اسپرم ضعیف و بارداری پوچ؛ معرفی و درمان

آنچه در ادامه خواهید خواند:

• اسپرم ضعغیف و بارداری پوچ
• ناباروری
• علل ناباروری مردان
• درمان اسپرم ضعیف
• بارداری پوچ یا مولار چیست؟
• عوارض بارداری پوچ

ناباروری؛ اسپرم ضعیف و بارداری پوچ

آیا شما هم مشکل ناباروری دارید؟ بیایید نگاهی دقیق‌تر به این دو موضوع اسپرم ضعیف و بارداری پوچ بیندازیم که چرا ممکن است تعداد اسپرم‌های شما کم باشد، چگونه می‌توانید مطمئن شوید که چه درمان‌هایی برای کمک به افزایش ذخایر شما یا افزایش شانس بارداری وجود دارد. وچه زمانی ممکن است حاملگی مولار یا پوچ اتفاق بیفتد، روش‌های تشخیص حاملگی پوچ یا مولار چیست.برای بررسی هریک از آن‌ها با ما در ادامه همراه شوید.

علل ناباروری مردان

شایع‌ترین علت ناباروری مردان، کیفیت و کمیت اسپرم پایین است. برخی از اختلالات اسپرم عبارتند از:

• تعداد کم اسپرم (الیگوزواسپرمی)
• مشکل در حرکت و سرعت اسپرم (آستنواسپرمی)
• تغییر شکل اسپرم (تراتوزواسپرمی)
• غلظت بیش از حد مایع منی نداشتن اسپرم در مایع منی (آزواسپرمی)

اسپرم ضعیف

در 50 درصد از زوج‌های نابارور علت ناباروری شریک مرد است. تعداد کم اسپرم، شکل غیرطبیعی اسپرم و تحرک کم اسپرم از علل اصلی ناباروری مردان است. این مشکلات را می‌توان به راحتی با تجزیه و تحلیل مایع منی تشخیص داد که به عنوان آزمایش شمارش اسپرم و اسپرموگرافی نیز شناخته می‌شود.

بیشتر بخوانید: اسپرم صفر درمان دارد؟

عوامل موثر بر کیفیت اسپرم

عوامل مختلفی بر باروری مردان و کیفیت اسپرم تاثیر می‌گذارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

تعداد اسپرم

تحقیقات نشان داده است که تغییرات در سطح تستوسترون بدن بر تعداد اسپرم تاثیر می‌گذارد. نوشیدن الکل، مصرف برخی داروها، افزایش سن، چاقی، سیگار کشیدن و غیره به طور قابل توجهی بر تولید تستوسترون تأثیر می‌گذارد. پس با کنترل این عوامل می‌توان تعداد اسپرم‌ها را در هر انزال افزایش داد.

حدود 90 درصد از مشکلات ناباروری مردان به دلیل تعداد کم اسپرم است. حداقل تعداد اسپرم در هر انزال حدود 15 میلیون در میلی‌لیتر است که کمتر از آن خطر ناباروری را افزایش می‌دهد. به عبارت دیگر، تعداد اسپرم کمتر از 10 میلیون در میلی‌لیتر غیر طبیعی است و ممکن است منجر به ناباروری مردان شود. تحقیقات نشان داده است که تغییرات در سطح تستوسترون بدن بر تعداد اسپرم تاثیر می‌گذارد. نوشیدن الکل، مصرف برخی داروها، افزایش سن، چاقی، سیگار کشیدن و غیره به طور قابل توجهی بر تولید تستوسترون تأثیر می‌گذارد. پس با کنترل این عوامل می‌توان تعداد اسپرم‌ها را در هر انزال افزایش داد.

تحرک اسپرم

اسپرم‌ها در دستگاه تناسلی زنان با سرعت‌های متفاوتی حرکت می‌کنند. اسپرم‌ها باید با سرعت کافی به جلو حرکت کنند تا برای بارور کردن تخمک به لوله‌های فالوپ برسند. تحرک کم اسپرم معمولا در مردان با تعداد اسپرم کم دیده می‌شود. برای درمان این مشکل، پزشکان نوع حرکت اسپرم (اعم از تقلیدی یا پیشرونده) را تعیین می‌کنند و سپس از مناسب‌ترین درمان استفاده می‌کنند.

مورفولوژی اسپرم

شکل طبیعی اسپرم ، یعنی داشتن سر بیضی و دم بلند نقش مهمی در افزایش شانس باروری دارد. از مهم‌ترین دلایل مورفولوژی غیر طبیعی اسپرم می‌توان به اعتیاد به مواد مخدر، سابقه عفونت، واریکوسل، مشکلات مادرزادی و ... اشاره کرد.

دلایل کاهش تعداد اسپرم

تعداد کم اسپرم که الیگواسپرمی نیز نامیده می‌شود، یکی از دلایل اصلی ناباروری مردان است. تعداد اسپرم در صورت کاهش کمتر از ۱۵ میلیون اسپرم در هر میلی‌لیتر منی کم در نظر گرفته می‌شود، اگرچه میانگین آن حدود ۷۵ میلیون اسپرم در هر میلی‌لیتر است. اگرچه هیچ دلیل واضحی برای تعداد کم اسپرم وجود ندارد، اما در بیشتر موارد، علت این مشکل یکی از موارد زیر است:

• عدم تعادل هورمونی
• مشکلات ژنتیکی
• مشکل در دستگاه تناسلی
• عفونت دستگاه تناسلی و پروستات
• واریکوسل
• جراحی‌های قبلی بیضه.
• گرم شدن بیش از حد بیضه‌ها.
• سیگار کشیدن و نوشیدن الکل
• مصرف برخی داروها مانند مکمل‌های تستوسترون یا داروهای پسوریازیس
• لگد زدن به بیضه‌ها
• چرخش بیضه
• بیماری‌هایی مانند دیابت، ایدز، حملات قلبی، نارسایی کلیه و کبد، سندرم کوشینگ، فیبروز کیستیک و کمبود شدید آهن
• قرار گرفتن در معرض مواد سمی مانند مس، اکسید اتیلن، کادمیوم، جیوه، وینیل کلرید و رادیواکتیو
• بیضه‌های نزول نکرده (کریپتورکیدیسم)
• استرس جسمی، روحی و روانی
• اضافه وزن داشتن
• بلوغ زودرس یا دیررس
• جراحی ترمیم فتق
• و آلودگی هوا و وجود مواد سمی مانند سرب در هوا

بیشتر بخوانید: نحوه ی اهدای اسپرم، چگونه است؟

خود ارضایی و اسپرم

شاید شنیده باشید که خودارضایی زیاد می‌تواند تعداد اسپرم را کاهش دهد. با این حال، این مطالعه منبع قابل اعتماد نشان می‌دهد که شما می‌توانید روزانه انزال کنید و همچنان کیفیت اسپرم طبیعی را حفظ کنید.

علائم اسپرم ضعیف

مردانی که پس از یک سال تلاش نمی‌توانند بچه‌دار شوند، برای یافتن علت ناباروری باید آزمایش‌های باروری مانند آزمایش ژنتیک، آزمایش هورمونی، بیوپسی بیضه، سونوگرافی بیضه و ... انجام دهند. در اکثر موارد علت ناباروری مردان ضعف اسپرم است که با مشاهده برخی علائم عمومی از جمله:

• میل جنسی کم
• اختلال در نعوظ
• درد یا تورم در بیضه‌ها
• ظهور توده‌ها در بیضه‌ها
• ریزش مو در صورت یا بدن
• عدم تعادل هورمونی
• منی رقیق شده
• و مقدار کمی مایع منی

علاوه بر این، مردانی که سابقه اختلال عملکرد جنسی، سرطان پروستات، مشکلات بیضه دارند یا تحت عمل جراحی خاصی روی بیضه‌ها، آلت تناسلی یا کشاله ران قرار گرفته‌اند نیز می‌توانند اسپرم ضعیفی داشته باشند.

بارداری پوچ یا مولار

بارداری پس از بارور شدن تخمک و فرورفتن آن در رحم اتفاق می افتد. با این حال، گاهی اوقات، این مراحل ابتدایی ظریف ممکن است با هم مخلوط شوند. وقتی این اتفاق می‌افتد، ممکن است بارداری آنطور که باید پیش نرود و این موضوع می‌تواند دلخراش باشد

بارداری پس از بارور شدن تخمک و فرورفتن آن در رحم اتفاق می افتد. با این حال، گاهی اوقات، این مراحل ابتدایی ظریف ممکن است با هم مخلوط شوند. وقتی این اتفاق می‌افتد، ممکن است بارداری آنطور که باید پیش نرود و این موضوع می‌تواند دلخراش باشد، حتی اگر تقصیر کسی نباشد. بارداری مولار با پوچ زمانی اتفاق می‌افتد که جفت به طور طبیعی رشد نمی‌کند. حدود ۱ مورد از هر ۱۰۰۰ بارداری (۰.۱ درصد) حاملگی مولار است. این نوع بارداری دوام نمی‌آورد زیرا جفت به طور معمول نمی‌تواند نوزاد را تغذیه یا رشد دهد. در موارد نادر، ممکن است خطرات سلامتی مادر را نیز به دنبال داشته باشد. شما می توانید این بارداری مولار یا پوچ را داشته باشید حتی اگر قبلا یک بارداری معمولی داشته‌اید. و خبر خوب این است که شما می‌توانید یک بارداری کاملاً طبیعی و موفق بعد از بارداری مولار یا پوچ داشته باشید.

بارداری پوچ یا مولار چیست؟

حاملگی پوچ زمانی اتفاق می‌افتد که تخمک و اسپرم در هنگام لقاح به طور نادرست به هم متصل می‌شوند و به جای جفت سالم، یک تومور غیر سرطانی تشکیل می‌شود. تومور یا خال نمی‌تواند جنین در حال رشد را پشتیبانی کند و بارداری به پایان می‌رسد. به آن خال هیداتی فرم نیز می‌گویند. بارداری مولار نوعی ب یماری تروفوبلاستیک حاملگی است. در بارداری مولار، تومور در رحم رشد می‌کند. تومور به صورت کیست‌های پر از مایع شبیه خوشه‌های انگور تشکیل می‌شود.

چه کسانی احتمال بارداری پوچ یا مولار دارند؟

اگرچه بارداری مولار بسیار نادر است، اما هر کسی ممکن است حاملگی مولار داشته باشد. احتمال بارداری مولار در شما بیشتر است اگر:

• کمتر از ۲۰ سال سن دارید.
• بالای ۴۰ سال سن دارید.
• سابقه بارداری مولار داشته باشید.
• دو یا چند سقط جنین داشته‌اید.
• در مکان‌های جغرافیایی خاصی از جمله فیلیپین، آسیای جنوب شرقی و مکزیک زندگی کنید.
• در ایالات متحده، زنان اروپایی در مقایسه با زنان سایر اقوام در معرض خطر بیشتری برای بارداری مولار قرار دارید.

بارداری پوچ یا مولار چقدر شایع است؟

کمتر از 1٪ از تمام بارداری‌ها، حدود 1 در 1000 حاملگی مولار است.

انواع بارداری پوچ یا مولار کدامند؟

بردار پوچ به دو دسته کامل و جزئی تقسیم می‌شوند.

بارداری پوچ کامل

این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های غیرطبیعی در رحم بعد از لقاح رشد می‌کنند و هیچ نشانه‌ای از بچه‌دار شدن وجود ندارد.

حاملگی پوچ جزئی

این موضوع زمانی رخ می‌دهد که ممکن است علائم اولیه یک نوزاد وجود داشته باشد، اما نمی‌تواند به طور کامل رشد کند یا زنده بماند.

علت بارداری پوچ چیست؟

این مشکل به دلیل مشکلات تخمک بارور شده است. سلول‌های طبیعی انسان حاوی 23 جفت کروموزوم هستند که یکی از آن‌ها از مادر و دیگری از پدر است. این ساختارها حاوی اطلاعاتی هستند که به سلول‌های بدن می‌گویند چه کاری انجام دهند. در حاملگی مولار، مجموعه‌ای از کروموزوم‌های اضافی وجود دارد که از پدر می‌آید. وقتی این اتفاق می‌افتد، یک تخمک بارور شده نمی‌تواند زنده بماند. معمولاً چند هفته پس از بارداری از بین می‌رود.

علائم بارداری پوچ

بارداری مولار یا پوچ ممکن است در ابتدا مانند یک بارداری معمولی احساس شود. با این حال، اگر علائم و نشانه‌های زیر را دارید پس بارداری شما با بارداری معمولی فرق دارد.

خون ریزی

ممکن است در سه ماهه اول (تا ۱۳ هفته) خونریزی قرمز روشن تا قهوه‌ای تیره داشته باشید. اگر حاملگی مولار کامل داشته باشید این احتمال بیشتر است. خونریزی ممکن است دارای کیست‌های انگور مانند (لخته شدن بافت) باشد.

‏hCG بالا همراه با حالت تهوع و استفراغ شدید

هورمون hCG توسط جفت ساخته می‌شود. این هورمون‌ها مسئول ایجاد مقدار مشخصی تهوع و استفراغ بسیاری درزنان باردار می‌شود. در بارداری مولار، ممکن است بافت جفت بیش از حد طبیعی باشد. سطوح بالاتر hCG ممکن است منجر به حالت تهوع و استفراغ شدید شود.

درد و فشار لگن

بافت‌ها در بارداری مولار سریع‌تر از آنچه باید رشد می‌کنند، به خصوص در سه ماهه دوم . ممکن است معده شما برای آن مرحله اولیه بارداری خیلی بزرگ به نظر برسد. رشد سریع نیز می‌تواند باعث فشار و درد شود.

سایر علائم

• عدم ضربان قلب و حرکت جنین
• فشار خون بالا
• کم خونی (آهن کم)
• پره اکلامپسی (فشار خون بسیار بالا)
• کیست‌های تخمدان
• پرکاری تیروئید

بیشتر بخوانید: سونوگرافی واژینال در بارداری، کی و چرا؟

نحوه تشخیص بارداری پوچ یا مولار

پزشک شما ممکن است این مشکل را زمانی که آزمایش سونوگرافی انجام می‌دهد متوجه شود. در طول سونوگرافی پزشک از امواج صوتی برای مشاهده داخل رحم شما استفاده می‌کند. همچنین ممکن است از طریق آزمایش خون مشکل را تشخیص دهند. هنگامی که باردار هستید، سطح هورمون HCG (گنادوتروپین جفتی انسان) افزایش می‌یابد. اگر حاملگی مولار دارید، سطح HCG شما اغلب بسیار بالاتر از آن چیزی است که باید باشد.

نحوه درمان بارداری پوچ

اکثر بارداری‌های مولار خود به خود به پایان می‌رسد. در این موارد، کیست‌های انگور مانند از رحم و به طور طبیعی از واژن عبور می‌کنند. برخی از زنان نیاز به درمان برای برداشتن حاملگی مولار دارند که این درمان‌ها ممکن است شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:

اتساع و کورتاژ (D&C)

در طی این روش، پزشک دهانه رحم شما را با ابزارهای مخصوص باز می‌کند و بافت را از رحم شما خارج می‌کند. اگر قصد دارید دوباره باردار شوید، این روش بهترین گزینه برای شماست. قبل از انجام این روش ت حت بیهوشی یا بی‌حس قرار داده می‌شوید. اگرچه D&C گاهی اوقات به عنوان یک روش سرپایی در مطب پزشک برای شرایط دیگر انجام می‌شود، اما برای بارداری مولار معمولاً در بیمارستان به عنوان یک جراحی بستری قابل انجام است.

داروهای شیمی درمانی

اگر حاملگی مولار شما در گروه خطر بالاتری قرار می‌گیرد به دلیل احتمال ابتلا به سرطان یا به دلیل اینکه به هر دلیلی در دریافت مراقبت مناسب مشکل داشته‌اید ممکن است پس از D&C، برخی از درمان‌های شیمی درمانی دریافت کنید. اگر سطح hCG شما به مرور زمان کاهش نیابد، این احتمال بیشتر است.

هیسترکتومی

هیسترکتومی جراحی است که کل رحم را از بین می‌برد. اگر نمی‌‌خواهید دوباره باردار شوید، ممکن است این گزینه را انتخاب کنید. برای این روش کاملاً بیهوش می‌شوید. هیسترکتومی یک درمان رایج برای بارداری مولار نیست.

‏RhoGAM

اگر خون Rh منفی دارید، دارویی به نام RhoGAM را به عنوان بخشی از درمان خود دریافت خواهید کرد. این از برخی عوارض مربوط به ایجاد آنتی بادی جلوگیری می‌کند. اگر گروه خونی A-، O-، B یا -AB دارید، مطمئن شوید و به پزشک خود اطلاع دهید.

مراقبت‌های پس از درمان برای بارداری پوچ

بعد از بارداری مولار یا پوچ شما می‌توانید به محض اینکه احساس آمادگی کردید رابطه جنسی داشته باشید، اما استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری در زمانی که مراقبت‌های بعدی را دریافت می‌کنید لازم است با مشورت پزشک انجام شود.

مراقبت‌های بعدی پس از درمان برای بارداری مولار، آزمایش خون و ادرار به طور منظم برای بررسی سطح هورمون hCG شما به حالت عادی انجام می‌شود. اگر سطح هورمون شما به حالت عادی برنگردد، به درمان بیشتری نیاز خواهید داشت.

بعد از بارداری مولار یا پوچ شما می‌توانید به محض اینکه احساس آمادگی کردید رابطه جنسی داشته باشید، اما استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری در زمانی که مراقبت‌های بعدی را دریافت می‌کنید لازم است با مشورت پزشک انجام شود. داشتن بارداری مولار بر شانس باردار شدن مجدد شما تأثیری ندارد. اما این مهم است که قبل از شروع تلاش برای بچه دار شدن، صبر کنید تا پزشک به شما بگوید که بی‌خطر است.

آیا می‌توان از بارداری مولار یا پوچ جلوگیری کرد؟

هیچ راهی برای جلوگیری از بارداری مولار وجود ندارد. اگر قبلاً حاملگی مولار داشته‌اید، می‌توانید با اجتناب از بارداری دیگر به مدت یک سال پس از بارداری مولار اولیه، احتمال بروز عوارض را کاهش دهید. پزشک سطح HCG شما را یک بار در ماه تا یک سال کنترل می‌کند تا مطمئن شود هیچ اثری از بارداری مولار در رحم شما باقی نمی‌ماند.

بیشتر بخوانید: استریا دوران بارداری، روش‌های پیشگیری و درمان

سوالات متداول

مهم‌ترین عوامل موثر بر کفیت اسپرم چیست؟

تعداد اسپرم، تحرک اسپرم و مورفولوژی اسپرم

اسپرم ضعیف چه علایمی دارد؟

میل جنسی کم ، اختلال در نعوظ، درد یا تورم در بیضه‌ها، ظهور توده‌ها در بیضه‌ها، ریزش مو در صورت یا بدن، عدم تعادل هورمونی، منی رقیق شده و مقدار کمی مایع منی، مردانی که سابقه اختلال عملکرد جنسی، سرطان پروستات، مشکلات بیضه دارند یا تحت عمل جراحی خاصی روی بیضه‌ها، آلت تناسلی یا کشاله ران قرار گرفته‌اند.

نحوه درمان اسپرم ضعیف چگونه است؟

شامل درمان‌های پزشکی و درمان‌هایی شامل IVF، تزریق داخلی سیتوپلاسمی اسپرم، لقاح اهدایی.

حاملگی پوچ یا مولار چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

زمانی است که تخمک و اسپرم در هنگام لقاح به طور نادرست به هم متصل می‌شوند و به جای جفت سالم، یک تومور غیر سرطانی تشکیل می‌شود. تومور یا خال نمی‌تواند جنین در حال رشد را پشتیبانی کند.

چه زمانی باید با پزشکم تماس بگیرم؟

اگر باردار هستید و خونریزی از واژن، حالت تهوع و استفراغ شدید یا خروج کیست‌های انگور مانند از واژن خود را تجربه کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. ارزیابی و درمان سریع برای جلوگیری از عوارض ضروری است.

برای بارداری پوچ یا مولار چه درمان‌هایی لازم است؟

اتساع و کورتاژ، شیمی درمانی، هیسترکتومی، دارویی به نام RhoGAM

سخن آخر

به طور خلاصه، تعداد کم اسپرم (الیگواسپرمی) یکی از علل اصلی ناباروری مردان در دنیای امروز است. عواملی مانند سیگار کشیدن، واریکوسل، سرطان پروستات، مصرف داروهای خاص، رژیم غذایی نامناسب و چاقی می‌توانند تعداد اسپرم را کاهش دهند. خوشبختانه، درمان‌های مختلف برای تعداد کم اسپرم شامل ICSI، IVF، اهدای اسپرم و داروهای هورمونی است.ایران به عنوان یکی از قطب‌های اصلی درمان ناباروری دارای بهترین کلینیک‌های باروری در جهان است که می‌توانید از امکانات و فناوری‌های استاندارد بهره‌مند شوید.