عوامل موثر بر ناباروری، سبک زندگی تاثیر دارد؟
آیا سیک زندگی بر ناباروری اثر دارد؟ چه عوامل و تغییراتی در سبک زندگی در مشکل ناباروری روجین تاثیرگذار هستند؟
شکی وجود ندارد که سبک زندگی روی ابعاد مختلف سلامت ما اثر می‌گذارد که باروری هم از این جنبه‌ها مستثنا نیست. کمااین‌که در زنانی که افزایش وزن یا چاقی دارند اختلالات تخمک‌گذاری و نازایی بیشتر دیده می‌شود.
حتی در این خانم‌ها، میزان موفقیت بارداری به‌دنبال روش‌های درمان ناباروری مثل IVF نیز کمتر از افرادی است که وزن طبیعی دارند. با این تفاسیر نمی‌شود تاثیرات تغذیه سالم و درست، نداشتن استرس و اضطراب، داشتن خواب کافی و بهره نسبی از شادی و نشاط را در باروری زنان و نیز مردان نادیده گرفت. به این دلیل پای صحبت‌های دکتر سیمین ظفردوست، جراح و فلوشیپ زنان و زایمان و ناباروری و عضو هیات علمی پژوهشگاه و مرکز فوق‌تخصصی درمان ناباروری ابن‌سینا نشسته‌ایم.
چه عوامل و تغییراتی در سبک زندگی هر یک از زوجینی که بدون علت پزشکی مشخص مواجه با مشکل ناباروری هستند به افزایش احتمال باروری شان کمک می‌کند؟ما با تعدادی از زوج‌ها روبه‌رو هستیم که مشکل ناباروری دارند. در برخی از این زوج‌ها علت ناباروری به دنبال بررسی‌های به عمل آمده مشخص می‌شود، ولی در برخی از آنها به نتیجه قطعی نمی‌رسیم که اصطلاحا به آنها زوج‌های نابارور با علت ناشناخته گفته می‌شود.
در هر گروه، چه با علت شناخته شده و چه با علت ناشناخته، ممکن است تغییر در سبک زندگی باعث افزایش احتمال باروری و حتی منجر به بارداری شود.به‌عنوان مثال مصرف سیگار، قلیان و مواد مخدر در خانم و آقا باعث کاهش باروری می‌شود. ترک مصرف آنها باروری را افزایش می‌دهد.
از دیگر عوامل شناخته‌شده در کاهش باروری، افزایش وزن است. در آقایان و خانم‌های چاق، توصیه می‌شود قبل از مراجعه جهت دریافت درمان‌های کمک‌باروری با مشاوره تغذیه و ورزش، وزن خود را کاهش دهند تا پاسخ به درمان و احتمال بارداری افزایش یابد.تغذیه و خوردن غذای سالم نیز باعث افزایش احتمال باروری می‌شود. زوج‌هایی که قصد بارداری دارند باید تا جایی که ممکن است از خوردن غذاهای چرب، فست‌فود، مواد غذایی حاوی مواد نگه دارنده و... خودداری و حتما روزانه میوه و سبزیجات مصرف کنند.
یعنی کاهش وزن و داشتن رژیم لاغری در زن یا مرد، انجام ورزش یا مصرف مواد غذایی یا مکمل‌های خاصی که تبلیغ می‌شود به افزایش شانس باروری کمک می‌کند؟
همان‌طور که گفته شد، افزایش وزن و چاقی باعث کاهش باروری می‌شود. ولی روش مبارزه با آن گرفتن رژیم‌های غذایی نادرست یا انجام ورزش‌های خیلی سنگین نیست، بلکه باید رژیم غذایی زیر نظر یک مشاور تغذیه مجرب بوده و ورزش‌ها نیز اصولی و با برنامه‌ریزی درست باشند. ناگفته نماند که بعلاوه کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی باعث کاهش قدرت باروری هم در خانم‌ها و هم در آقایان می‌شود.
به‌عنوان مثال، مصرف ویتامین D و ید، در افرادی که تمایل به بارداری دارند و استفاده از نمک‌های ید‌دار و مصرف ویتامین D به صورت خوراکی یا تزریقی در صورت کاهش سطح خونی آن توصیه می‌شود. ولی همان‌طور که می‌دانیم مصرف بیش از حد برخی ویتامین‌ها، به‌خصوص ویتامین‌های محلول در چربی مثل ویتامین A، E، D و K نه‌تنها مفید نیست، بلکه به‌علت انباشته شدن در بدن می‌تواند باعث مسمومیت و بیماری شود.ورزش همیشه روی ذهن و جسم اثرات مفید و مثبتی دارد. حتی پیاده روی، شنا کردن، یوگا و سایر ورزش‌های متعادل ممکن است باعث کاهش استرس شود.
البته ورزش‌های حرفه‌ای خیلی سنگین در این افراد توصیه نمی‌شود. چقدر احتمال دارد ناباروری برخی زوجین که دلایل پزشکی مشخصی در آنها یافت نمی‌شود، ناشی از استرس و مشکلات اضطرابی باشد؟به‌علت نبود مطالعات استاندارد و خوب در این زمینه، به‌طور محکم نمی‌توان گفت که استرس، مشکلات روحی باعث ناباروری می‌شود، ولی دیده شده که این اضطراب‌ها با موفقیت در درمان‌های ناباروری ارتباط دارد و مشاوره برای کنترل استرس و اضطراب و مدیریت آن قبل از شروع درمان‌های ناباروری توصیه می‌شود.
حتی در یک مطالعه مشخص شد در خانم‌هایی که سطح هورمون استرس (کورتیزول) در بزاق‌شان افزایش یافته بود، احتمال بارداری آنها در آن دوره کاهش می‌یافت. البته هنوز مکانیسم و علت آن توضیح داده نشده است.
به‌رغم تناقض‌های موجود در تحقیقات، نتیجه‌گیری کلی بر آن است که استرس بر بدن تأثیر می‌گذارد. استرس بر سطح انرژی، خوشبینی، شکیبایی و استقامت فرد تأثیرگذار است و مقابله با آن برای رسیدن به بارداری بسیار کمک‌کننده است.
آیا اثرات توصیه‌های طب سنتی را در درمان ناباروری از نظر علمی تایید می‌کنید؟
طب‌های سنتی و طب سوزنی شاید با دستکاری هورمونی در برخی از افراد و زوج‌های نابارور کمک‌کننده باشد، ولی مسلما در افرادی که علل شناخته شده دارند، باعث تأخیر در کارهای درمانی آنها می‌شود.
توصیه‌های علمی و موثر به زوجین نابارور چه می‌تواند باشد؟
به هر حال زوجینی که نابارورند، باید برای بررسی و درمان به پزشکان مجرب در درمان ناباروری مراجعه کنند و بدانند طی بررسی‌هایی که انجام می‌گیرد، ممکن است علت نازایی مشخص نشود، ولی این دلیل بر نداشتن مشکل نیست.
مشکلی که با این بیماران داریم این است که وقتی علتی در بررسی‌ها یافت نمی‌شود، دیگر برای درمان مراجعه نمی‌کنند و زمانی مراجعه می‌کنند که سن‌شان افزایش یافته و احتمال بارداری به‌دنبال روش‌های کمک باروری کاهش یافته است.
منبع:
پایگاه خبری تحلیلی خرداد
