محافظت از بیمار کرونایی، واکسن چکار می کند؟

عملکرد اصلی واکسن‌ها بر پایه آموزش سیستم ایمنی بدن برای تشخیص و مبارزه با یک خطر شناخته‌شده است.

عملکرد اصلی واکسن‌ها بر پایه آموزش سیستم ایمنی بدن برای تشخیص و مبارزه با یک خطر شناخته‌شده است. در حال حاضر از میان تعداد زیادی واکسن کرونای در حال ساخت، هفت واکسن به فاز۳ یعنی مرحله آخر آزمایش بالینی رسیده‌اند که نشان از موفقیت در این کار دارد.

معمولاً ساخت واکسن سال‌ها و حتی بیش از یک دهه طول می‌کشد درحالی‌که ساخت واکسن کرونا با سرعتی خیره‌کننده و در کمتر از ۱۲ ماه در حال انجام است. تیم‌هایی که کارآزمایی بالینی این واکسن‌ها را انجام می‌دهند، در چندین قاره با یکدیگر مشارکت می‌کنند تا هرچه سریع‌تر اطلاعات بیشتری را به دست آورند اگرچه در حال حاضر از ایمنی کامل و مؤثر بودن این واکسن‌ها نمی‌توان مطمئن بود.

در آزمایش‌های فاز سوم این واکسن‌ها مشخص می‌شود که تا چه حد این هفت واکسن کرونا برای کاهش یا از بین بردن عفونت یا بیماری یا هردو آن‌ها مؤثر بوده و می‌توانند بدون عوارض جانبی خطرناک عمل کند. به‌طورکلی هر واکسنی که به مرحله سوم برسد تقریباً دوسوم، احتمال موفقیت خواهد داشت. با توجه به سه فن‌آوری مختلف واکسن در حال اجرا، می‌توان تخمین زد که حداقل یک شانس ۹۶ درصدی وجود خواهد داشت.

تاکنون نتایج حاصل از مرحله دوم آزمایش‌های بالینی هفت واکسن کرونا خارق‌العاده بودند. در حال حاضر آزمایش‌های این واکسن‌ها به مرحله سوم یعنی آخرین مرحله رسیده و محققان امیدوارند که داده‌هایی را به دست آورند که مشخص سازد این واکسن‌ها از بدن در برابر عفونت یا بیماری در دنیای واقعی محافظت می‌کند. به نظر می‌رسد که ساخت یکی از واکسن‌ها تا فصل زمستان، پیش از ذوب شدن برف‌ها تکمیل شود.

همه واکسن‌ها بر اساس اصل «آموزش سیستم ایمنی بدن برای تشخیص و مبارزه با یک خطر شناخته‌شده» کار خواهند کرد. یک واکسن خوب آنتی‌بادی‌هایی را ایجاد می‌کند تا به ویروس کرونای جدید چسبیده و آن را خنثی کند. اما ازآنجاکه آنتی‌بادی‌ها ممکن است تنها چند ماه دوام داشته باشند، یک واکسن بهتر و مناسب‌تر، باعث ماندگاری طولانی‌تر گروه سلول‌های T سیتوتوکسیک برای پیدا کردن و از بین بردن سلول‌های آلوده بدن که ویروس در آن مخفی‌شده است، می‌شود.

ازآن‌جهت که با استفاده از یک واکسن، سیستم ایمنی می‌تواند از بدن در برابر بیماری‌ها محافظت کند اما این احتمال نیز وجود دارد که سیستم ایمنی بدن مانند مغز دچار فراموشی شود، بنابراین ممکن است واکسن کرونا از نوعی باشد که نیاز به تزریق‌های دوره‌ای و مجدد داشته باشد.

ازنظر فن‌آوری، روش‌های مختلفی در عملکرد و پیشبرد واکسن وجود دارد. راه‌های قدیمی که تزریق کامل و از بین رفتن ویروس کرونای جدید را در پی خواهد داشت، باعث از بین بردن و پاک کردن تعدادی از ویروس کرونای جدید خواهد شد که به آن subunits گفته می‌شود. در این شرایط سیستم ایمنی بدن وقتی با بیماری مواجه می‌شود، واکنش نشان می‌دهد اما بدون بیماری فعالیتی نخواهد داشت.

راه‌های مهم پیشبرد واکسن عبارت‌اند از:

۱- تزریق واکسن با هدف ایجاد دستورالعمل‌های ژنتیکی عیان یا mRNA برای از بین بردن و پاک کردن تعدادی از ویروس‌های کرونای جدید (subunits)

۲- تزریق ویروس حامل بی‌ضرر (یک حامل، نه ویروس کرونای جدید) که شامل دستورالعمل‌های ژنتیکی است.

درهرصورت سلول‌های بدن به کمک این واکسن‌ها می توانند اطلاعات ژن را خوانده و مانند یک کارخانه کوچک، واکسن را تولید کرده و درست مانند اینکه بدن به ویروس کرونای جدید آلوده‌شده باشد، پاسخ ایمنی را ایجاد ‌کنند.

همه این رویکردها در واکسن‌های تری سینوفارم (Three Sinopharm) و سینوواک (Sinovac) به‌کاررفته که باعث نابودی ویروس کرونای جدید خواهد شد. واکسن‌های Pfizer و مودرنا (Moderna) از دستورالعمل‌های ژنتیکی عیان یا mRNA پیچیده شده در نانوتوپ‌های روغنی استفاده می‌کنند. واکسن‌های آسترا زنیکا (AstraZeneca) و سانسینو بیولوژیک (CanSino Biologics) نیز از یک حامل آدنوویروس زنده بهره می‌برند.

چگونه یک واکسن می‌تواند باعث محافظت شود؟

واکسن‌ها برای حفاظت می‌توانند سه عملکرد داشته باشند: نخست اینکه با واکسن کرونا احتمال آلوده شدن به ویروس کرونای جدید کم می‌شود. دوم اینکه با این واکسن احتمال ابتلا به نوع شدید کووید ۱۹ کاهش پیدا می‌کند و درنهایت واکسن مذکور کمک می‌کند تا احتمال گسترش بیماری به دیگران کاهش پیدا کند.

منبع: سلامت نیوز