مشکلات پوستی در نوزادان، جدی بگیریم

والدین باید علائم انواع بیماری های پوستی نوزادان را بدانند تا بتوانند سریع تر آن ها را درمان کنند. از مشکلات پوستی رایج کودکان می توان به آبله مرغان، آکنه یا زردی اشاره کرد.

مشکلات رایج پوست در نوزادان
آیا از ظهور جوش، بثورات یا برآمدگی های کوچک روی پوست کودک خود احساس نگرانی می کنید؟ معمولا پشت این تغییرات پوستی در کودک آلرژی، بیماری، گرما یا سرماخوردگی نهفته است. بسیاری از این تغییرات مشکل بزرگی نیستند و به راحتی قابل درمان می باشند.

تعریف کلی در مورد بیماری های پوستی کودک
آکنه کودکی
اگر نوزاد آکنه داشته باشد این آکنه از زمان تولد ممکن است شروع شده باشد، اما اغلب چندین هفته بعد ظاهر خواهد شد. این مشکل پوستی دارای نوک کوچک یا سر سفید است و پوست قرمزی اطراف آن را احاطه کرده است. این نوع جوش معمولا روی گونه کودک ظاهر می شود و گاهی اوقات ممکن است روی چانه، پیشانی و کمر کودک نیز وجود داشته باشد.
آکنه کودکی ممکن است در اثر تحرک زیادی کودک یا طبیعت گرم او و یا تحریک پوست توسط باقیمانده شیر، بزاق، نوع پارچه لباس یا شستن لباس او با شوینده های قوی بدتر شود. بطور طبیعی، آکنه کودکی به صورت خود به خود و بدون هیچ درمانی برطرف می شود، اما گاهی اوقات ممکن است چند ماه طول بکشد.
تاول تبخالی
اگر کودک برای اولین بار دچار زخم یا تاول تبخالی می شود، ابتدا لثه هایش متورم شده و دهانش زخم می شود که ممکن است موجب آبریزش دهان او شود. پس از چند روز، مجموعه ای از تاول های کوچک روی یا نزدیک لب وی ظاهر می شود که به زخم های دردناکی تبدیل شده و احتمالا با تورم غدد لنفاوی گردن و تب همراه خواهد بود.
با گذشت چند روز روی زخم های کودک کرست (دلمه) می بندد و به تدریج ناپدید می شود. دوره این نوع زخم حدود 5-10 روز است. کودک ممکن است از خوردن یا آشامیدن پرهیز کند بنابراین والدین لازم است که مواظب دهیدراسیون کودک خود باشند.
دفعه بعد که کودک تبخال بزند، با تاول شروع می شود و علائم دفعه اول را نخواهد داشت. برای رفع درد والدین می توانند روی زخم های کودک کمپرس یخ بگذارند یا سوسپانسیون پاراستامول (استامینوفن) به او بدهند.
اریتما توکسیکوم
از میان مشکلات پوستی کودکان، اریتما توکسیکوم یا قرمزی سمی برای والدین شناخته شده نیست. این بثورات پوستی به صورت لکه های قرمز با جوش چرکی زرد یا سفید رنگ کوچکی در مرکز آن بر روی پوست کودک ظاهر می شود.
کودکان به این نوع مشکل معمولا 2-5 روز بعد از تولد دچار می شوند. این عارضه ممکن است در هر جایی از بدن کودک به جز کف دست ها و کف پاها ظاهر شود. این مشکل خود به خود و در طی دو هفته برطرف خواهد شد.
فولیکولیت
فولیکولیت التهاب پیاز مو است. وقتی کودک دچار فولیکولیت می شود، یک کیسه کوچک پر از چرک یا جوش چرکی دور فولیکول مو تشکیل می شود. ممکن است دلمه و پوسته نیز وجود داشته باشد که بطور معمول این کیسه های چرکی بر روی گردن، دست ها، زیر بغل، پاها و باسن ظاهر می شوند.
این مشکل پوستی در کودکان زیر دو سال نادر است. اگر کودک مبتلا به این عارضه به پزشک مراجعه کند، ممکن است کرم آنتی بیوتیک برایش تجویز شود.
کهیر
علائم کهیر عبارتند از:
لکه های برجسته فراوان، کهیرهای معمولی به پهنای 1-2 سانتی متر که ناگهان ایجاد می شود.
این کهیرها ممکن است سفید یا قرمز باشند، همچنین ناحیه اطراف آن قرمز شده و احساس خارش دارد.
کهیر ممکن است با علائم دیگر همراه شده و به همین خاطر به شکل بثورات پوستی وسیع بنظر برسد.
کهیر معمولا خود بخود و در طی چند ساعت تا چند روز از بین می رود. می توان از لوسیون کالامین یا کرم آنتی هیستامین برای تسکین تورم و همچنین خارش آن استفاده کرد.
یرقان( زردی)
شما خوب می دانید که تقریباً ۵۰ درصد از نوزادان طی چند روز اول پس از تولد دچار هاله زرد رنگی روی پوست بدنشان می شوند. در نوزادانی که دارای پوست تیره هستند، این زردی در سفیده یا داخل چشم و یا کف دستان و کف پاهایشان دیده می شود.
در واقع تمامی نوزادان در طی هفته اول اندکی زردی دارند اما این زردی در همه آن ها مشهود و قابل توجه نیست. اغلب اوقات رفع این زردی و طبیعی شدن رنگ پوست یک هفته طول می کشد اما اگر نوزاد زود متولد شده باشد، این فرآیند ممکن است بیشتر طول بکشد.
سرخک
برخی از علائم شایع سرخک عبارتند از:
آبریزش بینی
سرفه
تب ۳۸ درجه سانتیگراد
درد، تورم و قرمزی چشمان
لکه های کوچک سفید داخل دهان
حدود 3_4 روز پس از این علائم والدین لکه های قرمزی پشت گوش و گردن و صورت کودک مشاهده می کنند. زمانی که این جوش ها ظاهر شدند، تب کودک ممکن است بالا برود. جوش ها در سراسر بدن ظاهر شده و برجسته خواهند شد. دوره این بیماری 5 روز یا بیشتر است. با شروع ظهور جوش ها خارش نیز شروع می شود.
زمانی که بیماری رو به بهبودی می رود، بثورات به رنگ قهوه ای تبدیل می شوند و در واقع سرخک یک ویروس است، بنابراین در طی چند روز خود بخود برطرف می شود. برای تقویت قوای کودک و بهبودی کامل او استراحت کافی، مصرف استامینوفن و مایعات بیشترتوصیه می شود تا تب وی را کاهش دهید.
مولوسکوم کانتاگیوزوم
زگیل آبکی یا مولوسکوم عفونی یک مشکل پوستی پوکسوویروسی است که با تاول های گرد، کوچک، درخشان، سفید و گاهی اوقات سفید مایل به صورتی ظاهر می شود. در بیشتر موارد حدود ۲۰ جوش یا بیشتر وجود دارد که هر کدام نوکی در وسط دارند یا سر چرکی کوچکی دارند.
سایز هر یک از آن ها متفاوت بوده و در دامنه 1-10 میلی متر است و ممکن است در طی چند هفته ایجاد شود. شایع ترین بخشی از بدن که این لکه ها ظاهر می شوند روی قفسه سینه و شکم، یا سمت داخلی مفاصل از قبیل داخل آرنج یا پشت زانو است.
ممکن است ضایعات این بیماری در باسن یا نواحی تناسلی نیز ظاهر شوند. این مشکل بندرت در مکانی مثل پلک یا در دهان ایجاد می شود. این ضایعات اغلب در ۱۸ ماهگی بدون هیچ درمانی برطرف می شوند. در صورتی که تاول ها خونریزی کنند، خارش داشته یا کودک را ناراحت کند، بایستی به پزشک مراجعه شود.
جوش کهنه (پوشک)
جوش های قرمز پف کرده ای هستند که اطراف اندام تناسلی کودک، خطوط ران و روی باسن ظاهر می شود. گاهی اوقات ممکن است تاولی، خشک یا مرطوب باشند. کودکان معمولا در سال اول زندگی دچار این مشکل می شوند.
خیس کردن کهنه با ادرار علت اصلی ظهور این مشکل در کودکان است. مطابق نظر متخصصان، بهترین درمان برای این عارضه خشک و تمیز نگاه داشتن پای کودک و تعویض مکرر و منظم پوشک یا کهنه او است.
پیچک سمی، سماق و بلوط
اگر کودک با پیچک سمی، سماق یا درخت بلوط در تماس باشد، ممکن است واکنش حساسیتی (آلرژیک) نشان داده و دچار بثوراتی شود. بثورات حساسیت به این گیاهان بر روی بدن او به صورت لکه های قرمز و متورمی ظاهر می شوند که بعد از 1-2 روز به تاول تبدیل خواهند شد. تاول ها خیلی زود پوسته داده و همزمان دچار خارش می شوند. بعد از 2 هفته یا کمی بیشتر این عارضه بهتر می شود.
رزولا
از ضایعات پوستی شایع کودکان می توان به رزولا اشاره کرد. هنگامی که کودک دچار رزولا می شود، علائم زیر ظاهر خواهند شد:
سرفه
تب ناگهانی بین 38 تا 42 درجه سانتیگراد
اسهال خفیف
آبریزش بینی
کودک مبتلا به رزولا معمولا بی حال، کم اشتها و تحریک پذیر است. تب او ممکن است ۳-۴ روز طول کشیده و ناگهان قطع شود. زمانی که تب کاهش یافت، لکه های پوستی صورتی رنگی بر پوست او ظاهر می شوند.
این لکه ها از روی قفسه سینه و شکم کودک شروع شده و به گردن و سایر نقاط بدن گسترش می یابند و سپس در طی چند ساعت تا دو روز ناپدید خواهند شد. بهبودی و کاهش تب کودک از طریق استراحت کافی، دادن استامینوفن ( پاراستامول) و مصرف مایعات زیاد حاصل می شود.
التهاب عفونی ملتحمه
قرمز شدن چشمان به همراه اشک ممکن است نشانه شروع التهاب ملتحمه یا کانژنکتیویت باشد. ملتحمه بخشی از چشم است که به صورت یک پرده، پلک و بخشی از سفیده چشم را پوشانده است. این عارضه در اثر عفونت یا آلرژی ایجاد می شود. التهاب عفونی ملتحمه توسط عفونت باکتریال یا ویروسی ایجاد می شود و فوق العاده مسری است.
سایر علائم التهاب ملتحمه عبارتند از:
چسبندگی چشم ها
درد و قرمزی چشمان
ترشحات زرد رنگ دور پلک و گاهی ترشحات زرد از چشم
اگر کودک به التهاب عفونی ملتحمه مبتلا شده باشد بایستی با آب گرم و پنبه به دقت و بطور منظم چشمان او را تمیز کنید. بایستی حوله و سایر پارچه و پیش بند اختصاصی برای او استفاده کنید و جدا نگهداری کنید.
در کودکان زیر یکسال مبتلا به التهاب ملتحمه، والدین بایستی بلافاصله او را به متخصص چشم ببرند. عارضه التهاب ملتحمه در کودکان خردسال ممکن است در اثر عفونت های جدی مثل کلامیدیا باشد.
نیش پشه
نیش پشه گاهی موجب ضایعات پوستی برجسته و خارش داری می شود. این ضایعات ناراحت کننده هستند و آسایش کودک را سلب می کنند. برای برطرف کردن خارش و جلوگیری از خاراندن، والدین می توانند جایی که پشه نیش زده است کمپرس سرد بگذارند.
همچنین ناخن های بچه را بایستی کوتاه نگهدارند و احساس خارش را می توان با لوسیون کالامین نیز رفع کرد. جای نیش پشه نیاز به ویزیت پزشک ندارد اما اگر عفونی شود بایستی به متخصص مراجعه شود.
گاهی اوقات نشانه های عفونت عبارتند از:
تورم
ناحیه قرمز رو به رشد
چرک
گرم بودن پوست ناحیه در لمس
کچلی
حشرات و کرم ها عامل کچلی پوست نیستند، بلکه عفونت های سطحی که قارچ جلدی (tinea) نیز نامیده می شوند توسط قارچ هایی تولید می شوند که در پوست مرده، بافت مو یا بافت ناخن زندگی می کنند و درماتوفیل نامیده می شوند.
ابتدا لایه هایی از پوست پوسته شده یا متورم می شوند، سپس به بثورات خارش دار قرمز با تاول و التهاب اطراف آن ظاهر می شوند. این بثورات از طریق تماس پوستی یا اشتراک وسایل شخصی مثل حوله و تجهیزات ورزشی منتقل می شوند. هرچند بیشتر آن ها با کرم های ضد قارچ درمان می شوند.
بیماری لایم
گاهی اوقات گزش شپش می تواند موجب بیماری لایم شود. این یک بیماری عفونی جدی است و نیازمند درمان مناسب است. زمانی که کودک دچار این عارضه می شود بثوراتی گسترش یافته یا حلقه هایی دور محل گزش مشاهده می شود.
سندروم گونه سیلی خورده
این عفونت سبک بوده و می تواند پس از یک هفته بهبود یابد. در ابتدا بیمار علائم شبه آنفولانزا دارد، سپس لکه های قرمز بر روی صورت و بدن ظاهر می شود. بیماری معمولا از طریق سرفه یا خروپف منتشر می شود و در هفته اول و قبل از ظاهر شدن قرمزی ها بیشترین واگیر را دارد.
سندرم گونه سیلی خورده و قرمز را می توان با استراحت، نوشیدن آب فراوان، خوردن غذای نرم و مایع و آسان هضم درمان کرد (در افراد زیر 16 سال آسپرین مصرف نشود). هرچند ضروری است که کودک از نظر نشانه های دیگری که حاکی از بیماری های جدی است ، معالجه و درمان شود.
آبله مرغان
آبله مرغان یا واریسلا یک بیماری فوق العاده مسری است که توسط بثورات قرمز خارش داری مشخص می شود و یکی از شایع ترین بیماری های عفونی دوران کودکی است. اغلب این بیماری در کودکان خفیف است اما هنوز ریسک عوارضی مثل پنومونی باکتریال وجود دارد. این بیماری موجب مشکلات سلامتی جدی در کودکان نمی شود.
بیماری توسط ویروس تب خال واریسلازوستر ایجاد شده و توسط قطرات مایع سرفه یا عطسه، تماس با لباس و پوشش رختخواب یا ترشحات تاول های فرد عفونی منتشر و پخش می شود. اکثر کودکان مبتلا به آبله مرغان به درمان در منزل توسط استراحت، دارو های ضد خارش، تب بر و یا داروی علائم شبه آنفولانزا نیاز دارند.
زرد زخم
یکی دیگر از ضایعات پوستی کودکان زرد زخم است. زرد زخم یک بیماری عفونی باکتریال پوستی است که موجب زخم های قرمزی می شود که باز شده و مایع از آن ها ترشح می شود و سپس پوسته و دلمه زرد یا قهوه ای روی آن تشکیل می شود. این عفونت ممکن است در هر جایی از بدن رخ دهد، اما بیشتر اطراف بینی و دهان تشکیل می شود.
تاول ها دارای ظاهری قرمز و دردناک هستند. زرد زخم مسری است و در بین کودکان شایع است. زرد زخم از طریق تماس مستقیم یا اشتراک ملحفه، اسباب بازی، لباس یا سایر اقلام فرد آلوده منتقل می شود.
در کودکان خاراندن موجب می شود زخم از یک جای بدن به جای دیگری از بدن سرایت کند. تعدادی از آنتی بیوتیک های موضعی می توانند این بیماری را درمان کنند اما مبتلایان ممکن است به مصرف قرص های آنتی بیوتیک نیز احتیاج پیدا کنند.
میلیا
یکی از راحت ترین مشکلات پوستی کودکان میلیا است که ویژگی آن ظاهر شدن لکه های ریز سفید رنگ بر روی صورت کودک است و اغلب روی بینی، چانه، پیشانی، گونه و اطراف چشم او دیده می شود.
اگرچه میلیا دارای ظاهر برجسته است اما وقتی لمس می شود صاف بوده و برجستگی ندارد. بطور طبیعی میلیا چند هفته پس از تولد همانطور که غدد چربی صورت کودک رشد می کنند برطرف می شود.
زگیل
زگیل نیز یکی از بیماری های پوستی شایع در کودکان است. حقیقت این است که بسیاری از ما شاهد زگیل در نقطه خاصی از بدن یادر مرحله خاصی از زندگی بوده ایم اما این عارضه در کودکان بیشتر از بزرگسالان شایع است. زگیل ها عفونت های پوستی هستند که توسط خانواده ویروس پاپیلوماویروس انسانی ایجاد می شوند.
این بیماری می تواند در هر قسمتی از بدن رخ دهد اما بیشتر جا های گرم و مرطوب بدن را مورد حمله قرار می دهد مثل جراحات یا بریدگی های دست، انگشتان و پاها. زگیل را می توان از طریق در آوردن یا پوشاندن با نوار چسب زگیل برطرف کرد و همیشه بخش های آلوده بدن را خشک نگه داشت. اگر زگیل ها باقی بمانند و رفع نشوند، ممکن است از جراحی لیزر یا مواد شیمیایی استفاده شود.
بثورات عرق سوز
بثورات عرق سوز در کودکان و نوزادان شایع است. عرق سوز شدن را عرق گز یا میلاریانیز می نامند، این بثورات زمانی ایجاد می شود که شخص بیش از حد طبیعی عرق کند و غدد عرق مسدود شوند. کودکان و نوزادان در طی فصل مرطوب یا گرم عرق سوز می شوند زیرا غدد عرق آن ها هنوز به طور کامل تشکیل نشده است.
عارضه پوستی موجب بروز بثورلت خارش دار به شکل گرد، برجسته و قرمز می شود که بد بو بوده و احساس سوزش دارند. اغلب بسیاری از نقاط بدن که با لباس پوشانده می شود مثل شکم، کمر، بالای قفسه سینه، زیر بغل، کشاله ران را درگیر می کند.
علائم روی سر، گردن و شانه کودک ظاهر می شوند، کودکانی که والدین آن ها لباس زیادی برایشان می پوشند و لباس شکم، کمر، قفسه سینه، زیر بغل یا کشاله ران آنها را پوشانده و گرم و مرطوب ساخته است. بایستی برای کودکان لباس سبک و دارای تبادل هوا پوشاند، حتی اگر دست و پای بچه سرد بنظر برسد.
درماتیت تماسی
درماتیت تماسی نوعی بیماری التهابی پوست است که دامنه ای از اختلالات را پوشش می دهد. در عده ای از مردم این عارضه بصورت خشکی، قرمزی و خارش پوستی ظاهر می شود. در عده ای نیز با تاول یا پوسته شدن و ترشح مایعات همراه است.
درماتیت تماسی یک نوع واکنش آلرژیک است که در اثر تماس با غذا، صابون یا روغن گیاهان سمی رخ می دهد. این بیماری اغلب با رفع علت ایجاد کننده برطرف می شود و بنابراین بایستی کودک را از گیاهان سمی دور نگه داری کرد.
اگزما
درماتیت آتوپیک نوعی بثورات پوستی است که اغلب قبل از سن 5 سالگی شایع است. در کودکان و شیرخواران این بیماری بر روی پوست سر و گونه شایع است اما ممکن است در دست ها، پا ها، قفسه سینه یا سایر بخش های بدن نیز ظاهر شود.
بثورات شبیه به پوستی ضخیم، خشک و ورقه شده است، یا ممکن است از چندین برجستگی قرمز کوچک تشکیل شده باشد که دارای ترشح بوده و با خاراندن دچار عفونت شود.
حقیقت این است که خارش زخم ها موجب سیاه شدن، باقی ماندن اثر زخم یا ضخیم شدن پوست آن ناحیه در طی زمان خواهد شد. علت این مشکل کمبود بهداشت فردی است اما ممکن است در اثر آلرژی های آسم و افراد دارای سیستم ایمنی حساس رخ دهد.
بیماری دست و پا و دهان
این بیماری با زخم دهان، دست ها، پا یا حتی باسن و همچنین پاهای انسان همراه است. این بیماری اغلب تابستان و پاییز رخ داده و با تب شروع می شود,زخم های آن نیز دردناک هستند. این مشکل اغلب بیشتر از یک هفته طول نمی کشد. و معمولا در اثر استنشاق یا تماس با شی آلوده به بیماری منتقل می شود.
بنابراین شستن مکرر دست ها در زمان تماس با شخص بیمار حیاتی است. درمان خانگی رایج این بیماری مصرف ایبوپروفن یا استامینوفن است. از مصرف آسپرین در افراد زیر ۱۶ سال اجتناب شود. مبتلایان به این بیماری بایستی آب زیاد بنوشند، و غذاهای مغذی بخورند.
تب مخملک
تب مخملک نوعی بیماری عفونی حلق است که مشخصه آن ظهور یک لایه قرمز در گلو است. علائم آن شامل گلو درد، تب، سر درد، درد شکم، تورم غدد گردن است.
پس از 1 یا 2 روز، پوست قرمز و دارای سطحی مثل کاغذ سنباده بوده و در طی 7 تا 14 روز برطرف می شود. شستن مرتب دست ها می تواند به کاهش انتشار بیماری کمک کند. والدین بایستی کودک مبتلا به تب را نزد پزشک ببرند و درمان معمولا آنتی بیوتیک خواهد بود.
کهیر خارش دار
این نوع کهیر اغلب به صورت قرمزی، خارش یا سفتی پوست مشخص می شود. لایه قرمز در هر جایی از بدن ظاهر شده و چند دقیقه یا چند روز طول می کشد که ممکن است با تنگی نفس همراه بوده و نشانه مشکلی جدی باشد.
برای درمان این بیماری آسپرین یا پنی سیلین تجویزمی شود و بهتر است مصرف بعضی از غذاها مثل تخم مرغ، مغزها، صدف دریایی و چاشنی ها را در این کودکان محدود کرد. دمای بالای بدن، عفونت و گلو درد ممکن است به گسترش بیماری کمک کند. این کودکان بایستی توسط متخصص درمان شوند و معمول درمان آن ها آنتی بیوتیک خواهد بود.
سرخجه
سرخجه یک بیماری عفونی خفیف است که اغلب کودکان ۶ ماهه تا ۲ ساله را مبتلا می کند و بعد از سن ۴ سالگی نادر است. علائم بیماری شبیه به علائم بیماری تنفسی به همراه تب بالا است و بیشتر از ۷ روز طول می کشد.
تب ناگهان متوقف شده و پس از آن دانه های قرمز تا صورتی روی بدن ظاهر می شوند که اندکی برجسته هستند. والدین بایستی برای درمان تب از استامینوفن استفاده کنند و بخاطر داشته باشند که به افراد زیر 16 سال آسپرین ندهند.