نقاشی های کودکان، خط خطی ها را جدی بگیرید

شهرزاد: توجه نوزاد از آغاز تولدش، به حركاتی كه در میدان دید او اتفاق می افتد، جلب می شود و این حركات را با چشمانش تعقیب می كند. كمی بعد، او سرش را هم اندكی به طرف اشیا یا آدم های در حال حركت می گرداند. در سه ماهگی، او مرتب به دست هایش نگاه می كند و اشیا را لمس می كند. از این زمان است كه وی فعالیت های فكری، عاطفی و ذهنی را تجربه می كند و می شناسد.

خلاف عقیده عمومی، نوزاد چند ماهه كاملا قادر است بین تصویرهای دو بُعدی و سه بُعد یا شیا، تمایز قائل شود و جهت های مختلف را در فضا تعقیب كند. بزرگسالان در اصل نوزاد را به عنوان موجودی كاملا بی دست و پا و حقیر می دانند، در صورتی كه ثابت شده است كه نوزاد از اولین روزهای تولدش، به اطراف خود نگاه می كند. او در چند ماهگی متوجه می شود كه برخی از اشیا كه بر سطح چیزی كشیده می شوند، اثری از خود باقی می گذارند. كشف این موضوع برای او اهمیت بسیار بالایی دارد.

اولین علائم

اولین علائمی كه كودك روی كاغذ رسم می كند، بیش تر بر اثر ضربه زدن مداد روی كاغذ به وجود می آید. در نخستین مراحل یادگیری، كودك خط هایی را در جهت های مختلف رسم می كند. این خط ها معمولا تمام صفحه كاغذ را می گیرد. او تا جایی كه بازوانش اجازه می دهد، نیم دایره رسم می كند. بعد از مدتی، كه معمولا شش ماه پس از شروع خط نگاری است، رابطه ای را بین حركت های دست خود و آثار و علائمی كه پدید می آورد، كشف می كند. او متوجه می شود كه اثر خط روی كاغذ، به دلیل حركت دست و به كمك مداد به وجود می آید.

این موضوع برای وی بسیار با اهمیت است. زیرا او قبلا با لمس كردن می توانست اشیا را بشناسد و اكنون می تواند از طریق چشم نیز تجربه هایی كسب كند. در این مرحله، كودك حركت های دستش را تغییر می دهد و می تواند خط های عمودی و افقی یا گرد رسم كند. بنابراین بهتر از گذشته می تواند مداد و قلم را در دستش كنترل كند. كودك بی آن كه بخواهد، تصویرهای ذهنی خود را نقاشی می كند. نباید او را مجبور به كشیدن اشیای حقیقی كرد. زیرا خط خطی كردن بی نظم و نامفهوم برای او، نوعی بازی است كه از آن لذت فراوانی می برد.

نقاشی ها كامل می شود كودك در سن دو تا سه سالگی، برای شكل هایی كه می كشد، اسم می گذارد. این به معنی این است كه او می خواهد با محیط اطراف ارتباط برقرار كند. او با دقت فراوان، روی هر سطحی كه بیش تر در معرض دید است، مثل دیوار، میز یا اشیای مورد علاقه والدین، اثر یا علامتی از خود بر جای می گذارد. كودك خط هایی در جهت های مختلف رسم می كند؛

افقی یا عمودی. خط های افقی قبل از خط های عمودی ظاهر می شوند. در دو سالگی، خط های دایره ای و زاویه دار ظاهر می شود. در 5/ 2 سالگی، قدرت عضلانی كودك بیش تر می شود و هنگامی كه خطی را رسم می كند، با چشم نیز مراقب آن است تا خط از محدوده تعیین شده خارج نشود. در سه سالگی، خط نگاری كودك دیگر فقط برای لذت بردن نیست؛ بلكه مایل است احساسات درونی خود را كه در ارتباط با تجربه های زندگی كوتاه مدتش به دست آورده، بیان كند.

خطهای عمودی

خط های عمودی بیانگر اظهار وجود كودك است. بنابراین توسعه آن نشان می دهد كه كودك از وجود خودش آگاه شده و با آن كه خ طخطی های او از نظر بزر گترها، بدون معنی و محتواست، ولی در این مرحله، كودك قصد بیان چیزی را دارد. تكامل خط نگاری در كودكان در دو مرحله كلی انجام می شود:

1 تكرار یك موضوع ثابت و دوباره دیدن یك شیء آشنا.

2 تغییر دائمی موضوع كه كودك

را تحریك به دیدن چیزهای جدید می كند. در اواخر سه سالگی، كودك شروع به كشیدن شكل هایی می كند كه شبیه خانه یا خورشید است. سرانجام در چهار سالگی، خط نگاره های او جمع و جور می شود و حتی برای بزرگترها نیز معنی پیدا می كند.

بدی اینگونه است كه سرانجام كودك مرحله خط خطی كردن را به طور كامل پشت سر می گذارد و وارد مرحله تمثیلی میشود. در این مرحله، ضرورت كمك های آموزشی بیشتر احساس می شود. اگر كودك به سمت و سوی درست راهنمایی شود، به روحیه و شخصیت وی در آینده بسیار كمك خواهد كرد.