کتاب کودکان کم توان ذهنی، کدام است؟

کتابک: کودکان کم توان ذهنی در ابعاد زندگی فردی و اجتماعی و فرهنگی معضلات گوناگونی دارند. آن ها از سایر گروههای ویژه، محرومتر و تنهاترند. کار برای کودک و نوجوان کم توان ذهنی، ترکیبی از عشق و شکیبایی را می طلبد. از سویی دیگر، برای کسانی که علاقمندند خدمتی برای کودک و نوجوان کم توان ذهنی انجام دهند، این عرصه ناشناخته است.

کودک ونوجوان کم توان ذهنی در جامعه رو به رشد ما هنوز برای بسیاری از مردم، ناآشنا باقی مانده است. حتی بسیاری از مردم ما، فکر میکنند که آنها، چیزی نمی فهمند و یا اصلاً احساسی ندارند و با چنین تصویر ذهنی نادرستی، به این نتیجه می رسند که کار برای کودک کم توان ذهنی مخصوصاً در بعد فرهنگی، فایدهای ندارد.

در کشورهای پیشرفته جهان از سال ۱۹۸۱ که از طرف یونسکو روز جهانی معلولین اعلام شد با توجه به پژوهشهای انجام شده این نگرش مورد انتقاد قرار گرفت و در سراسر جهان توجه به نیازهای افراد کم توان ذهنی مطرح شد. امروز از طریق رسانههای همگانی درمییابیم که چه کارهای مهمی در بعد زندگی فردی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آنها صورت پذیرفته است.

در ایران، در سالهای اخیر از طریق همایشها، ارائه پژوهشها و مقالات و ایجاد انجمنهای غیردولتی ویژه امور افراد کم توان دهنی، توجه بیشتری به نیازهای ویژه آنها شده است، که زمینه را برای کار و تلاش جهت رفع تبعیض حقوق اجتماعی ـ فرهنگی این از افراد فراهم ساخته است. توجه به نیازهای فرهنگی این افراد، حق فراموش شدهای است که در برآوردن آن، کار گروهی و حمایتهای همه جانبه را میطلبد. و آن تهیه خوراک فرهنگی مناسب، برای این عزیزان است که بتواند پاسخگوی نیازهای روحی و فکری شان باشد.

یکی از این تولیدات فرهنگی، تهیه کتابهای ویژه و یا مناسب سازی کتابهای داستانی یا غیرداستانی برای افراد کم توان ذهنی است.

هدف:

هدف از تهیه کتابهای ویژه برای کودکان ونوجوانان کمتوان ذهنی، ایجاد انگیزه برای مطالعه داستان یا غیرداستان، تقویت سواد خواندن، آشنایی با مفاهیم مختلف، رهایی از انزوا و افسردگی و ارضاء نیازهای اجتماعی، روحی و عاطفی است.

معیارها:

معیارهای زیر براساس کار با کودکان ونوجوانان کم توان ذهنی به دست آمده است:

۱- انتخاب موضوع مناسب: موضوع کتاب باید ملموس، عینی و کاربردی باشد و به محیط زندگی کودکان و نوجوانان کم توان ذهنی مربوط باشد. موضوعاتی از قبیل دوست داشتن حیوانات، عشق ومحبت ودوستی، مورد علاقه آنهاست. موضوع نباید مبهم و پیچیده باشد اصولاً کودکان و نوجوانان از خواندن کتابهایی که پند و نصیحتهای آموزشی دارند، بیزار هستند.

۲-شخصیت: شخصیت در داستانها باید واقعی، زنده و طبیعی باشد.

۳- طرح داستان: طرح داستان باید خطی وساده باشد و حوادث حاشیهای نداشته باشد.

۴-تصویر: تصویر نه تنها کتاب را جذاب میکند، بلکه به واژهها و جملهها نیز روح میبخشد. کودکان و نوجوانان کم توان ذهنی درواقع «تصویر» را میخوانند. همانطور که بزرگسالان، متن را میخوانند. کودکان از طریق خواندن تصویر، مفاهیم را میسازند. تصاویر کتاب کامل کننده متن کتاب است. تصاویرکتاب باید گویا، روشن و با متن همخوان و هماهنگ باشد. همچنین نباید شلوغ و متراکم باشد. جنبههای نمادین نداشته باشد و فضای واقعی را برای کودک ونوجوان کم توان ذهنی تداعی کند.

۵- زبان: جملات باید کوتاه، ساده و روان باشد و واژههای دشوار نداشته باشد.

۶- رسمالخط: کتاب با خط درشت نوشته شود.

۷-قطع کتاب: قطع کتاب عامل مهمی در انتخاب و جلب کودک و نوجوان نسبت به کتاب است. کاغذ آن مرغوب، و صحافی کتاب باید به قدری بادوام و محکم باشد که به سبب تماس مداوم کودک ونوجوان با آن، شیرازه آن از هم گسیخته نشود و از بین نرود.

شایان ذکر است که معیارها وقتی دقیقترمیشوند که کتابهای انتخاب شده، در مدارس مختلف استثنایی و در مقاطع گوناگون تحصیلی به وسیله مربی و یا دانش آموز خوانده شوند و واکنشهای آنها در برابر موضوعات و مطالب کتاب ثبت شود و میزان درک آن ها نیز مورد بررسی قرار گیرد.