رفتارهای اشتباه کودک، اصلاح با تحسین!

همشهری: ما معمولا به رفتارهای غلط کودکمان توجه می‌کنیم و اعتقاد داریم تربیت کودک یعنی اصلاح رفتارهای غلط او.

بدون آنکه متوجه باشیم این فقط بخشی از تربیت کودک است و این بخش امکان پذیر نیست مگر با تقویت رفتار‌های درست که خود هنری دیگر و بی‌شک نیازمند صبر و حوصله و دانش است.

هنگامی که کودکان ما با آرامش در اتاق در حال بازی هستند و اسباب بازی هایشان را با هم قسمت می‌کنند کسی نیست که آنها را تشویق کند و یا به آنها توجه کند ولی احتمالا پس از چندی که آنها بر اثر عدم‌توافق بر سر اسباب بازی‌هایشان با هم دعوا می‌کنند ما در موقعیت حاضر می‌شویم و آنها را دعوا می‌کنیم و در واقع به آنها می‌گوییم که چه کار نکنند نه اینکه چه کار بکنند و این تعریف کاملی برای تنبیه است که ضعیف‌ترین شیوه تربیتی است.

کودکان در هر صورت به‌دنبال جلب توجه والدین خود هستند و این ما هستیم که با توجه به رفتار خاصی احتمال آن رفتار‌ها را کاهش یا افزایش می‌‌دهیم. رفتار کودک را تحسین کنید نه شخصیت او را. والدین معمولا کودک خود را با کلماتی چون لجباز تنبل و خودخواه توصیف می‌کنند، این یک دور باطل است و راه به جایی نمی‌برد. تغییر شخصیت به‌مراتب از تغییر رفتار سخت‌تر است.

به بچه نگویید "چه دختر خوبی" زیرا این جمله بدین معناست که هدف، عبارت است از خوب بودن در تمام اوقات و مسلم است که این انتظار غیرممکن است به جای آن می‌توانید از "من از طرز حرف زدنت با مریم خوشم آمد" استفاده کنید.

گفتن پسر خوب و دختر خوب نمی‌تواند احساس مشخصی به کودک القا کند مگر آنکه کودک بتواند آن را با رفتارهای خویش ارتباط دهد.

استفاده از تحسین ویژه

هدف از تحسین کردن، افزایش رفتارهای شایسته است پس شما باید بر رفتارهای خاصی که مورد قبولتان هستند تاکید کنید.

هر چه تحسین شما اختصاصی‌تر باشد کودک درست بودن کارش را بهتر درک می‌کند و احتمال تکرار آن عمل بیشتر می‌شود.مثلا چنین جمله‌ای مناسب به‌نظر می‌رسد "از اینکه امروز خودت کیفت را آماده کردی خیلی خوشم آمد ممنونم."

اگر به فرزندتان گفتید که باید بعد از اتمام بازی همه آنها را جمع کند و هیچگاه او این کار را انجام نداده است پیشرفت‌های کوچک او را ستایش کنید؛ یعنی اگر فقط یکی از اسباب بازی‌هایش را درون کمد قرار داده است او را تشویق کنید و به او بگویید چه کار خوبی انجام دادی که کامیونت را درون کمد گذاشتی.

در زمان مناسب تحسین کنید

برای دریافت پاسخ‌های بهتر نوع تحسین را با سن و اخلاق کودک متناسب کنید. برای نمونه در آغوش گرفتن، بوسیدن و کلمات محبت آمیز بیشتر مناسب کودکان خردسال است. اما برای کودکان بزرگتر بهتر است از کلمات رمزی استفاده کنیم. زیرا آنها بیشتر تمایل دارند به‌طور خصوصی تشویق شوند. بیشتر کودکان بزرگتر یک لحن آمیخته با شوخی را به تعریف و تمجید مستقیم ترجیح می‌دهند. به خاطر داشته باشیم کلمات تکراری به راحتی خسته‌کننده و بی‌اثر می‌شوند.

تحسین کردن در مورد کودکان خرد سال وقتی مؤثر است که بدون معطلی صورت گیرد. معمولا فاصله بین عمل کودک و واکنش ما می‌تواند با یک اشاره کوچک به موضوع پر شود، در هر صورت نگذارید تا بین رفتار پسندیده کودک و پاسخ شما فاصله‌ای طولانی بیفتد، اگرچه کودکان بزرگتر قادرند این فاصله زمانی را درک کنند و منتظر شما می‌مانند.