشد. هایپرتنشن شدید در زنان حامله فشار خونی برابر یا بالاتر از ۱۶۰ میلی‌متر جیوه، سیستولیک و ۱۱۰ میلی‌متر جیوه ،دیاستولیک است.

بهترین راه ممکن برای پایین آوردن فشار خون هنگام حاملگی چیست؟
تمام زنانی که فشار خون سیستولیک مساوی یا بالای ۱۶۰ میلی‌متر جیوه ، یا فشارخون دیاستولیک مساوی یا بالای ۱۱۰ میلی‌متر جیوه دارند، باید درمان شوند؛ چون خطر خونریزی مغزی و پره اکلامپسی وجود دارد. درمان هایپرتنشن معمولی یا متوسط بحث برانگیزتر است.
داروی تجویز شده بستگی به نحوه درمان رایج در ناحیه دارد، هرچند داروهایی که معمولا تجویز می شوند شامل:« متیل دوپا»، «لابتالول »و« نیفدیپین» هستند.
محدود کردن نمک نقشی ندارد. توصیه های استراحت، ورزش و کار کردن برای زنانی که فشارخون مزمن دارند یا در معرض خطر هایپرتنشن در طول بارداری هستند، با زنان سالم باردار یکسان است. به زنانی که پره اکلامپسی دارند توصیه می کنیم که کمتر فعالیت و ورزش کرده و بیشتر به استراحت بپردازند.

پره اکلامپسی در هنگام بارداری چه تاثیری بر روی بچه دارد؟
پره اکلامپسی وضعیتی متغیر است که مرتبه آن می تواند از خفیف تا مرگبار تغییر کند. پره اکلامپسی خطر زایمان زودرس (از هر ۶ عدد یک نوزاد ،قبل از ۳۲ هفته بارداری متولد می شود) ، سقط جفت ، تاخیر در رشد جنین و زایمان نوزاد مرده را افزایش می دهد. مراقبت دقیق در طول بارداری می تواند این خطرات را کاهش داده ، اما آن‌ها را از بین نمی‌برد.

آیا ممکن است پره اکلامپسی بعد از به دنیا آمدن بچه اتفاق بیافتد؟
نزدیک به ۵ درصد زنانی که پره اکلامپسی دارند ، علائم و نشانه هایی دارند که معمولا در ۴۸ ساعت اول، بعد از زایمان، تشخیص داده می‌شود.
بهبود بخشی به وضعیت پزشکی قبل از بارداری، به کمک یک متخصص با تجربه می تواند نتیجه را بهتر کند.
بعضی اقدامات برای جلوگیری از آن میتوانند انجام شوند، شامل: مصرف دوز پایین آسپیرین و کلسیم در زنانی که دچار کمبود کلسیم هستند، می شود.